2011 Zakrzewski Jacek - etyka pracownika ochrony.pdf

(672 KB) Pobierz
UNIWERSYTET
KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO
W WARSZAWIE
JACEK ZAKRZEWSKI
NUMER ALBUMU 20959
ETYKA ZAWODOWA PRACOWNIKA OCHRONY-
STAN BADAŃ
Praca magisterska napisana
Pod kierunkiem
Dr. hab. Artura Andrzejuka, prof. UKSW
WARSZAWA 2011
1
Spis treści
Wstęp ...................................................................................................................................... 2
Rozdział I.
Potrzeba zbudowania etyki zawodowej pracownika ochrony………………………... ..... 8
1. Problematyka etyki zawodowej………………………………………………………..8
2. Miejsce komercyjnej ochrony osób i mienia na tle instytucjonalnego systemu ochrony
i bezpieczeństwa państwa .............................................................................................. 12
3. Poszanowanie praw człowieka jako podstawowe wyzwanie moralne pracowników
ochrony………………………………………………………………………............. 17
Rozdział II.
Zawód pracownika ochrony na tle zawodów zaufania społecznego .................................22
1. Zawody zaufania publicznego.........................................................................................22
2. Różnice pomiędzy ochroną zapewnianą przez państwowe i samorządowe służby
a ochroną komercyjną ....................................................................................................23
3. Pokrewność zawodów policjanta i pracownika ochrony .............................................. 29
Rozdział III.
Zasady etyczne, których zastosowanie jest kluczowe w ochronie osób i mienia .......... 34
1. Zasady ogólne ............................................................................................................... 34
2. Cechy pożądane u pracownika ochrony ........................................................................38
Rozdział IV.
Normy moralne i normy prawne w funkcjonowaniu pracowników ochrony ..................44
1. Pojęcia norm ..................................................................................................................44
2. Poszanowanie godności człowieka w kontekście użycia środków przymusu
bezpośredniego ...............................................................................................................52
3. Normy moralne w sytuacjach konfliktowych .................................................................56
Zakończenie ............................................................................................................................59
Bibliografia …………………………………………………………………………………..62
2
Wstęp
Pod koniec ubiegłego wieku zostały zapoczątkowane pewne zmiany ustrojowe, które
okazały się brzemienne w skutkach. Oprócz skutków pozytywnych obserwujemy również
negatywne - między innymi powodujące wzrost zagrożenia bezpieczeństwa państwa
i bezpieczeństwa obywateli. Sytuacja ta wpłynęła na istotny wzrost zadań organów
publicznych. Szczególnie policja w okresie przemian, borykająca się z wieloma problemami
została obarczona dodatkowymi zadaniami. Zaistniała potrzeba poszukiwania nowych
rozwiązań prawnych związanych z problematyką bezpieczeństwa publicznego oraz
bezpieczeństwa obywateli poza systemem instytucjonalnym. Jako rozwiązanie przyjęto model
pewnej prywatyzacji zadań policji. Przekazała ona niejako część swoich dotychczasowych
zadań podmiotom niepublicznym. 1
Działania w sferze ochrony bezpieczeństwa publicznego mają bardzo specyficzny
charakter. Jest doniosłą i ważną kwestią, by ta swoiście pojęta prywatyzacja działań
policyjnych nie przekroczyła pewnych granic poza którymi działania te mogą być
realizowane wyłącznie przez określone organy publiczne. Działalność prywatyzacyjna
o której mowa dotyczy przede wszystkim ochrony osób i mienia. Konieczne stały się nowe
formy współpracy pomiędzy policją i prywatnymi podmiotami gospodarczymi z branży
ochrony takie, by wypracować nowoczesny model partnerstwa. Ze strony etycznej pojawiają
się jednak pewne wątpliwości zarówno w sensie takiego partnerstwa jak i problemu
tzw. „bezpieczeństwa tylko dla bogatych”. 2
Można spotkać się z twierdzeniem, że ochrona komercyjna rozwija się na skutek
słabości ochrony instytucjonalnej i działają one na zasadzie przeciwstawności. Takie
rozumienie tych zagadnień ma swoje korzenie w systemie państwa totalitarnego, które
zdejmuje z obywateli troskę o własne bezpieczeństwo, a często ją nawet uniemożliwia.
Państwo totalitarne cele te realizuje tylko za pomocą aparatu państwowego i środków
represyjnych. W państwie demokratycznym środki te są znacznie ograniczone, a zapewnienie
bezpieczeństwa staje się również troską obywateli. 3
1 Por. E. Ura, S. Pieprzny , Działania władcze organów bezpieczeństwa i porządku publicznego [w] Ochrona
człowieka w świetle praw RP pod red. S. Pikulskiego, Mirki 1998,
2 Z. T. Nowicki, Ochrona osób i mienia, Toruń 1999, s. 81
3 Por., tamże, s. 19.
3
Dzisiejszej rzeczywistości nie sposób wyobrazić sobie bez ochrony komercyjnej
funkcjonującej jako dopełnienie ochrony instytucjonalnej, a żadna z nich nie może spełniać
swojej roli bez wzajemnego uzupełniania się.
Celem tej pracy jest wyodrębnienie zasad etyki zawodowej pracownika ochrony oraz
stworzenie kodeksu etycznego dla tej grupy zawodowej. Działalność pracowników ochrony
jest ściśle limitowana prawem, które pomimo iż jest dość szczegółowe jest również
nacechowane relatywizmem. Należy jednak mieć na uwadze, że podczas działalności
ochronnej mamy do czynienia z rzeczywistością pełną konfliktów, sprzecznych interesów,
napięć i wrogich zamiarów. Sytuacje, które wymagają ochrony godności i wolności człowieka
przed innymi ludźmi są bardzo konfliktowe. Szczególnej intuicji etycznej, wyczuciu jak
i zachowaniu dobrych obyczajów wymaga się od osób podejmujących stosowną interwencję.
Akty prawne, często niespójne, a nawet sprzeczne pozostawiają szeroki margines
niedopowiedzeń, a w sferze tak delikatnej jak prawa i godność człowieka zachowania
nieetyczne, niemoralne mogą wyrządzić dużą szkodę. Fakty te przemawiają za tym, aby
wśród osób zajmujących się zawodowo komercyjną ochroną osób i mienia rozpocząć
edukację etyczną. Rozpowszechnienie i przestrzeganie zasad etycznych zestawionych pod
kątem funkcjonowania służb ochrony nie tylko spowoduje wzrost jakości świadczonych
usług, ale również w znaczący sposób przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa obywateli
i dóbr powierzonych ochronie.
Włączenie elementów tej dziedziny wiedzy do programów kształcenia przyczyni się do
lepszego, bardziej pełnego i dojrzałego postrzegania przez osoby aspirujące do wykonywania
tego zawodu służebnej roli pracownika ochrony w społeczeństwie. Wyodrębnienie
szczegółowych zasad etyki zawodowej będzie fundamentem pozytywnych zmian w branży
ochrony komercyjnej.
Przedstawiciele tego środowiska dostrzegli problem braku odniesień etycznych
w zawodzie i podjęli próbę naprawy tego stanu rzeczy. Przedsiębiorcy zrzeszeni w Polskiej
Izbie Gospodarczej Firm Fizycznej i Technicznej Ochrony Mienia na V Walnym
Zgromadzeniu zatwierdzili Kodeks etyki zawodowej członków organizacji oraz przyjęli
Regulamin Komisji Arbitrów. Celem tych działań nie była jednak chęć upowszechnienia
stosowania zasad etycznych przez pracowników ochrony lecz egzekwowanie właściwych
postaw członków Izby. Tak więc działania te odnosiły się raczej do etyki biznesu i do dziś nie
podjęto trudu stworzenia kodeksu etycznego pracownika ochrony.
4
W sektorze bezpieczeństwa brak jest bezpośredniego przełożenia efektów pracy na
wytwory. Zapewnienie bezpieczeństwa jest niemierzalne w prosty sposób. Rodzi to pokusę
nadużyć, którą skutecznie ograniczy kodeks etyczny.
Ochrona komercyjna jest stosunkowo nową gałęzią zawodową więc brak jest pozycji
szerokiego opracowania tematu jej etyki w piśmiennictwie. Dotychczas ukazały się przede
wszystkim podręczniki i poradniki dotyczące zagadnień stricte zawodowych. Można
powiedzieć, że temat jest zauważalny od momentu wejścia w życie Ustawy o ochronie osób
i mienia, która określa zakres programów kształcenia dla pracowników ochrony i sytuuje
w nich etykę. Wątki etyczne pojawiają się jako skrótowe opracowania przygotowane w dość
dowolny sposób. Najszerzej tematykę tę potraktował Stanisław Kozdrowski w skrypcie Kurs
na drugi stopień licencji w zakresie fizycznej ochrony osób i mienia. 4 Wiele uwag etycznych
w odniesieniu do codziennej praktyki zawarł w swojej książce Ochrona osób i mienia
Zbigniew Tomasz Nowicki. W pozycji pod podobnym tytułem Ochrona osób i mienia
vademecum 5 o etyce traktuje rozdział Wojciecha Woźniaka. 6 Stronę praktyczną zagadnienia
choć w kontrowersyjny sposób ukazuje Ryszard Radziejewski. 7 Ponadto problematyką
ochrony komercyjnej zajmowali się Tadeusz Hanausek, 8 Marek Stefański, 9 Maciej
Sławiński, 10 Zbigniew Strzygielski, 11 Andrzej Kurczewski. 12 Pozycje tych autorów skupiają
się przeważnie na zagadnieniach prawno - zawodowych.
Wobec braku szerszego piśmiennictwa konieczne było odniesienie się do etyki
zawodowej służb mundurowych o podobnym profilu. Na uwagę zasługuje fakt, że do 1989
roku fundamentem etyki była filozofia marksistowska, którą propagował Andrzej Gdula. 13
Po przemianie ustrojowej etykę zawodową policji opierano na filozofii Immanuela
Kanta oraz Tadeusza Kotarbińskiego (w opracowaniu Marka Stefańskiego 14 oraz Alicji
4 S. Kozdrowski, Kurs na drugi stopień licencji w zakresie fizycznej ochrony osób i mienia. Etyka zawodowa
pracownika ochrony. Wybrane zagadnienia z ekonomii, Słupsk 2000.
5 D. Kowalski (red.), Ochrona osób i mienia vademecum, Lublin 1999.
6 W. Woźniak, Etyka zawodowa pracownika ochrony [w] Ochrona osób i mienia vademecum pod red.
D. Kowalskiego, Lublin 1999.
7 R. Radziejewski, Ochrona osób, Warszawa 1997.
8 T. Hanausek, Ustawa o ochronie osób i mienia. Komentarz, Toruń 1998.
9 M. Stefański, Ochrona – Policja, porównanie, obszary współpracy, nadzór pracownika ochrony, zeszyt 2,
Warszawa 1998.
10 M. Sławiński, Ochrona osób i mienia. Wprowadzenie i objaśnienia. Teksty ustawy. Inne akty prawne,
Warszawa 1998.
11 Z. Strzygielski, ABC pracownika ochrony, Warszawa 1998.
12
A. Kurczewski, Środki przymuu bezporedniego, Warszawa 1998.
13 A. Gdula, Zasady etyki i obyczajów funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej PRL,
Warszawa 1985.
14 M. Stefański, Etyka zawodowa policjanta, Słupsk 1996.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin