Biedrzeniec mniejszy i większy (Pimpinella saxifraga i pimpinella major)
1). Występowanie: W Polsce jest pospolity. Występuje niemal w całej Europie, północnej i południowo-zachodniej części Azji.
Roślina o charakterystycznym zapachu, przypominającym pietruszkę. Biedrzeniec mniejszy ma około 50 cm wysokości, wielki dorasta do 1 metra. Wyglądem swym roślina przypomina kminek. Kwiaty drobne, białe, czasem różowe, zebrane w duże baldachy. W Polsce występuje dość powszechnie — rośnie w rowach, na nasypach kolejowych, przydrożach, miedzach, polach i w zaroślach. Kwitnie od czerwca do września.
Zbiór korzeni (podobne do pietruszki) przeprowadza się jesienią lub wczesną wiosną. Po wykopaniu rośliny i odcięciu korzenia oczyszczamy go i suszymy w podwyższonej temperaturze. Po wysuszeniu surowiec przechowujemy w szczelnych opakowaniach, ponieważ łatwo wilgotnieje i jest atakowany przez owady.
Właściwości lecznicze
Surowcem jest korzeń oraz ziele. Ma działanie głównie przeciwkaszlowe i moczopędne. Stosowany w przewlekłych schorzeniach górnych dróg oddechowych — gardła i krtani, w nieżytach oskrzeli, w kaszlu, astmie, a także w schorzeniach przewodu pokarmowego, jak przewlekłe nieżyty żołądka i jelit, dolegliwości wątrobowe. Znajduje również zastosowanie w schorzeniach pęcherza i dróg moczowych oraz w kamicy nerkowej.
Wyciąg spirytusowy (nalewka) z korzeni powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych i zmniejszenie napięcia mięśni gładkich — działa przeciwskurczowo (z tego powodu nie wolno go stosować u ciężarnych). Zewnętrznie używany bywa w postaci okładów na rany, do płukania w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła. Ziele biedrzeńca działa podobnie do korzenia, jednak znacznie słabiej.
Wywar z korzeni biedrzeńca
Łyżkę stołową pokruszonych korzeni zalać 2 szklankami zimnej wody i gotować przez 20 minut. Odcedzić. Pić 3 razy dziennie po szklance odwaru.
Surowiec zielarski : kłącze i korzenie (Radix Pimpinellae). Wykopuje się je albo na wiosnę, albo na jesieni. Po wysuszeniu bezwzględnie powinny być przechowywane w szczelnie zamkniętych pojemnikach. Zawiera on m.in. olejek eteryczny (o swoistym i niezbyt miłym zapachu), furanokumaryny i sporo garbników. Podobne własności lecznicze mają również kłącza i korzenie biedrzeńca większego.
Działanie: kłącze i korzenie biedrzeńca są środkiem wykrztuśnym oraz rozkurczowym. Zaleca się je w astmie, schorzeniach górnych dróg oddechowych, ale także przy wzdęciach, biegunce, bólach żołądka spowodowanych przejedzeniem. Poza tym używa się go w zapaleniu pęcherza moczowego, kamicy moczowej i dnie. Jako lekarstwo stosowane do wewnątrz używa się odwar z połowy łyżeczki do herbaty drobno pokruszonych korzeni, które zalewa się 1 szklanką wody i gotuje pod przykryciem przez 5 minut od momentu zawrzenia. Ów odwar pijemy w niewielkich dawkach, po 1 - 2 łyżek stołowych dwa razy dziennie. W tym miejscu uwaga: dawkowania należy przestrzegać bardzo ściśle, bowiem zbyt wielkie ilości leku bardzo niekorzystnie wpływają na nerki. Tego samego odwaru używa się także i zewnętrznie, do przemywań gardła i skóry w ich stanach zapalnych.
Roślina ta ma zapach ostry, przenikający; korzeń jej wrzecionowaty, zewnątrz żółty, wewnątrz biały, świeży mocno kozłem trąci; pełen błękitnego soku, żuty wzbudza mocne palenie w gębie, ma własności rozrzedzające i wzmacniające, w chorobach piersi i żołądka wielce pomocne. Wieśniacy używają mocnego odwaru z pomyślnym skutkiem przeciw febrze zimnej. Korzenie i ziele w wodzie gotowane, osłodzone miodem, służą do płukania w zapaleniach gardła; korzeń moczony w gorzałce udziela jej koloru pięknego niebieskiego. Biedrzeniec jest ulubioną i zdrową, i mleko sporzącą paszą dla bydląt
joluska67