GLIKOZYDY FENOLOWE
Są połączeniami prostego fenolu, posiadającego do trzech grup fenolowych, z resztą cukrową.
Większość dobrze rozpuszcza się w wodzie i polarnych rozpuszczalnikach organicznych, np. mentol, aceton, etanol.
Związki te łatwo ulegają hydrolizie przy traktowaniu kwasem, zasadą lub enzymem.
Obecność reszt acylowych powoduje, że ich rozpuszczalność w wodzie maleje i nie ulegają one hydrolizie enzymatycznej.
DZIAŁANIE FARMAKOLOGICZNE
1) Przeciwbakteryjne- antiseptica, urodesinficienta
Np. arbutyna, metyloarbutyna, hydrochinon w liściach mącznicy i brusznicy
2) Przeciwzapalne (antiphlogistica), przeciwgorączkowe (antipyretica) i przeciwbólowe (analgetica)
Np. Pochodne kwasu salicylowego w korze wierzby, kwiatach wiązówki i pączkach topoli.
3) Immunostymulujące- immunostymulantia
Np. echinakozyd w korzeniach jeżówki.
1. Cortex Salicis- kora wierzby
Salix purpurea- wierzba purpurowa
Salicaceae- wierzbowate
CHEMIZM
· Glikozydy fenolowe, np. sali kortyna, grandyoletatyna, salirepozyd
DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE
Salicylina w kwaśnym środowisku żołądka ulega hydrolizie do alkoholu salicylowego, który utlenia się do kwasu salicylowego o działaniu przeciwzapalnym, przeciwreumatycznym, przeciwgorączkowym.
Garbniki działają ściągająco, przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie.
Flawonoidy działają moczopędnie.
Stosuje się pomocniczo w chorobie reumatycznej i przeziębieniu.
2. Folium Uva Ursi- liść mącznicy
Arctostaphylos Uva Ursi- mącznica lekarska
Ericaceae- wrzosowate
· Arbutyna
· Hydrochinon
· Metyloarbutyna
· Pochodne kwasu galusowego i elagowego
· Flawonoidy: glikozydy kwercetyny
· Tri terpeny
Glikozydy fenolowe pod wpływem enzymów obecnych w organizmie hydrolizują do aglikonów, które wiążą się następnie z kwasem glikuronowym i siarkowym. Połączenia te w alkalicznym środowisku patologicznego moczu – pH ok. 8, ulegają hydrolizie do aglikonów, które działają przeciwbakteryjnie w drogach moczowych.
Flawonoidy działają saluretycznie, gdyż zwiększają wydalanie jonów Na i Cl.
Odwary z surowca stosuje się pomocniczo w kamicy nerkowej z utrudnioną diurezą, zakażeniach dróg moczowych.
3. Folium Vitis ideae- liść borówki brusznicy
Vaccinium Vitis idea- borówka brusznica
· Glikozydy fenolowe- głównie arbutyna
· Garbniki katechinowe
· Flawonoidy
· Tri terpeny- kwas ursolowy
Dezynfekująco na drogi moczowe
Wykazuje działanie ściągające.
Stosowane w postaci preparatów przeciwbiegunkowych.
4. Flos Ulmariae- kwiat wiązówki
Filipendula Ulmaria- wiązówka błotna
Rosaceae- różowate
· Glikozydy fenolowe: Pochodne kwasu salicylowego: spireozyd, izosalicyna
· Olejki eteryczne
· Garbniki
· Hyperozyd
· Awikularyna
Obecność pochodnych kwasu salicylowego warunkuje działanie przeciwzapalne, przeciwreumatyczne, przeciwgorączkowe.
Flawonoidy zwiększają ilość wydalanego moczu, ułatwiają wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii.
Stosowany jako środek napotny w chorobach przebiegających z podniesioną temperaturą ciała (antipyreticum).
Środek przeciwreumatyczny- antireumaticum, antineuralgicum.
joluska67