10
BADANIA FIZYKALNE - ĆWICZENIA
T: Badania fizykalne u noworodka 04.12.2006
a) Krążenie u noworodka stanowi formę przejściową między krążeniem płodowym a krążeniem u dorosłego.
W krążeniu płodowym występuje przewód tętniczy Botala, który zamyka się w kilka do kilkunastu godzin po porodzie.
b) Częstość akcji serca u zdrowego noworodka zawiera się w przedziale między 120 a 160 ud./min., średnio 140 ud / min. Powyżej 160 ud./min. nazywamy tachykardią, poniżej 120 ud./min. – bradykardią.
c) U noworodka występuje charakterystyczna zmienność w tętnie w zależności od stanu czuwania:
· w czasie pobudzonym (np. płacze, krzyczy) – tętno przyspiesza
· w czasie snu - tętno zwalnia
d) Na obwodzie tętno jest dobrze wypełnione i dobrze wyczuwalne
·
naczynia obwodowe
· kończyna górna – tętnica promieniowa
· kończyna dolna – tętnica grzbietowa stopy
duże naczynia
· tętnica szyjna prawa i lewa
· pachwiny – tętnice udowe
e) badanie przyrządowe
· pomiar ciśnienia metodą nieinwazyjną (na przedramieniu)
mankiety:
o noworodkowy – do końca 1 r. ż.
o 2 – 4 r. ż.
o 4 – 7 r. ż.
o od 7 r. ż.
³ ciśnienie skurczowe – przedział 80/120 ud./min.
³ ciśnienie rozkurczowe – przedział 50/80 ud./min.
³ graniczne ciśnienie – 140/90 ud./min.
· EKG – monitorowanie czynności serca
o u dorosłego – 6 odprowadzeń przedsercowych i 4 odprowadzenia kończynowe
o u noworodka – 2 odprowadzenia przedsercowe i 1 odprowadzenie kończynowe
§ I elektroda (RA) – przyklejamy do prawej strony klatki piersiowej w linii pachowej środkowej na wysokości sutka
§ II elektroda (LA) – przyklejamy do lewej strony klatki piersiowej w linii pachowej środkowej na wysokości sutka
§ III elektroda (RL) – przyklejamy na udzie prawej nóżki od strony zewnętrznej
f) Pobieranie krwi do badań laboratoryjnych – pobieramy krew z ciepłej, różowej, ogrzanej piętki, z krwi włośniczkowej, od strony przyśrodkowej lub bocznej stópki (nigdy w przedłużeniu ścięgna Achillesa!!!).
Układ nerwowy noworodka jest niedojrzały, a jego prawidłowe funkcjonowanie oceniamy badając podstawowe odruchy, z jakimi zdrowy noworodek powinien się urodzić.
I – odruch ssania (1 z najbardziej rozwiniętych odruchów bezwarunkowych, z jakim noworodek się rodzi) – wkładamy, np. smoczek do buzi
II – odruch szukania – drażnimy kącik ust noworodka, które powoduje wysunięcie języczka i zwrot głowy w kierunku podniety
III – odruch pełzania – układamy noworodka na brzuszku, jedną rękę przykładamy do stópek → noworodek wyprostowuje nóżki i przesunie się do przodu
IV – odruch chwytny kończyn górnych i dolnych – drażnienie (poprzecznie) palcem dłoni, powoduje momentalne otwarcie dłoni noworodka i zaciśnięcie; poprzeczne drażnienie zew. powierzchni stópek, powoduje zgięcie podeszwowe wszystkich 5 paluszków
V – odruch podparcia i chód automatyczny [badanie oburęczne] – chwytamy noworodka pod paszki i unosimy w pozycji pionowej, opierając jego nóżki o podłoże → maluch staje, wyprostowuje nóżki i wykonuje odruch chodzenia
VI – odruch Babińskiego – drażnimy podeszwową część stopy podłużnie, które powoduje grzbietowe odgięcie palucha, a podeszwowe zgięcie pozostałych 4 paluszków
VII – odruch Moro (obronny) – noworodek powinien leżeć na pleckach: uderzamy z nienacka troszeczkę mocniej o podłoże, na którym leży noworodek lub słabiej w okolicy mostka
I faza – odwodzi i wyprostowuje rączki
II faza – przywodzi rączki do tułowia i wykonuje ruch obejmujący
VIII Obserwacja:
· drgawek,
· drżeń,
· napięcia mięśniowego (wiotkie lub nadmierne – trzymanie noworodka na jednej ręce).
→ Wszystkie czynności wykonywane są sprawnie nie narażając noworodka na hałas i światło oraz dodatkowe wstrząsy.
NIE WOLNO DOTYKAĆ NOWORODKA ZIMNYMI RĘKOMA!!
a) Najwięcej płynu wydostaje się z cieśni (ok. 60%), reszta po narodzinach (w pozycji Trendelenburga → pupa wyżej <30o> niż główka)
b) Częstość oddechów u zdrowego noworodka – przedział 25-50 odd./min., średnio 40 odd./min.
c) Oddechy nieregularne do bezdechu włącznie – przerwa w oddychaniu pow. 40 sek.
d)
kładziemy noworodka na brzuchu i odchylamy na bok głowę o 30o lub na plecakach, podkładając np. zwiniętą pieluszkę pod ramiona, łopatki
e) Wiotkość krtani – krtań noworodka zbudowana jest z bardzo cienkich i miękkich chrząstek, które łatwo ulegają zapadaniu, zamykając światło dróg oddechowych [wcześniak, dystrofik, matka z cukrzycą, nadużywanie leków, alkoholu]
f) Stękanie wydechowe – wydychanie powietrza przy zamkniętej głośni
g) Wciąganie skrzydełek nosa, międzyżebrzy, okolic żeber i w okolicy przepony
h) badania przyrządowe:
· oksymetr – pomiar zawartości tlenu w mieszaninie, którą noworodek otrzymuje w inkubatorze
· pulsoksymetr – wysycenie tlenu we krwi włośniczkowej
· pobieranie krwi włośniczkowej (z palca lub płata ucha) do badania gazometrycznego
i) tory oddychania:
· u noworodka: brzuszny
· u kobiet: piersiowy
· u mężczyzn: przeponowy
a) Kość u noworodka zawiera więcej wody, a mniej substancji stałych; ma budowę włóknistą i jest dobrze unaczyniona oraz unerwiona
b) Kręgosłup jest bardzo giętki i elastyczny, ale jest prosty
2 krzywizny – lordoza i kifoza (LKLK) – wykształcają się do roczku (chodzenie); lordoza szyjna wykształca się podczas podnoszenia główki, gdy noworodek leży na brzuszku
c) Wszelkie odkształcenia na czaszce, powstałe w czasie ciąży, a zwłaszcza w czasie porodu powinny ustąpić do końca pierwszego tygodnia życia noworodka (noworodek: 0-28 dnia życia).
d) Obserwacja:
· ciągłości szwów, ciemiączek
· kończyn górnych
· klatki piersiowej (symetria i budowa)
· miednicy (symetria i budowa)
· kończyn dolnych
e) Obmacywanie:
· główki
· obojczyków [oburęczne] – układamy 3, 4 opuszki palców w przebiegu obojczyka, drugą ręką chwytamy ramię noworodka i wykonujemy ruchy odwodzenia i przywodzenia oraz ruchy okrężne i do przodu / do tyłu
· klatki piersiowej (żebra)
· miednicy
· kości długich kończyn dolnych → badanie stawów biodrowych [oburęczne] – noworodek leży na pleckach, sprawdzenie linii pośrodkowych; uginamy nóżki noworodka w stawach kolanowych i biodrowych pod kątem 90o, kciuki opieramy o podudzia (pod kolankami), pozostałe palce kładziemy na udach, wykonujemy jednocześnie ruchy okrężne (zewnętrzne) w obu stawach biodrowych, porównując zakres ruchów w tych stawach (brak przeskakiwania)
o u noworodka płci żeńskiej – badając staw biodrowy, odwodząc nóżki na zew. (dotknięcie kolankami o podłoże)
o u noworodka płci męskiej – zakres ruchu mniejszy
a) Jest dobrze przystosowany do pełnienia swoich funkcji; w jelitach znajduje się odpowiednia ilość enzymów; wątroba również jest dobrze przygotowana do funkcji trawiennych
b) I stolcem noworodka jest smółka, która w drogach pokarmowych płodu pojawia się między IV a V miesiącem życia płodowego, a z mas kałowych znika między IV a V dniem życia noworodka; po tym czasie stolce nazywamy stolcami przejściowymi i jest ich 6-8 / dobę.
c) Obserwacja stolców (ilości i jakości)
· ilość – jest zależna od sposobu karmienia dziecka:
o karmienie piersią – stolce mogą być po każdym karmieniu
o karmienie sztuczne – stolec może występować raz na 2, 3 dni
· jakość
o żółte grudkowe (prawidłowe)
o zielone, luźne
o pieniste
o podbarwione krwią
o fusowate
o mleczne (niestrawione)
o tłuszczowe, świecące (dziecko z mukowiscydozą)
o śluzowate
d) obserwacja wymiotów
· czy występują?
· kiedy występują?
· ilość
o serowate
o fusowate (założenie zgłębnika)
o chlustające
o kałowe (gdy odbyt jest zarośnięty)
e) obmacywanie: palpacyjne badanie brzuszka (twardy, miękki, wzdęty, czy są wyczuwalne guzy lub masy kałowe)
f) stetoskop – badanie perystaltyki jelit
a) Układ moczowo – płciowy noworodka jest niedojrzały funkcjonalnie, choć anatomicznie swoją dojrzałość osiągnął ok. 36 tyg. życia płodowego (brak koordynacji między czynnością cewek i czynnością kłębuszków; po podaniu wody jej nadmiar wydala sprawnie, lecz dużo wolniej niż osoba dorosła)
b) ilość wydalanego moczu u noworodka:
I dzień – może nie oddawać (fizjologia!): 0-10 ml
II dzień – 10-70 ml
II dzień – 10-90 ml
§ z każdym następnym dniem ilość wydalanego moczu wzrasta
§ barwa moczu – słomkowa
c) oglądanie
· prawidłowość budowy narządów zew., z uwzględnieniem położenia cewki moczowej
...
wampirzyca24