8. Ankieta w badaniach pedagogicznych. Proszę dokonać ogólnej charakterystyki, wskazać rodzaje pytań ankietowych, warunki prowadzenia, zalety i wady badań ankietowych itd.
-Badanie za pomocą ankiety ma miejsce wówczas, gdy osoby badane otrzymują pisemne zestawy pytań i mają na nie odpowiedzieć również na piśmie.
-Zestawy pytań zamieszczonych w formularzu ankiety nazywamy kwestionariuszem ankiety, przybierający z regóły postać drukowanego formularza.
- ankieta to zwracanie się z pytaniem jednocześnie do wielu osób, samo pytanie zaś może zadawać jedna osoba.
- prowadzący uzyskując odpowiedzi na pytania , nie otrzymuje informacji na temat reakcji badanych na poszczególne pytania,
- ankieta jest bardzo anonimowa, co w pewnych sytuacjach może bardzo pozytywnie wpłynąć na szczerość odpowiedzi, gdyż badany pozbywa się uczucia skrępowania, w innych jednak negatywnie , ponieważ życzliwa rozmowa jak w przypadku wywiadu z pewnością zachęciłaby go do pełniejszego wypowiadania się.
- ankieta jest całkowicie niemodyfikowalna, zestaw pytań jest niezmienny, osoba przeprowadzająca ankietę nie dokonuje w trakcie badania żadnych zmian w treści czy uszeregowaniu pytań.
- prowadzący ankietę na ogół nie wie , dlaczego na niektóre pytanie nie uzyskał odpowiedzi , lub też z jakiego powodu poszczególne osoby przerwały wypełnianie ankiety.
Stosowanie ankiety pozwala na uzyskanie informacji z zakresu:
*pewnych faktów realnych może pytać ile uczeń ma w domu książek
*oceny zjawiska przeszłych lub obecnych, służą temu pytania o opinie dotyczące postępowania młodego człowieka lub innych ludzi
*dezyderatów dotyczących przyszłości, ujawniają je pytania dotyczące chęci posiadania czegoś, aspiracji, pragnień.
Na przeprowadzenie badania za pomocą ankiety warto zdecydować się wówczas gdy:
1) musimy szybko uzyskać wiele odpowiedzi
2) nie interesują nas szczegółowe motywy , dla których osoby badane udzielały takich lub innych odpowiedzi
3) w sprawie, na której tematy mamy zdobyć informacje, orientujemy się już tak, że potrafimy precyzyjnie formułować dotyczące jej pytania.
-Rozpoczynając pracę nad przygotowywaniem pytań , należy uwzględnić, że wiele z nich, zwłaszcza dotyczących sądów, przekonań, opinii do pewnego stopnia wpływa na osobę badaną
- formułując pytania niezbędna jest dbałość o to, by nie ograniczać możliwych odpowiedzi tylko do ewentualności oczekiwanych dla nas.
- konstruując kwestionariusz na wstępie trzeba jasno określić cel i dobrać pytania sprzyjające uzyskaniu informacji z zakresu danego zjawiska jest przeprowadzona i jak będą wykorzystane jej wyniki
- w każdym kwestionariuszu musi być instruktarz, musi być informacja o:
* celu badania ( bardzo ogólny)
*przedstawić się (skąd jesteśmy, co robimy, i że badania mają charakter opisowy)
*w jakim celu będą wykorzystane informacje – np. do pracy
*zapewnienie anonimowości
pytania:
- pytania powinny być jasno sformułowane, język dostosowany do wieku badanych, należy unikać pytań, które mogą być różnie interpretowane
- liczba pytań i stopień ich skomplikowania muszą być dostosowane do intelektualnych potrzeb uczniów oraz zapewniać łatwość w odczytywaniu pytań i udzielaniu odpowiedzi
-zostawić odpowiednią ilość miejsc na pyt. Otwarte
-formułując pytania do respondentów zwracamy się przez TY, zachowując przy tym grzeczność
-pytania nie mogą sugerować odpowiedzi
- unikamy pytań zabarwionych emocjonalnie
- stosowanie układu pytań od ogółu do szczegółu, od łatwiejszych do trudniejszych
-przy pytaniach zamkniętych liczba odpowiedzi nie powinna być tak duża aby przeszkadzać badanemu w ogarnięciu całości problemu, ani tak mała , by uniemożliwić zmieszczenie się w niej wszystkich możliwych wariantów odpowiedzi.
- należy unikać pytań, które wymagają jedynie stereotypowych odpowiedzi lub powierzchownych uogólnień.
Rodzaje pytań:
*Otwarte
Nie narzucające żadnej określonej formy odpowiedzi ( warto tu przeznaczyć sporo miejsca na odpowiedz, aby zachęcić np. ucznia do swobodnego wypowiedzenia się)
* zamknięte – zestawy gotowych odpowiedzi, wymagają jedynie wyboru tej właściwej, z punktu widzenia respondenta. W pytaniach zamkniętych wyróżnia się pytania alternatywne, dysjunktywne oraz koniunktywne.
**pyt. alternatywne – tak, nie , nie wiem, nie mam zdania
**Dysjunktywne- wybór jednej z pośród więcej niż 2 odpowiedzi
**koniunktywne – wybranie więcej niż1 tylko z podanych na nie możliwych odpowiedzi
*Z ograniczoną możliwością odpowiedzi , w których wyróżniamy pytania z:
-Odpowiedzią dwuczłonową : tak lub nie
-Lub trójczłonową: zgadzam się, nie zgadzam się, nie mam zdania.
* Pytanie , w których przewidziano liczne możliwości odpowiedzi, czasem z możliwością dopisania :„ inne”
*pyt. Na które odpowiedzi są budowane na podstawie tzw. różnicowania znaczeniowego
Np. interesują nas jakie uczucia ucznia budzi jakaś powieść , wtedy uczeń może oceniać książkę ze wzg. na to czy jest ciekawa, czy nie. Jego poglądy będą umieszczone na następującej skali
Skrajne określenia pozytywne skrajnie określ. Negat.
Niezwykle interesująca książka _ _ _ _ _ _ _ niezwykle nudna książka
1 2 3 4 5 6 7
Przeciwstawne pary pojęć- zgodnie z którymi oceniamy wiele różnych spraw i których wobec tego warto użyć o różne interesujące nas obiekty postaw- są następujące: dobry-zły, piękny-brzydki, czysty-brudny, itd.
*Pytania, które należy podkreślić lub w inny sposób wyrazić swoją dla nich akceptację
*pyt. Zamknięte – zestaw gotowych odpowiedzi
* pyt. półotwarte – do istniejących odpowiedzi można dodać własną
* filtrujące- wyłączające z badań osoby, które nie mają nic do powiedzenie w danej sprawie
*kontrolne (kłamliwe)- pozwalają wykluczyć osoby badane odpowiadające w sposób kłamliwy
Wady : prowadzący uzyskując odpowiedzi na pytania , nie otrzymuje informacji na temat reakcji badanych na poszczególne pytania,
ankieta jest całkowicie niemodyfikowalna, zestaw pytań jest niezmienny, osoba przeprowadzająca ankietę nie dokonuje w trakcie badania żadnych zmian w treści czy uszeregowaniu pytań
ankietę na ogół nie wie , dlaczego na niektóre pytanie nie uzyskał odpowiedzi , lub też z jakiego powodu poszczególne osoby przerwały wypełnianie ankiety
życzliwa rozmowa jak w przypadku wywiadu z pewnością zachęciłaby go do pełniejszego wypowiadania się. w przypadku ankiety jest to nie możliwe
zalety: ankieta to zwracanie się z pytaniem jednocześnie do wielu osób
jej anonimowość w pewnych sytuacjach może bardzo pozytywnie wpłynąć na szczerość odpowiedzi, gdyż badany pozbywa się uczucia skrępowania,
kiedy musimy szybko uzyskać wiele odpowiedzi z danej dziedziny.
diabel123