Maksym Gorki - Matka.pdf - Aabbe

Maksym Gorki

Matka

Przełożyła Halina Górska

CZĘŚĆ PIERWSZA

Codziennie nad osadą robotniczą w zadymionym, oleistym powietrzu drżała i

wyła syrena fabryczna i posłuszni jej wezwaniu, wybiegali z małych, szarych domków,

niby wystraszone karaluchy, ponurzy ludzie, nie zdążywszy pokrzepić snem

zmęczonych mięśni. W chłodnym mroku szli po nie wybrukowanej ulicy ku wysokim,

kamiennym klatkom fabryki, która czekała na nich z obojętną pewnością siebie,

oświetlając błotnistą drogę dziesiątkami zatłuszczonych, kwadratowych oczu. Błoto

chlupotało pod nogami. Rozlegały się ochrypłe, senne głosy, plugawe przekleństwa

targały powietrzem, a na spotkanie ludziom płynęły inne dźwięki - ciężki jazgot

maszyn, i, świst pary. Ponuro i surowo majaczyły wysokie, czarne kominy, niby

wzniesione nad osadą grube pałki.

Wieczorem, kiedy zachodziło słońce i na szybach domów zapalały się w

ostatnim błysku jego czerwone promienie, fabryka wyrzucała ludzi ze swego

kamiennego wnętrza jak zużytą szlakę. Znowu szli przez ulice, zakopceni, z czarnymi

twarzami, roztaczając wokół lepki zapach smarów, błyskając zgłodniałymi zębami. W

ich głosach dźwięczało teraz ożywienie, a nawet radość - na ,dziś skończyła się katorga

pracy, w domu czekała wieczerza i odpoczynek.

Dzień połknęła fabryka, maszyny wyssały z ludzkich mięśni tyle sił, ile im było

potrzeba. Dzień, nie pozostawiając śladu, został wykreślony z ludzkiego życia,

człowiek zbliżył się o jeden znowu krok do grobu, ale cieszył się na myśl o czekającym

go za chwilę odpoczynku, o zadymionej szynkowni i - był zadowolony.

W święta spali prawie do dziesiątej; potem ludzie, stateczni i żonaci wkładali

najlepsze ubrania i szli na nabożeństwo, łajać przy okazji młodzież za jej obojętność

religijną. Z cerkwi wracali do domu, Jedli pierogi i znowu kładli się spać - do

wieczory. Nagromadzone od lat zmęczenie odbierało ludziom apetyt. Żeby móc jeść,

pili dużo, drażniąc żołądek piekącą wódką.

Wieczorem leniwie spacerowali po ulicach; ten, kto miał kalosze, wkładał je

nawet wtedy, kiedy było sucho, a kto miał parasol, nosił go z sobą, choćby nawet

świeciło słońce.

Spotykając się, mówili o fabryce, o maszynach, przeklinali majstrów,

rozmawiali i myśleli tylko o tym, co miało jakiś związek z pracą. W nudnej

jednostajności dni ledwie migotały pojedyncze iskierki nieudolnej i bezsilnej myśli.

Po powrocie do domu kłócili się z żonami i często bili je nie szczędząc pięści. Młodzież

przesiadywała w szynkach albo urządzała po domach wieczorynki, grała na harmonii,

śpiewała sprośne i brzydkie pieśni, tańczyła, opowiadała ordynarne dowcipy i piła.

Ludzie, wyczerpani pracą, upijali się szybko, i budziło się wówczas we wszystkich

niezrozumiałe, chorobliwe rozdrażnienie, które domagało się ujścia. Skwapliwie

chwytając każdą okazję do wyładowania tego niepokojącego uczucia, ludzie jak

rozwścieczone zwierzęta rzucali się na siebie o byle głupstwo. Wybuchały krwawe

bójki. Niekiedy kończyły się ciężkim okaleczeniem, a niekiedy zabójstwem.

W stosunkach między ludźmi uczuciem dominującym była utajona złość. Była

ona tak samo zastarzała jak nieuleczalne zmęczenie mięśni. Ludzie rodzili się z tą

chorobą duszy, odziedziczoną po ojcach, i jak czarny cień towarzyszyła im ona aż do

grobu, pobudzając w ciągu całego życia do postępków odrażających w swym

bezsilnym okrucieństwie.

W święta młodzi zjawiali się w domu późną nocą w podartej odzieży, zabłoceni

i zakurzeni, zmęczonymi twarzami, złośliwie przechwalając się że pobili kolegów, albo

skrzywdzeni i wściekli, ze łzami obrazy w oczach, pijani, budzący litość, nieszczęśliwi i

wstrętni. Niekiedy chłopców przyprowadzały do domu matki albo ojcowie.

Znajdowali ich gdzieś pod płotem na ulicy lub w szynku, pijanych do

nieprzytomności; ohydnie przeklinali, bili pięściami miękkie, zwiotczałe od wódki

ciała swych dzieci, a potem mniej lub bardziej troskliwie układali je do snu, aby

rankiem, kiedy ciemnym strumieniem popłynie przez powietrze gniewny ryk syreny,

obudzić je znowu do pracy.

Przeklinali swe dzieci i bili je, ale pijaństwo i bójki młodzieży ludzie starsi

uważali za zjawisko zupełnie normalne - kiedy ojcowie byli młodzi, tak samo pili i tak

samo bili się, i ich tak samo bili matki i ojcowie. Życie było zawsze takie samo - równo

i wolno płynęło dokądś mętnym strumieniem, rok za rokiem, omotane przez nawyk

myślenia zawsze o tych samych sprawach i wykonywania dzień w dzień tych samych

czynności. I nikomu nie chciało się podjąć próby jakichkolwiek zmian na lepsze.

Niekiedy do osady przychodzili skądsiś obcy ludzie. Z początku zwracali na

siebie uwagę po prostu dlatego, że byli obcy, potem opowiadaniami o miejscach

swojej poprzedniej pracy wzbudzali lekkie, powierzchowne zainteresowanie, wreszcie

urok nowości szarzał, przyzwyczajano się do nich i przestawano dostrzegać. Z

opowiadań ich jedno wynikało niezbicie: życie robotnika jest wszędzie takie samo. A

jeżeli tak jest, to o czym tu rozprawiać?

Maksym Gorki - Matka.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: