Allende Isabel - Ewa Luna.pdf - Allende Isabel(1) - gosiadabrowska

ISABEL ALLENDE

Ewa Luna

(tłum. Ewa Zaleska)

Tytuł oryginału: Eva Luna

Isabel Allende, 1987

1997, 2003

Rzekła wtedy do Szeherezady:

„Na Allacha, siostro, opowiedz nam

Cokolwiek, by skrócić nocne godziny...”.

Baśnie z tysiąca i jednej nocy -

Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA Warszawa 2003

Jeden

Nazywam się Ewa, co według pewnej książki, jaką posłużyła się moja matka, wybierając

dla mnie imię, znaczy życie.

Urodziłam się w najdalszym pokoju mrocznego domu i wzrastałam wśród staroświeckich

mebli, łacińskich książek i ludzkich mumii, choć nie wpędziło mnie to w melancholię, bo

przyszłam na świat z zapisanym w pamięci tchnieniem puszczy. Mój ojciec, Indianin o żółtych

oczach, pochodził z miejsca, w którym łączy się sto rzek, pachniał lasem i nigdy nie spoglądał

prosto w niebo; wychował się pod koronami drzew i światło wydawało mu się nieprzyzwoite.

Consuelo, moja matka, spędziła dzieciństwo w legendarnej krainie, gdzie poszukiwacze

przygód od wieków wypatrywali owego miasta ze szczerego złota, które ujrzeli niegdyś

konkwistadorzy w bezmiarze własnej zachłanności. Krajobraz tych stron odcisnął na niej

swoje piętno, a ona, w sobie tylko znany sposób, zdołała przekazać je mnie.

Misjonarze przygarnęli Consuelo, gdy jeszcze nie umiała chodzić; była małym

zwierzątkiem, nagim, umazanym błotem i ekskrementami, które zjawiło się, pełznąc po

mostku przystani niczym maleńki Jonasz, wypluty przez jakiegoś wieloryba słodkich wód.

Kiedy ją wykąpali, stwierdzili, że jest bez wątpienia dziewczynką, co wprawiło ich w pewne

zakłopotanie, ale skoro już się tam znalazła i trudno ją było wrzucić do rzeki, założyli jej

pieluchę, żeby zakryć wstydliwe miejsce, a pod powieki zapuścili kilka kropli soku

cytrynowego, żeby wyleczyć zapalenie, z którego powodu nie mogła otworzyć oczu, i ochrzcili

ją pierwszym żeńskim imieniem, jakie im przyszło do głowy. Zajęli się wychowaniem

dziewczynki, nie dochodząc jej pochodzenia, bez rozczulania się, przekonani, że skoro

Opatrzność Boska zachowała ją dotychczas przy życiu, zadba także i potem ojej zdrowie

fizyczne oraz duchowe, a w najgorszym razie zabierze ją do nieba jak inne niewiniątka.

Consuelo wzrastała bez ustalonego miejsca w surowej misyjnej hierarchii. Nie była służącą w

ścisłym tego słowa znaczeniu, wyróżniała się też wśród Indian ze szkoły, a kiedy raz spytała,

który z księży jest jej tatusiem, dostała po twarzy za zuchwałość. Powiedziała mi, że jakiś

żeglarz holenderski zostawił ją dryfującą w łódeczce, ale to na pewno bajka, którą wymyśliła

potem, żeby uwolnić się od moich natarczywych pytań. Myślę, że w rzeczywistości nic nie

wiedziała o swoich przodkach ani też o sposobie, w jaki znalazła się w owym miejscu.

Misja tworzyła maleńką oazę pośród zmysłowej roślinności, jaka pieniła się od brzegu

rzeki aż do podnóża wielkich geologicznych wypiętrzeń, pnących się, jakby przez boskie

niedopatrzenie, prawie do nieba. Czas się tam zakrzywiał, a odległości mamiły wzrok ludzki,

każąc podróżnemu chodzić w kółko. Wilgotne i gęste powietrze niosło woń kwiatów, ziół,

ludzkiego potu i oddechu zwierząt. Panował uciążliwy upał, ulgi nie przynosił żaden podmuch

wiatru, rozgrzewały się kamienie i krew w żyłach. O zmierzchu niebo zakrywały fosforyzujące

komary, których ukąszenia powodują niekończące się męczarnie, nocami zaś wyraźnie

dobiegały nawoływania ptaków, wrzaski małp i daleki grzmot wodospadów, które rodzą się

wysoko w górach, a potem spadają w dół z wojennym łoskotem. Skromny budynek ze

słomianej plecionki zarzuconej gliną, z drewnianym belkowaniem wieży i dzwonem

wzywającym na msze, wznosił się, podobnie jak pozostałe chaty, na palach wbitych w

błotniste dno rzeki o opalizujących wodach i brzegach zamazanych odblaskami światła. Domy

zdawały się dryfować niczym dziwne, białe kwiaty wśród cichych łódek, śmieci, psiej i

szczurzej padliny.

Wszyscy łatwo rozpoznawali Consuelo nawet z daleka z powodu długich włosów, rudych

jak smuga ognia pośród wiecznej zieleni tutejszej przyrody. Jej towarzyszami zabaw były

indiańskie dzieci o wydętych brzuchach, zuchwała papuga klepiąca Ojcze Nasz, przetykane

przekleństwami, i małpa przywiązana łańcuchem do stołowej nogi. Dziewczynka uwalniała

małpkę od czasu do czasu, żeby poszukała sobie w lesie narzeczonego, bo i tak zawsze

wracała, a potem iskała się, siadając w tym samym miejscu. Wtedy to zaczęli się także

pojawiać w tych okolicach protestanci, którzy rozdawali egzemplarze Biblii, wygłaszali kazania

przeciwko Watykanowi i nie zważając na upał ani na słotę, taszczyli na wózkach pianina, żeby

nawróceni mogli śpiewać podczas publicznych uroczystości. Ta konkurencja zmuszała księży

katolickich do całkowitego poświęcenia się pracy i przez to mało zajmowali się Consuelo. A

jednak przeżyła, spalona słońcem, niedożywiona, karmiąc się tylko juką i rybami,

zarobaczona, pocięta przez komary, wolna jak ptak. Oprócz pomocy w domowych zajęciach,

uczestniczenia w obrzędach religijnych i chodzenia czasem na lekcje czytania, arytmetyki i

religii, nie miała innych obowiązków. Wałęsała się, chłonąc woń roślin i tropiąc zwierzęta, z

głową pełną widoków, zapachów, kolorów, smaków i legend, jakie niosła rzeka, a także

opowieści przywożonych znad granicy.

Gdy miała dwanaście lat, poznała hodowcę kur, ogorzałego Portugalczyka, twardego i

oschłego na zewnątrz, lecz w środku pełnego radości. Jego kury dreptały po okolicy, połykając

każdy połyskujący przedmiot, jaki napotkały na swej drodze.

Potem ich pan nacinał im nożem wole i wybierał ze środka ziarenka złota, zbyt małe, by

uczynić go bogatym, lecz wystarczająco duże, by podsycać jego złudzenia. Pewnego ranka

Portugalczyk dostrzegł dziewczynkę o białej skórze i z płomieniem na głowie, gdy w

podkasanej sukience stała w kałuży błota, i wydało mu się, że znowu dostał napadu febry.

Gwizdnął ze zdumienia i zabrzmiało to jak przywoływanie wierzchowca. Gwizd przeszył

powietrze, ona uniosła głowę, ich spojrzenia spotkały się i oboje uśmiechnęli się jednocześnie.

Od tego dnia często przebywali razem, on przyglądał się jej z zachwytem, a ona uczyła się

portugalskich piosenek.

- Idziemy pozbierać złoto - powiedział pewnego dnia mężczyzna.

Weszli w głąb lasu, aż stracili z oczu dzwon misji, i zanurzając się w gęstwinę, szli dalej

ścieżkami, które znał tylko on. Cały dzień szukali kur, nawołując je pianiem koguta i łapiąc w

locie, gdy dostrzegali którąś wśród listowia. Ona przytrzymywała je między kolanami, a wtedy

on otwierał im wole dokładnym nacięciem i zanurzał palce w poszukiwaniu ziarenek złota. Te,

które przeżyły, zaszyli potem igłą z nitką, by nadal mogły służyć swemu panu, a pozostałe

wrzucili do worka, żeby sprzedać je w osadzie albo użyć na przynętę, pióra zaś spalili w

ognisku, bo pióra przynoszą nieszczęście i można się od nich zarazić pypciem.

Consuelo wróciła o zmierzchu, z potarganymi włosami, szczęśliwa i poplamiona krwią.

Pożegnała się z przyjacielem, wspięła po linowej drabince z łodzi na pomost i przed samym

nosem ujrzała cztery obrzydliwe sandały dwóch zakonników z Estremadury, którzy czekali na

nią z rękoma zaplecionymi na piersiach i z wyrazem straszliwej odrazy na twarzach.

- Już czas, żebyś odjechała do miasta - powiedzieli.

Na nic się zdały błagania. Nie pozwolili także wziąć jej ze sobą małpy ani papugi, bo

stanowiły nieodpowiednie towarzystwo w nowym życiu, jakie miała rozpocząć. Zabrali ją

razem z pięcioma indiańskimi dziewczynami, związawszy im przedtem nogi w kostkach, żeby

nie mogły wyskoczyć z pirogi i zniknąć w rzece. Portugalczyk pożegnał się z Consuelo, nie

dotknął jej, choć posłał długie spojrzenie i ofiarował na pamiątkę nanizaną na sznurek grudkę

złota w kształcie zęba.

Będzie nosiła tę pamiątkę na szyi niemal całe życie, zanim odda ją wreszcie komuś na

znak miłości. Widział ją po raz ostatni, gdy ubrana w wypłowiały, perkalowy fartuch, w

słomkowym kapeluszu wciśniętym głęboko na oczy, bosa i smutna, machała mu na

pożegnanie ręką.

Początkowo płynęli dopływami rzeki wśród krajobrazu, który mógł przyprawić o

pomieszanie zmysłów, potem podróżowali na grzbiecie muła przez pocięte urwiskami

płaskowyże, gdzie nocami zamarzały myśli, i wreszcie ciężarówką przez podmokłe równiny,

lasy dzikich bananowców i karłowatych drzew ananasowych, po drogach pełnych piasku i soli,

nic jednak nie dziwiło dziewczynki, bo nic nie może zadziwić kogoś, kto przyszedł na świat w

miejscu najbardziej olśniewającym. Podczas tej długiej drogi wypłakała wszystkie łzy, jakie w

sobie nosiła, nie zostawiając ani jednej na późniejsze smutki. Gdy ucichł szloch, zamknęła

usta w postanowieniu, że od tej chwili otwierać je będzie wyłącznie po to, by udzielić

niezbędnej odpowiedzi. Kilka dni później dotarli do miasta i zakonnicy zaprowadzili przerażone

dziewczynki do klasztoru Siostrzyczek Miłosierdzia. Jedna z zakonnic otworzyła im żelazną

furtę kluczem, jak do więziennej bramy, a potem zaprowadziła na rozległe, otoczone

krużgankami cieniste patio, pośrodku którego tryskała fontanna wyłożona malowanymi

kafelkami. Gasiły w niej pragnienie gołębice, drozdy i kolibry. Kilka młodych dziewczyn

ubranych w szare mundurki siedziało kołem w cieniu i obszywało materace zakrzywionymi

igłami lub wyplatało wiklinowe kosze.

- Modlitwa i praca przyniosą wam ulgę w waszych grzechach. Nie przyszedłem, by leczyć

zdrowych, lecz by opiekować się chorymi. Bardziej raduje się pasterz z odnalezienia jednej

zbłąkanej owieczki niż z wszystkich pozostałych. Oto Słowo

Boże, niech będzie pochwalone Imię Pańskie. Amen. - Takie słowa lub im podobne

wyrecytowała zakonnica z dłońmi ukrytymi w fałdach habitu.

Consuelo nie zrozumiała znaczenia tej przemowy ani nie zwróciła na nią większej uwagi,

bo czuła się wycieńczona i przytłaczało ją wrażenie, że została uwięziona. Nigdy przedtem nie

przebywała wśród ścian, więc gdy spojrzała w górę i zobaczyła niebo zawężone do rozmiarów

czworoboku, pomyślała, że się udusi. Kiedy oddzielono ją od towarzyszek podróży i

zaprowadzono do kancelarii Matki Przełożonej, nie przyszło jej na myśl, że dzieje się tak za

sprawą jej jasnej skóry i oczu. Lata całe nie trafiła do siostrzyczek podobna istota, przysyłano

im tylko dziewczynki ras mieszanych, pochodzące z najbiedniejszych dzielnic, lub Indianki,

które siłą przywozili tu misjonarze.

- Kim są twoi rodzice?

- Nie wiem.

- Kiedy się urodziłaś?

- W roku komety.

Już wówczas Consuelo maskowała własną niewiedzę za pomocą poetyckich wyrażeń.

Odkąd usłyszała po raz pierwszy o komecie, postanowiła przyjąć jej pojawienie się za datę

swego urodzenia. Ktoś opowiedział jej w dzieciństwie, że przy okazji tamtego wydarzenia

świat oczekiwał z przerażeniem jakiegoś cudu. Uważano, że kometa wynurzy się jak ognisty

smok, a gdy zetknie się z ziemską atmosferą, jej ogon spowije planetę trującymi gazami i żar

rozgrzanej lawy położy kres wszystkim formom życia. Niektórzy popełnili samobójstwo, żeby

uniknąć spalenia żywcem, inni szukali zapomnienia w pijatykach, obżarstwie i cudzołóstwie.

Widok zieleniejącego nieba oraz wiadomość, że pod wpływem komety prostują się kręcone

włosy Mulatów, a włosy Chińczyków zwijają się w loki, zrobił wrażenie nawet na Dobroczyńcy,

rozkazał więc wypuścić niektórych opozycjonistów, trzymanych w więzieniu już od tak dawna,

że zapomnieli, jak wygląda światło dzienne, choć niektórzy zachowali buntowniczego ducha i

zamierzali przekazać go następnym pokoleniom. Pomysł, by narodzić się wśród takiego

strachu, kusił Consuelo, mimo pogłosek, że wszystkie zrodzone wówczas dzieci będą

szkaradne i pozostaną takie długie lata po tym, gdy kometa już zniknie z pola widzenia niczym

wielka kula z lodu i gwiezdnego pyłu.

- Trzeba najpierw zrobić porządek z tym ogonem szatana - orzekła Matka Przełożona,

ważąc w dłoniach warkocz z połyskującej miedzi, który opadał na plecy nowo przybyłej.

Poleciła ściąć jej włosy, a głowę umyć w ługu z mieszanką „Aureolina Onirem”, żeby

zlikwidować wszy i przytłumić zuchwały kolor, w wyniku czego połowa włosów wypadła, reszta

zaś nabrała odcienia gliny, bardziej przystającego do charakteru i celów tej religijnej instytucji

niż owa płomienna kaskada.

Consuelo spędziła tam trzy samotne i ponure lata, podczas których chłód przenikał jej

ciało i duszę. Nie mogła uwierzyć, że to samo słońce, tak anemiczne na klasztornym patio,

potrafi rozpalić puszczę, gdzie został jej dom. Za mury klasztorne nie docierała bezbożna

wrzawa ani oznaki pomyślności, jaka nastała w kraju po tym, gdy ktoś wykopał studnię, z

której zamiast wody trysnął czarny strumień, gęsty i cuchnący niczym odchody dinozaura. Kraj

leżał na rozległych niczym morze złożach ropy. Nowe życie wstąpiło w pogrążoną w marazmie

dyktaturę, ponieważ fortuna tyrana i jego krewnych urosła tak bardzo, że zostawili troszkę dla

innych. Miasta zaczęły się powoli rozwijać, na pola naftowe przybyli krzepcy majstrowie z

północy, kładąc kres starym tradycjom, powiew nowoczesności skrócił damskie spódnice, ale

w klasztorze Siostrzyczek

Miłosierdzia nie miało to żadnego znaczenia. Życie rozpoczynało się tu pierwszymi

modlitwami o godzinie czwartej nad ranem. Dzień przebiegał wedle niezmiennego porządku i

kończył się biciem dzwonów o szóstej, czyli w godzinie żalu za grzechy, żalu, który oczyszczał

duszę i przygotowywał na niespodziewaną śmierć, jako że noc zawsze mogła się okazać

podróżą bez powrotu. Głęboka cisza, korytarze wyłożone kamiennymi płytami pociągniętymi

woskiem, zapach kadzidła i lilii, szmer modlitw, ławki z ciemnego drewna, białe ściany bez

ozdób. Obecność Boga była wszechogarniająca. Oprócz zakonnic i dwóch służących w

przestronnym, pokrytym dachówkami budynku z suszonej na słońcu cegły mieszkało tylko

szesnaście dziewczynek, w większości osieroconych lub porzuconych przez rodziny.

Uczyły się używać butów, jeść za pomocą noża i widelca i wykonywać najprostsze prace,

żeby później mogły zatrudnić się jako skromne pomoce domowe, ponieważ nie spodziewano

się, by potrafiły robić cokolwiek innego. Consuelo różniła się wyglądem od reszty, a zakonnice,

przekonane, że nie jest to przypadkowe, lecz stanowi znak woli bożej, dokładały starań, by

rozwijać jej wiarę w nadziei, że zdecyduje się przywdziać habit i służyć Kościołowi. Wszystkie

ich wysiłki spotykały się jednak z instynktowną odmową małej. Mimo wielu prób i dobrych

chęci dziewczynka nie potrafiła uznać despotycznego boga sławionego przez zakonnice i

wolała weselszą, macierzyńską i litościwą boginię.

- To jest Najświętsza Maryja Panna - wyjaśniały.

- Ona jest Bogiem?

- Nie, jest matką Boga.

- Tak, ale kto rządzi w niebie? Bóg czy jego mama?

Allende Isabel - Ewa Luna.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: