Zabawy rozwijaj�ce zmys�y Andrea Erkert Zabawy rozwijaj�ce zmys�y JBJNC5C KIELCE 2002 IftftfftHlWwl ^-�.y.aa^j Tytu� orygina�nu: Spiele zur Sinnesf�rderung Copyright � 1999 by Don Bosco Veriag, Munchen � Copyright for the Polish edition by Wydawnictwo �Jedno��", Kielce 2002 Spis tre�ci Przek�ad z j�zyka niemieckiego Edyta Panek Redakcja i korekta Anna Pasierbek Redakcja techniczna Artur Czerwiec Projekt ok�adki Justyna Ku�aga-Wytrych Rysunki Felix Weinold ISBN 83-7224-444-8 WYDAWNICTWO �JEDNO��" 25-013 Kielce, ul. Jana Pawia II nr 4 Dzia� sprzeda�y tel. (0-41) 344-98-63 Redakcja tel. (0-41) 368-11-10 www.jednosc.com.pl e-mail: jednosc@jednosc.com.pl drukamja Zabawy anga�uj�ce zmys�y maj� sens 11 Zabawy i �wiczenia rozwijaj�ce zmys�y 13 Zabawy wyostrzaj�ce s�uch 13 Kartkowanie ksi��ki 15 Rozpoznawanie brz�cz�cego d�wi�ku 15 Karze�ku, karze�ku powiedz komu 16 Podr� b�bna 16 S�uchanie odg�os�w przyrody 16 Ma�a myszka 17 Gra w s�owa 17 Papier czy plastik 18 Odg�osy wok� mnie 18 Dzwoni�ce szklanki 19 M�j biedny, ma�y piesek 19 Pobudka 19 Odg�osy ze sto�u 20 Kamienie w potoku 20 D�wi�kowy spacer 20 Wa�ka-wsta�ka 21 Rozpoznawanie zadanego d�wi�ku 22 Swobodny upadek 22 Us�ysze� spadaj�ce szpilki 23 Rozpoznawanie oznak uczu� 23 Przyjemne i nieprzyjemne odg�osy 24 S�uchanie radia 24 Grzechotanie grochu 24 D�wi�kowy telegram 25 6 Spis tre�ci Kto zostanie kr�lem d�wi�k�w? 25 �a�cuch d�wi�k�w 26 Szeptane imi� 2 Gdzie jest echo? 27 Uliczka d�wi�k�w 27, Spotkanie muzykant�w 2 Reksio, �ap pi�k�! 2 Zabawy otwieraj�ce oczy 2 Ka�dy cz�owiek jest jedyny w swoim rodzaju 3 M�j kwiatek 3 Przedstawianie przeciwie�stw 311 Komisarz �Sokole Oko" 3 Ko�ci zosta�y rzucone 3 Odkrywcza podr� po ukwieconej ��ce 33 Kolorowy makaron 33 Kolory t�czy 33 Uk�adanie obrazu natury 34 Zapami�tywanie szczeg��w 34 Uzupe�nianie obrazka 361 Tajemniczy obraz 35 Rozpoznawanie zabawki 3 Przyporz�dkowywanie podstaw 36 �lady na piasku 37 Obserwowanie baniek mydlanych 37 Nawi�zywanie kontaktu wzrokowego 37 Przyporz�dkowywanie kolor�w 38 Masz ten kolor? 38 Wypo�yczanie 3 Obrazy w powietrzu 39 Kto jest na pcn trecie? 39 Szukanie kolor�w 40 �aps! 40J Ptaszek 41 Znajd� pionek �I\ Kolory si� odnajduj� 4ti Spis tre�ci 7 Popatrz uwa�nie 42 Rozpoznawanie sekwencji ruch�w 42 Zabawy dla �niuchaczy" i smakoszy 43 Odkrywanie zapach�w 44 Opisywanie odczu� zwi�zanych z zapachami 45 Co tak pachnie? 45 Podzielone �niadanie 46 Szukanie na w�ch 46 Poczu� wiosn� 47 Zapachowe memory 47 Badanie intensywno�ci zapach�w 48 Znajdowanie ulubionego zapachu 48 Doskona�y nos Reksia 48 Smakowanie wody 49 Gusta s� r�ne 49 Co jem? 49 Zdrowe drugie �niadanie 50 Pami�� smakowa 50 Delektowanie si� 51 Sok owocowy 51 Cukier w herbacie 52 Koktajle dla dzieci 52 Warzywne portrety 52 Przyporz�dkowywanie zapach�w 53 Kto nape�ni koszyk z zakupami? 53 Opisywanie smaku 54 W�chanie i dotykanie przedmiotu 54 Zabawy uwra�liwiaj�ce dotyk 55 Tajemniczy worek 57 Dotykanie materia��w 57 Badanie lasu 57 Dotykanie p�dzlem 58 Prowadzenie samochodu 58 Czu� przyrod� na bosaka 59 Spis tre�ci 9 Nadmuchiwanie torebki foliowej 77 dmuchanie balona 78 itanic 78 C�piel z pian� 79 oddechowy spacer 79 dmuchawiec 80 *rzesuwanie przedmiot�w 80 wdmuchiwanie �wieczek 80 .a�cuch �wiate� 81 Cr�lowa oddechu 81 delikatne poruszanie li��mi 82 it�l z przyprawami 82 odr� w wyobra�ni: �Wiatr" 82 :utbol na stole 84 65 dmuchanie z przeszkodami 84 Cto zostanie kr�lem dmuchania? 85 )muchanie pi�ek 85 67 dmuchanie baniek mydlanych 86 oczuj podmuch wiatru 86 Czerpanie si�y 86 Vykaz zabaw 88 8 Spis tre�ci Masa� pi�k� tenisow� 5< M�j przyjaciel 6( Relaksuj�ce drzewo 6( Przyjemne czy nieprzyjemne 6( Ciep�a zabawka 6 D�ugi - d�u�szy - najd�u�szy 6 Uk�adanie ksi��ek 6 Schowane kamyki 6 Przekazywanie u�cisku d�oni 6; Dotykanie twarzy 6; Moje i twoje 6 Uk�adanie puzzli 6 Czarowanie 6 Rozpoznawanie monet 61 Ubieranie si� po omacku Piasek na moim ciele 6i Odwzorowywanie pi�ek 6f Znajdowanie pary but�w Rozpoznawanie k�cika zabawy 6'J Wie�e z pude�ek Patchwork 61 Mistrz ugniatania 65 Slalom 6S Malowanie do muzyki medytacyjnej 7C �lady kulki 7C Szlak wodny 7' Zabawy dotleniaj�ce T, Oddychanie z balonem 7* Odczuwanie oddechu Obserwowanie odoechu 71 Oddechowe echo 71 K�aczek waty na d�oni Dmuchanie po stole 7i Poczu� si�� drzewa 7i Kolorowe �lady po dmuchaniu 7> Zabawy anga�uj�ce zmys�y maj� sens... ...poniewa� postrzeganie zmys�owe stanowi warunek rozumienia, rozwoju i uczenia si�. Pocz�tkowo dzieci do�wiadczaj� swego otoczenia i rozumiej� je wy��cznie dzi�ki swoim zmys�om. Oddychaj�, czuj�, oruszaj� si�, w�chaj�, smakuj�, patrz� i s�uchaj�. Poprzez bezpo�redni kontakt, poprzez chwytanie i odczuwanie odbywa si� rozumienie, mys�y dostarczaj� informacji o otoczeniu, buduj�c podstawow� wie�� dzieci, kt�ra - b�d�c zawsze do ich dyspozycji - zapewnia im bez-iecze�stwo i uzdalnia do aktywnego kszta�towania w�asnego �ycia. Nie wszystkie dzieci maj� szans� wzrasta� w atrakcyjnym �rodowisku, t�re w wystarczaj�cym stopniu stymuluje zmys�y, budzi ciekawo��, twiera oczy, wzywa do nadstawiania uszu czy umo�liwia dotykanie. To a�nie dla tych dzieci jest szczeg�lnie wa�ne, aby poprzez r�norodne propozycje pedagogicznych gier i zabaw da� im szans� na do�wiadczanie �wiata poprzez zmys�y. Zaprezentowany tu zbi�r zabaw stwarza ku temu warunki w praktyczny i prosty spos�b. Ponad 140 zabaw zaprasza do intensywnego do�wiadczania: w�chania, w�szenia, patrzenia, obserwowania, nas�uchiwania, przys�uchiwania si�, dotykania, badania; do koncentrowania si�, oceniania, rozumienia itd. Dla wi�kszej przejrzysto�ci podzielono materia� wed�ug czterech zmys��w: s�uchu, wzroku, w�chu i smaku oraz dotyku. Rozdzia� pi�ty po�wi�cony jest dodatkowo oddychaniu, podstawie wszelkiego postrzegania zmys�owego. Zmys� r�wnowagi uwzgl�dniony jest w wielu �wiczeniach i dlatego nie zosta� osobno wyodr�bniony. Przedstawionego podzia�u nie nale�y traktowa� jako systematycznego planu, kt�ry trzeba zrealizowa�. �wicze� rozwijaj�cych zmy�y nie powinno si� organizowa� oddzielnie ani te� przez d�u�szy czas uwzgl�dnia� w nich tylko jeden zmys�. Trzeba je w��czy� w dzia�ania pe-lagogiczne, kt�re w jednakowym stopniu anga�uj� i wspieraj� wszyst-ie zmys�y oraz u�wiadamiaj� wzajemne zale�no�ci mi�dzy nimi. Zabawy zestawiono w taki spos�b, �e mo�na znale�� co� odpowied-lego na ka�d� okazj�: zabawy na �wie�ym powietrzu, z du�� ilo�ci� 1 2 Zabawy anga�uj�ce zmys�y maj� sens... ruchu, zabawy wymagaj�ce raczej spokoju i ciszy, zabawy w kr�gu dl du�ych grup, zabawy w parach, zabawy z u�yciem materia��w natura nych i takie, w kt�rych nie potrzeba �adnych pomocy. W ka�dym prd padku niezb�dne materia�y s� wyszczeg�lnione nad opisem zabawy, u�atwia ich przygotowanie. Proponowane zabawy i �wiczenia maj� na celu przyczynia� si� do ui wania wszystkich zmys��w i umo�liwia� dzieciom �wiadome korzyst nie z nich, aby nabyte t� drog� przekonania mog�y si� utrwali�. �aba maj� da� szans� wyr�wnania strat dzieciom ze �rodowisk o mniejsz ilo�ci bod�c�w i zwr�ci� ich uwag� na r�ne subtelno�ci, na to, co d likatne, ciche, drobne, pi�kne. Przy okazji �wicz� r�wnie� czujno i zdolno�� koncentracji, pomagaj� wyciszy� si� i odpr�y�, ucz� posz nowania �rodowiska i przygotowuj� do uwa�nego obcowania z nim. Powodzenia! Zabawy i �wiczenia rozwijaj�ce zmys�y Zabawy wyostrzaj�ce s�uch �wiczenia wyciszaj�ce zosta�y wprowadzone we wszystkich instytu-ch zajmuj�cych si� dzie�mi, od przedszkola po szko�� podstawow�, |e bez powodu - do naszych uszu docieraj� przez wi�ksz� cz�� dnia ?ezhczone szumy, ciche tony, dono�ne g�osy, warkot motor�w, �oskot, rzyki. Przyzwyczaili�my si� do ci�g�ego ha�asu. Dzieci cz�sto nawet me zauwa�aj�, �e s� �bombardowane" przez ca�y ten zgie�k. Jest 1 4 Zabawy wyostrzaj�ce s�uch Zabawy wyostrzaj�ce s�uch 1 5 to o tyle niebezpieczne, �e mog� przesta� docenia� delikatne, subu d�wi�ki lub nawet utraci� zdolno�� ich rozr�niania, je�li od czasu' czasu, poprzez �wiczenia wyciszaj�ce lub s�uchowe, nie b�d� bardj �wiadomie ws�uchiwa� si� w ciche tony w swym otoczeniu. Bo ci codzienne nat�enie ha�asu wydaje si� nam czym� normalnym, nie ci�gaj�cym za sob� �adnych nast�pstw, ma ono jednak skutki: h; silnie wp�ywa na odczuwanie stresu. W �rodowisku, w kt�rym p; zgie�k, szybciej si� denerwujemy, jeste�my bardziej niecierpliwi i rrt| skoncentrowani. Jednak�e wiele dzieci tak bardzo przyzwyczai�o ha�asu, �e niezwyk�a cisza mo�e u nich z pocz�tku wywo�ywa� strs a zamiast wi�kszej koncentracji - niepok�j. Pow�d� bod�c�w d�wi�kowych coraz bardziej utrudnia wy��czt si� i skupion� uwag� - warunek prawdziwego s�uchania. Na ha�as uliczny, sta�� obecno�� muzyki podczas zakup�w czy w� na dziedzi�cu szkolnym mamy znikomy wp�yw. Natomiast w bie rodziny, grupy dzieci lub klasy mo�emy w du�ym stopniu zat 0 odpowiednie warunki akustyczne otoczenia. Dzieci bior� za przyzwyczajenia doros�ych dotycz�ce m�wienia i s�uchania. Je�li pr ca�y dzie� nie gra bez przerwy muzyka, nie jest w��czone radio lub wizor, kiedy wsp�lne rozmowy nie przeplataj� si� z krzykiem, r�\ 1 dzieci chc� wykonywa� swoje obowi�zki w ciszy, a podczas wsj go posi�ku lub w czasie zabawy zamieniaj� si� w s�uch. Aby przeciwstawi� co� codziennemu �akustycznemu �mietnis trzeba stworzy� dzieciom mo�liwo��, �eby w mi�ej dla ucha atm< rze wsp�lnego przebywania mog�y �wiczy� ws�uchiwanie si� i ros nianie wra�e� d�wi�kowych. Poni�sze gry i �wiczenia...
ada0096