ENCYKLIKA - 1971. Paweł VI - Octogesima adveniens.pdf - ENCYKLIKI PAPIESKIE - witmat1

Ze zbiorów

Zygmunta Adamczyka

PAPIEŻ PAWEŁ VI

OCTOGESIMA

ADVENIENS

LIST APOSTOLSKI

JEGO ŚWIĄTOBLIWOŚCI PAWŁA VI

DO KARDYNAŁA MAURICE'A ROY,

PRZEWODNICZĄCEGO RADY

DO SPRAW ŚWIECKICH

I PAPIESKIEJ KOMISJI "IUSTITIA ET PAX"

Z OKAZJI

OSIEMDZIESIĄTEJ ROCZNICY

OGŁOSZENIA ENCYKLIKI

"RERUM NOVARUM"

Przesyłamy Ci, Czcigodny Nasz Bracie, pozdrowienia i apostolskie błogosławieństwo.

1. ( W p r o w a d z e n i e ). Osiemdziesiąta rocznica ogłoszenia encykliki Rerum novarum, ktrej treść wciąż

pobudza do działania na rzecz sprawiedliwości społecznej, skłania Nas do podjęcia na nowo i kontynuowania

nauczania Naszych Poprzednikw ogłaszając normy i zalecenia, ktrych wymagają potrzeby zmieniającego się.

ustawicznie świata. Kościł bowiem wędruje wraz z ludzkością i dzieli jej losy w ciągu dziejw. Głosząc

ludziom Dobrą Nowinę miłości Bożej i Zbawienia w Chrystusie, Kościł oświeca ich działalność światłem

Ewangelii i w ten sposb pomaga im wypełniać Boży plan miłości oraz osiągnąć pełnię swych dążeń.

2. ( Powszechne wołanie o większą sprawiedliwość ). Dostrzegamy z ufnością, że Duch Pański prowadzi w

dalszym ciągu swe dzieło w sercach ludzkich i wszędzie gromadzi społeczności chrześcijańskie, świadome

swych obowiązkw w społeczeństwie. Na wszystkich kontynentach, wśrd wszystkich ras, narodw i kultur, w

każdych warunkach, Pan wciąż powołuje autentycznych apostołw Ewangelii.

Mieliśmy sposobność spotkać ich, podziwiać i zachęcać w ciągu Naszych niedawnych podrży. Zbliżyliśmy się

do rzesz ludzkich i słyszeliśmy ich wezwania, ktre były wołaniami nędzy i okrzykami nadziei rwnocześnie.

W tych okolicznościach poważne problemy naszych czasw ukazały się Nam w nowym świetle, jako problemy

właściwe poszczeglnym krajom, ale przecież wsplne dla całej ludzkości, ktra pyta się o swoją przyszłość

oraz o kierunek i sens dokonujących się przemian. Istnieją poważne rżnice w rozwoju ekonomicznym,

kulturalnym i politycznym narodw: obok krajw wysoko uprzemysłowionych istnieją kraje w stadium

rolniczym; obok krajw cieszących się dobrobytem inne cierpią nędzę; obok ludw o wysokim poziomie

kulturalnym inne usiłują dopiero zlikwidować analfabetyzm. Wszędzie występuje dążenie do większej

sprawiedliwości i pragnienie zabezpieczenia pokoju przez wzajemne poszanowanie ludzi i narodw.

3. ( Rżnice sytuacji chrześcijan w świecie ). Sytuacje, w ktrych chrześcijanie, chcąc czy nie chcąc, się

znajdują, są - rzecz jasna - bardzo rżne, zależnie od kraju, systemu społeczno-politycznego i kultury. W

niektrych krajach chrześcijanie są zmuszeni do milczenia, żyją w atmosferze podejrzeń i można by rzec,

zepchnięci na margines społeczeństwa, a włączeni w ramy systemu totalitarnego pozbawieni są wolności. Gdzie

indziej stanowią znikomą mniejszość, ktrej głos z trudem daje się usłyszeć. W innych narodach, gdzie Kościł

ma pozycję uznaną i to nieraz w sposb oficjalny, bywa narażony na skutki kryzysu, wstrząsającego

społeczeństwem, a niektrzy jego członkowie ulegają pokusie rozwiązań radykalnych i gwałtownych w

przekonaniu, że dają one nadzieję polepszenia. Podczas gdy jedni, nie zdając sobie sprawy z aktualnych

niesprawiedliwości, usiłują przedłużyć istniejącą sytuację, inni dają się pociągnąć propagandzie rewolucyjnej,

ktra w zwodniczy sposb obiecuje lepsze już na trwałe społeczeństwo.

4. Wobec sytuacji tak rżnych trudno jest Nam wypowiedzieć się jednoznacznie i wskazać rozwiązanie o

wartości uniwersalnej. Zresztą nie jest to naszym zamiarem ani zadaniem. Do wsplnot chrześcijańskich należy

obiektywna analiza sytuacji własnego kraju, wyjaśnienie jej w świetle niezmiennych wypowiedzi Ewangelii,

sięgnięcie do zasad myślenia, do kryteriw osądu i dyrektyw działania, zawartych w społecznym nauczaniu

Kościoła, wypracowanym w ciągu dziejw; szczeglnie w epoce uprzemysłowienia, począwszy od historycznej

daty orędzia Leona XIII o "położeniu robotnikw", ktrej rocznicę mamy zaszczyt i radość obchodzić właśnie

dzisiaj: Zadaniem zatem wsplnot chrześcijańskich jest rozpoznać z pomocą Ducha Świętego - w jedności ze

swymi biskupami w dialogu z innymi braćmi-chrześcijanami oraz z wszystkimi ludźmi dobrej woli - jakie

należy wybrać metody i jakie podjąć zadania; by dokonać koniecznych a często bardzo pilnych przemian

społecznych, politycznych i ekonomicznych.

W dążeniu do tych zmian, ktre należy przeprowadzić, chrześcijanie będą musieli przede wszystkim odnowić

swą ufność w skuteczność i szczeglną wartość nakazw ewangelicznych. Ewangelia nie jest przestarzała przez

sam fakt, że była ogłoszona, napisana i wprowadzana w życie w odmiennych warunkach społeczno-

kulturalnych. Jej nauka i wymogi wzbogacone żywym doświadczeniem tradycji chrześcijańskiej w ciągu

wiekw pozostają zawsze nowe; o ile dotyczą przemiany ludzi i postępu życia społecznego; nie wolno ich

jednak nadużywać dla ochrony partykularnych interesw zapominając o powszechnym i wiecznym charakterze

ewangelicznego orędzia (1).

5. ( Szczeglne posłannictwo Kościoła ). W zamieszaniach i niepewnościach wspłczesnej epoki Kościł jest w

stanie proklamować szczeglne orędzie i udzielić poparcia ludziom, ktrzy usiłują decydować o własnym losie i

kształtować przyszłość według własnych planw. Od czasw, w ktrych encyklika Rerum novarum stanowczo i

kategorycznie demaskowała haniebne i niegodne człowieka położenie robotnikw w rodzącym się

społeczeństwie przemysłowym, opartym na wyzysku, ewolucja historyczna uświadomiła ludziom inne jeszcze

wymiary i zastosowania sprawiedliwości społecznej jak to już wyjaśniono w encyklikach Quadragesimo anno (

2) oraz Mater et Magistra (3).

Ostatni zaś Sobr Powszechny dołożył starań, by rozpatrzyć te sprawy, zwłaszcza w konstytucji pastoralnej

Gaudium et spes. My sami w encyklice Populorum progressio rozwinęliśmy powyższe zasady postępowania:

Dzisiaj najbardziej idzie o to, aby wszyscy uznali i jakby wyczuwali, że kwestia społeczna jest teraz sprawą całej

ludzkości (4). Gdy bowiem Kościł jaśniej jeszcze i głębiej osądzili ocenił usilne żądanie Ewangelii Jezusa

Chrystusa w tej sprawie, uznał on rwnież za swj obowiązek bardziej i lepiej dopomagać ludziom, aby nie

tylko jak najdokładniej badali aspekty tego nader doniosłego zagadnienia, lecz by także nabrali przekonania, że

w tej godzinie ogromnego zagrożenia zachodzi nagląca potrzeba wsplnego dziabania wszystkich (5).

Ten obowiązek, ktrego jesteśmy w pełni świadomi, skłania Nas dziś do przedstawienia kilku myśli i zaleceń,

wynikających z szerokiego zakresu zagadnień, jakie stoją przed światem wspłczesnym.

6. Rwnież jednym z zadań najbliższego Synodu Biskupw będzie dokładniej rozpatrzyć i zbadać rolę, jaką ma

spełnić Kościł w dziedzinie poważnych zagadnień, dotyczących sprawiedliwości w dzisiejszym świecie.

Rocznica encykliki Rerum novarum daje Nam dziś sposobność przekazać nasze troski i myśli na powyższy

temat Tobie, Czcigodny Bracie, jako przewodniczącemu Naszej Komisji "Iustitia et Pax" oraz Rady do spraw

Świeckich.

W ten sposb pragniemy rwnież zachęcić wymienione organy Stolicy Apostolskiej do skuteczniejszego

działania, zmierzającego do ożywienia działalności Kościoła dla dobra ludzi.

7. ( Rozmiary aktualnych przemian ). Nie zapominając jednak o stałych problemach, ktrymi zajmowali się już

Nasi Poprzednicy, pragniemy zwrcić uwagę na pewne zagadnienia, ktre ze względu na ich pilność, szeroki

zasięg i złożoność powinny budzić troskę u chrześcijan w najbliższych latach, aby wraz z innymi ludźmi istotnie

wspłpracowali nad rozwiązaniem nowych trudności zagrażających przyszłości człowieka. Problemy społeczne

bowiem, stwarzane przez wspłczesną ekonomię - jak ludzkie warunki w procesie produkcji, sprawiedliwość

przy wymianie dbr i podziale bogactw, wzrost potrzeb w dziedzinie konsumpcji, udział w zarządzaniu itd. -

należy umieścić w szerszym kontekście nowej cywilizacji. W aktualnych przemianach, tak gwałtownych i

szybkich, człowiek wciąż odkrywa siebie na nowo i pyta się o sens własnego istnienia i o sens bytowania

ludzkiej zbiorowości. Chociaż powątpiewa, czy korzystać z doświadczeń przeszłości, ktrą uważa za zamkniętą

i zbyt odmienną, to jednak potrzebuje światła dla swojej przyszłości - odczuwanej jako niepewna i zmienna - ze

strony prawd niezmiennych i wiecznych, ktre go przerastają, ale ktrych ślady potrafi, jeśli zechce, sam

odnaleźć (6).

NOWE PROBLEMY SPOŁECZNE

8. ( U r b a n i z a c j a ). Jednym z ważnych i szczeglnych zjawisk, ktre dziś zwraca naszą uwagę, jest

przeludnienie miast, występujące wszędzie, zarwno w krajach uprzemysłowionych, jak i w rozwijających się.

Cywilizacja rolnicza po wielu wiekach ustępuje. A zresztą, czy poświęca się dostateczną uwagę, by lepiej

zorganizować i polepszyć warunki życia rolnikw, ktrych gorsza a nieraz wprost nędzna sytuacja ekonomiczna

zmusza do przesiedlenia się na przedmieścia wielkich miast, do smutnych skupisk ludzkich, gdzie nie znajdują

ani pracy ani mieszkań? Ta nieustanna ucieczka ze wsi, rozwj przemysłu, stały przyrost ludności, atrakcyjność

ośrodkw miejskich sprawiają, że powstają skupiska ludności,

ktrych rozmiar trudno sobie wyobrazić, i mwi się już o miastach olbrzymach, zwanych megalopoles,

liczących dziesięć i więcej milionw mieszkańcw. Na pewno są miasta, ktrych rozmiary zapewniają lepszą

rwnowagę ludności. Są one w stanie zatrudniać ludzi, ktrzy na skutek postępu w rolnictwie stają się

bezrobotni, umożliwiają urządzenie wspłżycia ludzkiego w taki sposb, by uniknąć proletaryzacji i

przeludnienia.

9. Nadmierny rozrost miast idzie w parze z industrializacją, ale się z nią nie utożsamia. Uprzemysłowienie

bowiem, oparte na udoskonaleniach technicznych i przekształcaniu przyrody nieustannie postępuje naprzd,

wykazując stale swą efektywną twrczość. Podczas gdy jedne przedsiębiorstwa rozwijają się i łączą z sobą, inne

upadają lub przenoszą się gdzie indziej, co stwarza nowe problemy społeczne, mianowicie bezrobocie bądź w

pewnych zawodach, bądź w pewnych rejonach, konieczność przekwalifikowania, migracji i stałego

przystosowywania się pracownikw, nierwne wreszcie warunki w rżnych gałęziach przemysłu. Nadmierne

wspłzawodnictwo używające nowoczesnych środkw reklamy wprowadza na rynek coraz to nowe produkty,

starając się pozyskać nabywcw podczas gdy stare fabryki, nadające się jeszcze do produkcji, stają się

nieużyteczne. Podczas gdy ogromna część ludności nie może zaspokoić swoich podstawowych potrzeb, dąży się

do stworzenia zapotrzebowania na rzeczy zbyteczne. Dlatego słusznie powstaje pytanie, czy człowiek, choć tak

wiele zdobył, nie kieruje rezultatw swojej działalności przeciwko sobie. Czy podporządkowując sobie przyrodę

(7), nie popada w niewolę własnych wytworw?

10. ( C h r z e ś c i j a n i e w m i e ś c i e ). Czy cywilizacja wielkomiejska, związana z rozwojem cywilizacji

przemysłowej, nie jest w rzeczywistości wyzwaniem rzuconym mądrości człowieka, jego zdolnościom

organizacyjnym i umiejętności przewidywania? W samym łonie społeczeństwa przemysłowego nadmierne

tendencje urbanizacyjne rujnują obyczaje i instytucje od wiekw przyjęte, jak rodzinę, wsplnoty sąsiedzkie, a

nawet same podstawy wsplnoty chrześcijańskiej. Człowiek bowiem odczuwa nową samotność, nie wobec

wrogiej przyrody, do ktrej opanowywania dążył od wiekw, lecz w anonimowym tłumie, ktry go otacza i

wśrd ktrego czuje się obcy. Urbanizacja; będąca niewątpliwie nieodwracalnym etapem w rozwoju

społeczności ludzkiej, stawia przed człowiekiem niełatwe do rozwiązania problemy: jak opanować rozrost miast,

jaką nadać im organizację, jak zachęcać obywateli do wspłpracy na rzecz dobra wsplnego. W tych

chaotycznie rozrastających się miastach powstaje nowy proletariat, ktry osiedla się w centralnych dzielnicach,

skąd bogaci się nieraz usuwają, gromadzi się na przedmieściach w pasie nędzy; ktra otacza w milczącym

jeszcze proteście dzielnice zbytku, gdzie szerzy się nieograniczona konsumpcja a często marnotrawstwo dbr.

Miasto nie ułatwia braterskich spotkań, ani wzajemnej pomocy, przeciwnie, sprzyja dyskryminacji i obojętności;

powstają nowe formy wyzysku i zależności, gdyż niektrzy spekulując na potrzebach innych osiągają

niedopuszczalne zyski. Za fasadami kamienic kryje się nieraz nędza, nieznana nawet najbliższym sąsiadom;

ujawniają się też inne rodzaje nędzy, takie ktre poniżają godność ludzką, jak przestępczość, zbrodnie, używanie

narkotykw, czy tak zwany erotyzm.

11. Najsłabsi są bowiem ofiarami tych nieludzkich warunkw życia wypaczających sumienia, szkodliwych dla

rodziny; wsplne mieszkania nie pozwalają nawet na minimum intymności życia rodzinnego; młode małżeństwa

na prżno wyczekują na odpowiednie mieszkanie, ktre byłyby w stanie opłacić, popadają w przygnębienie, co

może ich związek doprowadzić do rozbicia; młodzież ucieka ze zbyt ciasnych mieszkań na ulice i szuka tam

towarzystwa i przyjaźni, wymykając się spod kontroli. Poważnym obowiązkiem tych, do ktrych to należy, jest

opanować te zjawiska i odpowiednio nimi pokierować.

Jest rzeczą konieczną by w wymiarze ulicy, dzielnicy czy całej wielkiej zbiorowości odbudować tkankę życia

społecznego, ktra odpowiadałaby potrzebom osoby ludzkiej. Należy tworzyć lub rozwijać ośrodki kulturalno-

rozrywkowe dla wsplnot sąsiedzkich i parafii, w formie rżnego rodzaju zrzeszeń, ponadto ośrodki

wypoczynkowe, miejsca zebrań i spotkań, poświęconych sprawom duchowym, gdzie każdy przezwyciężając

samotność; mgłby nawiązać braterskie stosunki z innymi ludźmi.

12. Chrześcijanie powinni uczestniczyć czynnie w przedsięwzięciach zmierzających do budowania miast jako

takich miejsc życia ludzi i większych wsplnot ludzkich, w ktrych powstawałyby nowe wzory wspłżycia i

sąsiedzkich stosunkw, stwarzano by nowe sposoby realizacji sprawiedliwości społecznej i wszyscy

podejmowaliby odpowiedzialność za wsplną przyszłość, przewidując zapowiadające się trudności, Ludziom

stłoczonym w bezładzie miast - ktrego nie można dłużej tolerować - należy nieść posłannictwo nadziei,

płynącej z braterskiej postawy okazywanej czynnie w życiu i z jawnego praktykowania sprawiedliwości.

Chrześcijanie świadomi tego nowego obowiązku, niech nie upadają na duchu, wobec ogromu anonimowej

zbiorowości miejskiej, lecz niech pamiętają o proroku Jonaszu, ktry długo przemierzał wielkie miasto Niniwę

głosząc tam dobrą nowinę miłosierdzia Bożego, podtrzymywany w swej słabości jedynie mocą Słowa Boga

Wszechmogącego. W Piśmie Świętym wielkie miasta często są przedstawiane jako siedliska grzechu i pychy,

ktrą uniesiony człowiek czuje się dość pewny siebie, by układać swe życie bez Boga, a nawet by

przeciwstawiać Bogu swoją moc. Ale jest też obraz świętego .miasta Jeruzalem, miejsca spotkania z Bogiem,

miasta, ktre jest obrazem krlestwa zstępującego z nieba (8).

13. ( M ł o d z i e ż ). Urbanizacja oraz przemiany wynikające z uprzemysłowienia jaśniej ukazują niektre

zagadnienia, dotąd niezupełnie prawidłowo rozumiane. Na przykład jakie jest właściwe miejsce kobiet i

młodzieży we wspłczesnym społeczeństwie?

Istotnie, dialog młodych z dorosłymi wszędzie staje się trudny. Młodzi dążą do zmian, a jednocześnie

przeżywają niepewność co do przyszłości. Ktż nie dostrzega, że stąd powstać mogą poważne konflikty,

sprzeczki, zaniedbywanie obowiązkw, rwnież w łonie rodziny, a nawet kwestionowanie sposobw

sprawowania władzy, wychowania do wolności, przekazywania wartości i przekonań, dotyczących samych

podstaw życia społecznego?

( P o z y c j a k o b i e t y ). W wielu krajach czyni się starania, a nieraz stawia ostre żądania, aby prawnie

określić status kobiety, znieść istniejącą dyskryminację płci i ustanowić rwnouprawnienie kobiet z

zachowaniem należnej im godności osobistej. Nie mwimy tu o jakiejś fałszywej rwności, ktra przekreślałaby

rżnice ustanowione przez samego Stwrcę, i sprzeciwiałaby się wypełnianiu szczeglnej, ważnej roli kobiety w

intymnym wspłżyciu domowym i w społecznościach pośrednich. Prawodawstwo z biegiem czasu powinno być

tak udoskonalone, by chroniło ową szczeglną rolę kobiety, do ktrej z natury jest powołana, a rwnocześnie

przyznawało jej należną wolność osobistą oraz rwne prawa do udziału w życiu kulturalnym, gospodarczym,

społecznym i politycznym.

ENCYKLIKA - 1971. Paweł VI - Octogesima adveniens.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: