A.   Rozwój płuc

1.   w okresie prenatalnym :

-        zawiązek płuca powstaje z uchyłka prajelita między 22 a 26 dniem życia płodowego

-        drzewo oskrzelowe rozwija się między 5 a 16 tygodniem ciąży przez pączkowanie i tworzenie rozgałęzień

2.   w okresie postnatalnym :

-        płuca noworodka posiadają ok. 60 mln pierwotnych pęcherzyków

-        najszybszy rozwój płuc przez pierwsze 2 lata życia ( powiększenie liczby pęcherzyków płucnych )

-        w wieku dorosłym ( tj. około 12 roku życia ) ~ 375 mln pęcherzyków płucnych

B.    Cechy patologiczne występujące w chorobach płuc :

1.   Podstawowe mechanizmy patologiczne

a)   obturacja ( zwężenie dróg oddechowych ) może być spowodowane :

-        obecnością wydzieliny w świetle dróg oddechowych

-        obrzękiem

-        stanem zapalnym ściany

-        przerostem lub skurczem mięśniówki gładkiej

-        uciskiem dróg oddechowych z zewnątrz

b)   restrykacja ( upośledzenie rozprężania płuc ) – może być wynikiem zmniejszenia się podatności płuc, niedodmą, odmą, chorobami nerwowo – mięśniowymi lub wadą w budowie ściany klatki piersiowej

2.   Patofizjologia

a)   hipoksemia ( spadek prężności tlenu we krwi tętniczej ), powstaje, gdy istnieje :

-        nieprawidłowy stosunek wentylacji do perfuzji

-        przeciek wewnątrzsercowy

-        przeciek wewnątrzpłucny

-        zaburzenia dyfuzji

-        hipowentylacja

b)   hiperkapnia ( nadmiar CO2 we krwi ), powstaje gdy dochodzi do :

-        hipowentylacji ( np. obturacja górnych dróg oddechowych )

-        osłabienie mięśni oddechowych

-        depresji ośrodka oddechowego

3.   Czynniki patogenetyczne

a)   mały rozmiar dróg oddechowych u dzieci

b)   nie w pełni rozwinięta odporność swoista

c)   najczęściej jednorodna etiologia ( u dorosłych złożona )

C.   Diagnostyka chorób płuc

1.   WYWIAD

a)   czy choroba ma charakter ostry, przewlekły czy nawrotowy

b)   czy objawy mają charakter nagły, zagrażający życiu :

-        sinica

-        zaburzenia oddychania

-        stridor

c)   jakie występują objawy :

-        kaszel ( i jego charakter )

-        ciężki lub głośny oddech i zależność od aktywności ruchowej

-        świszczący oddech

-        ból w klatce piersiowej

-        duża ilość odkrztuszanej wydzieliny

d)   jakie czynniki wpływają na ciężkość choroby

-        zaostrzenia przy zmianach pogody, infekcjach wirusowych, wysiłku fizycznym, śmiechu, ekspozycji na alergeny

e)   czy były już przeprowadzone jakieś badania ?

f)     czy stosowano już jakiekolwiek leczenie ?

g)   czy jest obciążenie rodzinne ?

2.   BADANIE  PRZEDMIOTOWE

a)   częstość oddechów jest najlepszym wskaźnikiem funkcji układu oddechowego u niemowląt ( najlepiej w czasie snu )

b)   wzmożony wysiłek oddechowy :

-        postękiwanie – objaw przy zmniejszeniu objętości płuc ( ZZO            u noworodków, obrzęk płuc, ból w klatce piersiowej, zajęcie opłucnej )

-        zaciąganie przestrzeni międzyżebrowych, np. w obturacji oskrzeli

-        poruszanie skrzydełkami nosa ( oddech skrzydełkowy ) – przy wzroście oporów w drogach oddechowych

-        ruchy wahadłowe głowy ( stan bardzo ciężki )

-        wydymanie dna jamy ustnej

c)   dźwięki oddechowe :

1.   trzeszczenia – słyszalne głównie podczas wdechu ( powstają wskutek rozprężenia się zapadniętych pęcherzyków płucnych )

2.   świszczący oddech ( wheezing ) jest wynikiem obturacji dróg oddechowych ( powstaje podczas wydechu ) – zwykle jest objawem astmy

3.   świsty ( stridor ) – powstaje przy zwężeniu dróg oddechowych na poziomie krtani i tchawicy ( podczas wdechu )

4.   rzężenia – drobno – i średniobańkowe

5.   rzężenia grubobańkowe – szmer wilgotny powstaje w dużych oskrzelach na skutek obecności w nich wydzieliny

d)   zmiany anatomiczne występujące w chorobach płuc :

1.   palce pałeczkowate – w chorobach płuc ( mukowiscydoza, siniczych wadach serca, marskości wątroby, itp. ), powstają poprzez uniesienie paznokcia na skutek proliferacji tkanki grzbietowej paliczka dalszego

2.   zmiana kształtu klatki piersiowej,  np. klatka piersiowa beczkowata ( rozdęcie płuc )

...