WIELKIE PROBLEMY GERIATRYCZNE

ZESPOŁY NIESPRAWNOŚCI STAREGO CZŁOWIEKA

q                wiele przyczyn

q                trudne do leczenie

q                stopniowa utrata niezależności

q                pogorszenie jakości życia pacjenta

q                z uwagi na częstość występowania, następstwa, koszty opieki medycznej i społecznej ¨ poważny problem w  aspekcie zdrowia publicznego

Nietrzymanie moczu (inkontynencja)  mimowolne oddawanie moczu

Przyczyny przejściowego nietrzymania                                                                       moczu
1. Brak motywacji i kontroli  ►  splątanie,                                                                                   ►  psychoza
                                               ►  depresja
2.Ograniczenie możliwości poruszania się
                                               ► słaba kondycja                                                                                          fizyczna
                                               ► choroby stawów
                                               ► hipotonia ortost.
                                               ► niedowidzenie
                                               ► zaburz.                                                                                         równowagi
                                               ► udar mózgowy
                                               ► choroby stóp

3. Czynnik środowiskowy ► mała ilość toalet,
                                           ► daleko                                                                                              umiejscowiona
                                           ► brak                                                                                                udogodnienień
                                           ► zły wygląd toalet
4. Schorzenia dolnych dróg moczowych
                                           ► infekcje
                                           ► kałowe zatkanie
                                           ► atroficzne zap.                                                                        błony śluzowej                                                           cewki i pochwy
                                               

5.Uboczne działanie leków ► moczopędne
                                             ► hipotensyjne
                                             ► opioidy
                                             ► uspakajające,                                                                            nasenne
6. Nadmierna objętość wydalonego moczu
                                             ► nadmiar                                                                           przyjmowanych
                                                  płynów
                                             ► używki: alkohol,
                                                  kofeina, kawa
                                             ► stany z                                                                                                 przewodnieniem

Utrwalone nietrzymanie moczu –                                                          przyczyny

Zaburzenia funkcjonowania mięśni pęcherza moczowego lub drogi odpływu moczu
Ş pobudliwości lub « pobudliwość mięśnia wypieracza.
Wysiłkowe nietrzymanie moczu ¨ w czasie kichania, kaszlu, skłonów, śmiechów.
Przerost stercza.

Nietrzymanie moczu prowadzi do:

- izolacji społecznej
- zwiększonego ryzyka instytucjonalizacji
- niekorzystne konsekwencje zdrowotne (infekcje       dróg moczowych, zmiany skórne, odleżyny)
- zaburzenia snu (w przypadku nykturii)
- zwiększenia ryzyka upadków
- obciążenia finansowe
- obciążenia personelu pielęgniarskiego

Cel postępowania pielęgniarskiego:

- działanie dążące do zwiększenia samodzielności chorego w rozwiązywaniu problemów
- umożliwienie regularnego wypróżniania w przewidywalnym dla pacjenta czasie
- zaopatrzenie w środki ochrony osobistej oraz preparaty myjące dobrane indywidualnie dla każdego chorego
- pielęgnacja skóry szczególnie narażonej na podrażnienia i zagrożonej ryzykiem wystąpienia odleżyn
- edukacja chorych i ich rodzin

       Higieniczny materiał chłonny

wybór zależny od:

- stopnia i rodzaju inkontynencji
- płci
- aktywności fizycznej i zawodowej
 

                 Środki wchłaniające:


1. Wkładki anatomiczne
- różny rozmiar
- przeznaczone dla kobiet i mężczyzn
- zawierają system ograniczania nieprzyjemnego zapachu
- mocowane do bielizny za pomocą paska kleju, stosowane w przypadku lekkiej inkontynencji

2. Elastyczne majtki siatkowe
- wykonane z lekkiego materiału przeznaczonego do prania
- przewiewne, trwałe, w różnych rozmiarach
3. Pieluchy anatomiczne
- przeznaczone dla osób aktywnych
- stosowane w przypadku znacznej inkontynencji
razem z elastycznymi majtkami
4. Chłonne podkłady
- chronią bieliznę pościelową przed zabrudzeniem
- pokryte z jednej strony wkładem chłonnym, a z drugiej nieprzepuszczalną folią zewnętrzną
 

5. Majtki chłonne
- posiadają specjalny laminat przepuszczający powietrze
- stosowane u osób aktywnych i sprawnych fizycznie (zakłada się tak jak zwykłe majtki) stosowane u osób ze znacznym stopniem nietrzymania moczu
6. Pieluchomajtki (pampers)
- utrzymywane wokół bioder za pomocą taśmy i przylepców
- różne rozmiary i wersje
- zawierają superabsorbent

 

     Rady dla pacjentów poprawiające komfort życia

1.stosuj regularnie ćwiczenia zalecone przez
rehabilitanta
2.ustal ilość przyjmowanych płynów
3.dostosuj środowisko do swoich potrzeb
4.nie wstrzymuj mikcji i defekacji, regularnie korzystaj z toalety,
5.ubranie łatwe do zdjęcia
 

6.dbaj o higienę narządów płciowych
7.stosuj środki pomocnicze
8.zrezygnuj z palenia
9.zmniejszenie nadwagi i otyłości
10.wyklucz z pożywienia pokarmy działające drażniąco na pęcherz moczowy (alkohol, napoje gazowane, mleko, kofeina, cytrusy, czekolada, ostre przyprawy)
11.pij codziennie szklankę soku żurawinowego lub przyjmuj Vit.C
 

Nietrzymanie stolca - sytuacja, w której osoba starsza z powodu niesprawności psychicznej lub fizycznej nie jest w stanie kontrolować wypróżnień

     Przyczyny nietrzymania stolca

- zaklinowanie mas kałowych
- upośledzenie czynnościowe
•umysłowe (otępienie, splątanie)
•fizyczne (osłabienie, unieruchomienie)

-zmniejszona zdolność magazynowania
•starzenie się
•napromienienie
•guz
•niedokrwienie
•resekcja chirurgiczna
 

-zmniejszone czucie odbytnicy
•cukrzyca
•megarectum
•zaklinowanie mas kałowych

- upośledzona funkcja zwieracza odbytu i mięśnia łonowo-odbytniczego
•idiopatyczne  (obniżenie krocza)
•uraz, zabieg chirurgiczny
•uszkodzenie rdzenia kręgowego lub sromu

-biegunki
-niedostowanie WC do stopnia niepełnosprawności

                             Postępowanie :
-próba identyfikacji przyczyny
dążenie do uzyskania przez chorego całkowitej lub częściowej kontroli wypróżnień

                      TRENING  JELITA  GRUBEGO
Ocena:
sprawności psychicznej i fizycznej
funkcji jelit i zwieraczy
przyczyn, czasu trwania, stopnia zaburzeń
poziomu współpracy ze strony rodziny/opiekunów

                    WZORZEC WYPRÓŻNIEŃ
schemat czasowy
wielkość, okoliczności oraz związek z posiłkiem
i aktywnością chorego
identyfikacja bodzców stymulujących wypróżnienie
oraz stopnia odczuwania przez chorego
konieczności wypróżnienia

    PLANOWANIE KORZYSTANIA Z TOALETY

stosowanie  czopków  glicerynowych
na pół godz. przed wypróżnieniem

przyjęcie  pozycji  siedzącej(najlepiej poza łóżkiem, na sedesie pokojowym)

głębokie oddechy i masaż powłok brzusznej podczas defekacji

OCENA PRÓB I EFEKTÓW POSTĘPOWANIA EWENTUALNA  KOREKTA

                          

  UPADKI
Przyczyny:
-fizjologiczne zmiany inwolujące  mechanizmów odpowiedzialnych za utrzymanie równowagi
(zmysł wzroku, słuchu i równowagi, układ nerwowy, mięśnie szkieletowe, stawy)
-chód starczy
-choroby ostre i przewlekłe:
•ch. OUN (udar, st. poudarowy, ch.Parkinsona,niewydolność tt.szyjnych i kręgowych, zespoły otępienne, polineuropatie obw.)
•ch. ukł. sercowo-naczyniowego(hipotonia ortostatyczna, zaburz. rytmu, niedokrwienie mięśnia sercowego)
 

•zespoły metaboliczne(hipoglikemia, zaburzenia wodno-elektrolitowe, niedobory pokarmowe)

•ch. narządu ruchu

•ch.narządów zmysłu

•ch. układu moczowego (nykturia, nietrzymanie moczu)

•polipragmazja –leki hipotensyjne, hipoglikemizujące, moczopędne, benzodiazepiny

•czynniki środowiskowe -
   nieprzymocowane dywany,
   śliskie,mokre posadzki
   strome uszkodzone schody,
   brak poręczy,wystające progi,
   niedostateczne lub nadmierne oświetlenie,
   niestabilne meble,
   niedostosowane do potrzeb buty,
   brak uchwytów w łazience,
   wysokie krawężniki ,zniszczone nawierzchnie ulic
• używki  ( alkohol  )
•zmiana miejsca pobytu seniora 

                       Następstwa
-obrażenia tkanek miękkich: rany, krwiaki, skręcenia lub zwichnięcia stawów
-złamania najczęściej kości ramienia, przedramienia, żeber, najbardziej niebezpieczne
złamanie szyjki udowej
-zespół poupadkowy (post fall syndrom)
-wzrost liczby osób niesprawnych co stanowi problem społeczny
-zespół hipotermii
-unieruchomienie
-wzrost śmiertelności

Postępowanie
1.Wywiad
-czynności poprzedzające upadek
-zwiastuny upadku
-miejsce upadku
-świadkowie
-poprzednie upadki
-przebyte choroby
-zażywane leki
2.Udział w badaniu przedmiotowym
-dokonanie pomiarów
-badanie chodu i równowagi: test Tinetti, skala Berga, test „wstań i idź”, test oceny ryzyka występowania kolejnych upadków
 

3.Postępowanie przyczynowe
-terapia schorzeń
-korekta farmakoterapii
-oprotezowanie słuchu i wzroku
-rehabilitacja: zwiększa siłę mięśniową, poprawia sprawność chodu i równowagi 
-pomoc psychologiczna
-modyfikacja środowiskowych czynników ryzyka
-właściwy dobór sprzętu ortopedycznego (laska, balkonik)
-porady bezpiecznego zachowania np. w hipotonii ortostatycznej
 

4.Działania profilaktyczne
-propagowanie wiedzy na temat przyczyn, skutków i profilaktyki upadków
-przygotowanie seniora do samoopieki i samopielęgnacji
-edukacja opiekunów

  Unieruchomienie

Niesprawność-odnosi się do upośledzenia czynności motorycznych, którego przyczyną najczęściej są:
-zaburzenia postawy i zniekształcenia, nieraz pourazowe, oraz ograniczenia ruchomości stawów
-niedowłady, porażenia
-zanik mięśni
-ból
 

Niewydolność-zmniejszenie tolerancji wysiłku, spowodowane złym stanem ogólnym albo niewydolnością układu lub narządu wewnętrznego:
-niedożywienie lub pojedyncze niedobory
-niewydolność oddechowa lub krążeniowa
-przewlekłe zaburzenia metabolizmu spowodowane miażdżycą, cukrzycą lub chorobami gruczołów wydzielania wewnętrznego
-przewlekłe zakażenia bakteryjne, wirusowe, grzybicze

POSTĘPOWANIE PIELĘGNIARKI W ZAPOBIEGANIU POWIKŁAŃ UNIERUCHOMIENIA
1.ZAPALENIE PŁUC  
              ¨ ułożenie półwysokie lub wysokie
              ¨ dbanie o mikroklimat sali , wietrzenie ,
                         nie dopuszczać do przeciągów ,
              ¨ stosowanie gimnastyki oddechowej ,
              ¨ oklepywanie klatki piersiowej ,
                   drenaż ułożeniowy ,
              ¨ odpowiedni ubiór dostosowany do                                    temperatury otoczenia
              ¨ ograniczenia wizyt w czasie nasilenia                                  zachorowań na grypę ,
                   szczepienie p/grypie

2.ODLEŻYNY
              ¨ ocena ryzyka wystąpienia odleżyn w/g skali
              ¨ obserwacja miejsc szczególnie narażonych na                    odleżyny
              ¨ pielęgnacja skóry
              ¨ zmiana pozycji ciała
              ¨ stosowanie udogodnień
              ¨ przygotowanie łóżka wg zasad
              ¨ zapobieganie odwodnieniu ,
                   dieta wg zaleceń
              ¨ eliminowanie lub ograniczenie dodatkowych                    czynników ryzyka rozwoju odleżyn

3. POWIKŁANIA ZAKRZEPOWO-ZATOROWYM
              ¨ prowadzenie gimnastyki kończyn-ruchy bierne                    i czynne
              ¨ masaż stóp i podudzi
              ¨ wysokie ,odbarczające ułożenie kk.dolnych 30-                   40 stopni powyżej tułowia
              ¨ nawodnienie
              ¨ podawanie Heparyny drobnoczasteczkowej

...