Opis analiza realizacji wymagań zawartych w § 8 ust.2 pkt 5
Umiejętność rozpoznawania i rozwiązywania problemów edukacyjnych, wychowawczych lub innych
z uwzględnieniem specyfiku typu i rodzaju szkoły, w której nauczyciel jest zatrudniony
1. Opis i analiza przypadku rozpoznania i rozwiązania problemu wychowawczego dotyczącego integracji klasy.
1. 1. Identyfikacja problemu
We wrześniu roku szkolnego 2006/2007 przydzielono mi wychowawstwo klasy I gimnazjum. Zespół klasowy liczył 27 osób, w tym 10 dziewcząt i aż 17 chłopców.
Problem, który poddam analizie, na początku wydawał mi się błahy: sprzeczki i nieporozumienia między grupą chłopców a dziewczętami. W pierwszym semestrze nieporozumienia zaostrzyły się. Sytuacja ta bardzo mnie zaniepokoiła jako wychowawcę tej klasy. Zaczęłam zastanawiać się nad tym, w jaki sposób mogę uzdrowić niedobrą atmosferę w klasie oraz co jest przyczyną takich zachowań i niezdrowych relacji interpersonalnych.
1.2. Geneza i dynamika zjawiska
Klasa, której jestem wychowawcą, jest zespołem znającym się od pierwszej klasy szkoły podstawowej. Niemal w takim samym składzie znaleźli się też w gimnazjum. Z moich obserwacji wynikało, że konflikt trwa już długo, bo podczas kłótni wracano do spraw z poprzednich lat nauki. Chłopcy i dziewczynki stworzyli dwa wrogie obozy, które nie chciały słyszeć o porozumieniu czy też chociażby o wspólnej pracy. Ponadto zauważyłam również podziały wewnątrz tych grup.
Postanowiłam zasięgnąć informacji u wychowawcy ze szkoły podstawowej. Z rozmowy dowiedziałam się, że podobny problem istniał już wcześniej, a obecnie przybrał na sile. Dowiedziałam się, że być może chodzi o nieporozumienia powstałe na wspólnych wycieczkach w szkole podstawowej lub też o jakąś bliżej nieuzasadnioną złośliwość chłopców wobec dziewczynek.
Powyższa sytuacja trwała całą pierwszą gimnazjum. Stwierdziłam, że uczniowie nie będą umieli wyzbyć się samodzielnie ukrytych złości, pretensji i wrogości. A ponadto, opisane powyżej niepożądane zachowania przenoszą się na stosunki wewnątrz poszczególnych grup.
1.3 Znaczenie problemu
Poważne martwił mnie brak integracji w klasie. Problemem stała się wzajemna koleżeńska pomoc w nauce. Uczniowie przestali z sobą współpracować. Takie relacje nie są właściwe. Zadaniem szkoły jest przygotowanie młodzieży do życia w społeczeństwie, kształtowanie umiejętności współpracy w zespole, wzajemnego wspierania i współodpowiedzialności.
Tak więc, problem miał negatywne skutki dla całego zespołu klasowego:
· napięta sytuacja w klasie źle wpływała na komfort uczenia się i pracy na lekcjach;
· zaczęły się wagary poszczególnych uczniów;
· zaistniała sytuacja dezintegrowała zespół klasowy i wywierała negatywny wpływ na pozostałych.
Należało więc całą sytuację jak najszybciej zmienić.
1.4 Prognoza
Przewidywania co do skuteczności moich działań przedstawiały się dwojako:
· prognoza negatywna – nie uda mi się zintegrować klasy, a nieporozumienia doprowadzą do tego, że być może rodzice będą przenosić dzieci do innych klas; atmosfera w klasie jako zespole stanie się nieprzyjazna, uczniowie będą odczuwać do siebie nawzajem niechęć, a zespól klasowy stanie się zespołem rozbitym bez chęci podtrzymywania więzi.
· prognoza pozytywna – uda mi się zintegrować zespół oraz odbudować pozytywne relacje i wzajemne więzi między uczniami.
1.5 Propozycje rozwiązań
Cele oddziaływań:
· doprowadzenie do sprawniejszego działania klasy jako zgranego zespołu
· uświadomienie wychowankom, że są grupą i każdy wnosi do niej coś innego, ale równie wartościowego
· wzmacnianie samoocenę uczniów źle traktowanych
· ukazanie, że praca w zespole jest łatwiejsza i przyjemniejsza
· uświadamianie współodpowiedzialności za członków zespołu
· kształtowanie zachowania i postępowania takiego, aby innym było z nimi dobrze.
Plan działania:
· bieżące konsultacje z pedagogiem i psychologiem szkolnym
· rozmowy z rodzicami - stały kontakt z rodzicami moich wychowanków.
· jednakowe angażowanie wszystkich w życie klasy i szkoły
· wspólne wyjazdy i imprezy klasowe
· przeznaczenie godzin wychowawczych na działania integracyjne i rozmowy na temat: konfliktów i sposobów ich rozwiązywania oraz wzajemnych relacji międzyludzkich i szacunku wobec siebie
· na lekcjach języka polskiego zwiększenie liczby zadań wykonywanych w grupie
· wzmacnianie wśród wychowanków odpowiedzialność za siebie, troski jeden o drugiego, niesienia pomocy sobie nawzajem, przez rozrywkę i zabawę wdrażać uczniów do dobrego postępowania.
1.6 Wdrażanie oddziaływań
Zgodnie z przyjętymi założeniami przystąpiłam do działania. Rozpoczęłam od spotkania z rodzicami. W ciągu roku szkolnego zorganizowaliśmy kilka wyjazdów do kina. Urządziliśmy Dzień Chłopaka i Dzień Kobiet. Były też Mikołajki i wspólna Wigilia. Uczniowie wspólnie się przygotowywali do tych imprez, a następnie razem bawili. Podczas każdej z tych imprez starałam się być blisko moich uczniów i własnym przykładem pokazywać, jak się zachować. Łagodziłam również powstające animozje, o których zresztą coraz mniej pamiętali.
Tematykę godzin wychowawczych poświęciłam działaniom integracyjnym. Postanowiłam oprzeć się na biblioterapii, wykorzystując wiedzę i umiejętności nabyte podczas warsztatów biblioterapii w Podyplomowym Studium Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa oraz na
kursie biblioterapii w Wojewódzkiej Bibliotece Pedagogicznej. Zaczęłam od działań elementarnych, czyli poznania się. Okazało się, że uczniowie, pomimo wielu lat wzajemnych kontaktów nic o sobie nie wiedzą. Opracowałam cykl lekcji w oparciu o biblioterapię, służących integracji grupy. Skorzystałam również z zestawu ćwiczeń i zabaw opracowanych przez panią Małgorzatę Sitarską i panią Strzemieczną i zaprezentowanych w książce „Żeby godziny wychowawcze nie był nudna”.
Książka dostarczyła mi wielu sposobów na „poznanie się, polubienie i integrację”.
Na lekcjach języka polskiego moi uczniowie wykonywali zadania związane z pracą w grupie, zarówno na lekcji jak i w domu. Pracowali m. in. nad wykonaniem projektu „Ignacy Krasicki – Książę Poetów”. Dbałam o to, by zadania zostały sprawiedliwie przydzielone, by uwzględniały możliwości wykonawców oraz o to, by wszyscy członkowie grupy pracowali. Nagradzałam za wykonanie nawet najmniejszej wspólnej pracy. Uczniowie byli zmuszeni spotykać się po lekcjach. Okazało się, że najwięcej przyjemności sprawia im właśnie wspólne spotkanie. Zaczęli pomagać sobie w lekcjach. Sytuacja w klasie zaczęła się poprawiać.
1.7 Efekty oddziaływań
Moje działania przyniosły zamierzone rezultaty. Klasa powoli dochodziła do mądrych i właściwych wniosków. Zwarte grupy chłopców zaczęły ze sobą rozmawiać, nawiązywać przyjaźnie poprzez rozwijane wspólne zainteresowania. W okresie szybkiego rozwoju emocjonalnego i burzy hormonalnej uwidaczniała się przyjazna postawa chłopców wobec dziewcząt. Zauważyłam większe zainteresowanie się chłopców płcią przeciwną, większy respekt wobec dziewcząt. Uczniowie mający trudności w nauce mogli liczyć na pomoc kolegów. Zauważyłam też lepsze wyniki w nauce. Sytuacja w klasie poprawiła się. Na zakończenie trzeciej klasy zaplanowaliśmy wycieczkę klasową.
Opracowała Barbara Woźniak
4
joa.na