Ø stosowanie nawozów naturalnych (kompostu, obornika, biohumusu) w nawożeniu gleby;
Ø stosowanie biologicznych i mechanicznych metod ochrony roślin;
Ø stosowanie płodozmianów przeciwerozyjnych.
Dotychczasowe doświadczenia w ochronie gruntów rolnych:
Można wyodrębnić cztery etapy rozwoju ochrony gruntów rolnych:
Etap 1
Jest to okres przed 1966 r. przed wydaniem uchwały nr 198 Rady Ministrów z dn. 12 lipca 1960 r. o ochronie użytków rolnych. Działalność ta była prawie niezauważalna, właściwie to więcej planowano i mówiono niż działano.
Etap 2
Są to lata 1966-1971. Etap ten został zapoczątkowany dwiema uchwałami: nr 198 Rady Ministrów z dnia 12VIII 1966r. o ochronie użytków rolnych i uchwały nr 301 Rady ministrów z dnia 6 IX 1966r. w sprawie rekultywacji i zagospodarowania gruntów przekształconych w związku z poszukiwaniem i eksploatacją kopalń. W tym etapie zostały wprowadzone prawne obowiązki takie jak:
- opiniowanie decyzji o przeznaczeniu użytków rolnych na inne cele;
- wprowadzenie obowiązku rejestrowania gruntów wymagających rekultywacji;
- wykonywanie pierwszych zabiegów rekultywacyjnych;
- przeprowadzenie wstępnych kontroli wykorzystywania gruntów rolnych;
- wyłączenie z granic miast i osiedli obszarów rolnych.
Etap 3
Jest to okres od roku 1972 do 1982. Zapoczątkowała go ustawa z dnia 26 X 1971r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz rekultywacji gruntów. Ustawa ta rozszerzyła pojęcie gruntów rolnych o grunty pod stawami rybnymi, tereny rolniczego budownictwa gospodarczego, tereny pasów wiatrochronnych, tereny urządzeń przeciwerozyjnych i ogródków działkowych.
Wprowadzone zostają opłaty pieniężne z tytułu nabycia, wahające się w zależności od klasy gruntów, od 50tys. Za 1ha klasy I wód sklasyfikowanych oraz stałe opłaty roczne płacone przez 20 lat w wysokości 10% sumy z tytułu nabycia.
Została wprowadzona ustawa zobowiązująca nabywcę do zdjęcia wierzchniej warstwy ziemi, w przypadku, gdy grunt przeznaczony na cele nierolnicze należy do klasy I-IV.
Etap 4
Rozpoczął się około połowy 1982r. ustawą o ochronie gruntów rolnych i leśnych, z dnia 26 III 1982r. Ustawa ta obejmuje szczególną ochroną grunty, budynki i urządzenia produkcyjne wchodzące w skład gospodarstw rolnych. Wprowadzona zostaje zasada konieczności ulepszenia rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Na mocy tej zasady ubytki gruntów ornych powstałe w wyniku wyłączeń na cele inwestycyjne muszą być zrekompensowane w inny sposób. Zostały podniesione opłaty z tytułu nabycia i stałe opłaty roczne. Obowiązkiem rekultywacji objęto nie tylko grunty całkowicie zdewastowane, ale także grunty zdewastowane częściowo. Zakłady emitujące wszelkiego rodzaju zanieczyszczenia ponoszą konsekwencje finansowe za przekroczenie dopuszczalnego poziomu zanieczyszczeń, zaś rolnik zobowiązany jest do prowadzenia w strefie ochronnej produkcji rolniczej ustalonej wymogami.
Na obszarach zagrożonych występowaniem erozji gleb będą opracowywane i realizowane plany kompleksowej ochrony gruntu przed erozją.
Programy rolno – środowiskowe są jednym z podstawowych instrumentów realizacji wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej. Zostały one zaproponowane w ramach reformy polityki rolnej UE z 1992 r., której celami było:
- zmniejszenie nadwyżek w rolnictwie w celu ograniczenia wydatków;
- powstrzymanie upadku produkcji zwierzęcej;
- podtrzymanie rolnictwa rodzinnego;
- zachęcanie do ekstensywnych wzorców produkcji celem zmniejszenia presji na środowisko.
Podstawy prawne dla realizacji tych celów zostały w określone w rozporządzeniach Rady Europy:
- o metodach łagodzenia wpływu rolnictwa na środowisko przyrodnicze (2778/92) z 1992 roku;
- w sprawie wsparcia dla zrównoważonego rozwoju wsi przez Europejski Fundusz Orientacji
i Gwarancji Rolnej (1257/99) z 1999 roku.
Te akty prawne określają główne cele i sposoby takiego prowadzenia gospodarki rolnej, który nie będzie agresywny dla środowiska przyrodniczego. Wśród najważniejszych narzędzi tej polityki są:
- programy rolno-środowiskowe;
- wspieranie zalesień gruntów rolnych;
- wcześniejsze emerytury dla rolników.
Najważniejsze z nich są programy rolno-środowiskowe, których głównym zadaniem jest realizowanie, w ramach działalności rolniczej, celów związanych z ochrona przyrody i krajobrazu oraz zmniejszeniem presji na środowisko przyrodnicze.
Programy są realizowane poprzez spisywanie 5-10 –letnich umów z rolnikami, które dotyczą obniżania intensywności gospodarowania i wprowadzenie systemu dopłat dla rolników rekompensujących przestrzeganie tzw. katalogu (kodeksu) dobrych praktyk rolniczych. Umowy są realizowane w ramach pakietów cechujących sie różną intensywnością działań w stosunku do środowiska przyrodniczego.
USTAWA
z dnia 3 lutego 1995 r.
o ochronie gruntów rolnych i leśnych
Art. 1.
Ustawa reguluje zasady ochrony gruntów rolnych i leśnych oraz rekultywacji i poprawiania wartości użytkowej gruntów.
Art. 3.
1. Ochrona gruntów rolnych polega na:
1) ograniczaniu przeznaczania ich na cele nierolnicze lub nieleśne;
2) zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów rolnych oraz szkodom w produkcji rolniczej, powstającym wskutek działalności nierolniczej i ruchów masowych ziemi;
3) rekultywacji i zagospodarowaniu gruntów na cele rolnicze;
4) zachowaniu torfowisk i oczek wodnych jako naturalnych zbiorników wodnych.
Art. 6.
1. Na cele nierolnicze i nieleśne można przeznaczać przede wszystkim grunty oznaczone w ewidencji gruntów jako nieużytki, a w razie ich braku – inne grunty o najniższej przydatności produkcyjnej.
2. Przy budowie, rozbudowie lub modernizacji obiektów związanych z działalnością przemysłową, a także innych obiektów budowlanych należy stosować takie rozwiązania, które ograniczają skutki ujemnego oddziaływania na grunty.
rako91