Studium przypadku.doc

Studium przypadku/metoda indywidualnych przypadków/

case study/metoda monograficzna.

Studium przypadku to „projekt badawczy, w którym obiektem badań jest pojedynczy przypadek lub kilka wybranych bytów społecznych danego typu, np. społeczności lokalne, historie życia, role czy stosunki”.[1]

Studium przypadków „to zespół reguł badawczych będących czymś pośrednim między metodą a techniką badawczą”.[2] Jest to metoda, która co „jednostkowe, indywidualne każdym człowieku, jego losie i najbliższym środowisku, podejmuje i rozwija w celu usprawnienia, wzmocnienia i prawy jego sytuacji życiowej, bądź traktuje jako źródło wiedzy o zjawiskach szerszych, najogólniejszych bardziej uniwersalnych.”[3] Studium przypadku jest drobiazgowym i wnikliwym opisem szczególnych właściwości czy doświadczeń.

„Do analizy pojedynczych przypadków nauka odwołuje się wówczas, gdy ogólnie znane prawidłowości wymagają egzemplifikacji. Nie mniej ważne znaczenie pełni ona w procesie odwrotnym – wiedza szczegółowa, jednostkowe doświadczenia, indywidualna diagnoza dają podstawę do uogólnień i obiektywizacji wiedzy.”[4] Metoda ta stosowana jest wtedy, gdy chcemy rozpatrzyć zjawiska związane z sytuacją zdrowotną pacjentów lub świadczoną im opieką na podstawie możliwie dokładnego obrazu nielicznych przypadków danych zjawisk.

Wśród badaczy nie ma zgody na temat tego, co może tworzyć „przypadek” i termin ten jest stosowany szeroko. „Badanym przypadkiem może być jakiś okres, a nie jakaś określona grupa ludzi”.[5]

W pielęgniarstwie przez studium przypadku podmiotu opieki należy rozumieć szczegółowy i systematyczny opis sytuacji oddziałujących na pacjenta w ciągu jakiegoś okresu czasu, a także opisu zmian, jakie w tym czasie zachodzą w psychice i zachowaniu człowieka, w jego zdrowiu, funkcjonowaniu w chorobie. Mówiąc inaczej, studium przypadku podmiotu opieki jest pacjent wraz ze swym szerszym środowiskiem i „tłem” społecznym w ujęciu niejako „historycznym”, poddany analizie w ramach określonego czasu. „Może to być kilkuletnia analiza dokonana przez badacza na bieżąco z dnia na dzień, z miesiąca na miesiąc, oparta na bezpośrednich kontaktach i obserwacjach czynionych przez wykonawcę case study. Działalność ta uzupełniana jest materiałami retrospekcyjnymi, odnoszącymi się do wcześniejszego, przedobserwacyjnego okresu i pochodzącymi z wywiadów, spisanych życiorysów itp.”[6] Niekiedy do pozyskania informacji o podmiocie opieki można wykorzystać relacje innych osób, np. członków rodziny, dokumenty urzędowe i osobiste.

Cele metody studium przypadku:[7]

1)     Daje możliwość dokładnego ustalenia problemów,

2)     Dostarcza wyjaśnień uzupełniających uogólnienia pochodzące z ilościowej analizy,

3)     Ukazuje wskaźniki pewnych zmiennych, które można badać nie mierząc bezpośrednio,

4)     Daje podstawę do wykrywania mechanizmów społecznych bez orzekania częstotliwości ich zachodzenia.

Metoda studium przypadku jest nieodzowna w pielęgniarstwie a zwłaszcza w działalności pielęgniarek środowiskowo-rodzinnych. Może być ona stosowana z dużym powodzeniem także w szpitalnictwie, stanowiąc „swoiste uzupełnienie metody klinicznej, realizowanej przez lekarzy”.[8]

              Najczęściej używanymi w ramach studium przypadku technikami są:

·         Wywiad – kwestionariuszowy, środowiskowy, swobodny (jawny, ukryty),

·         Obserwacja – zewnętrzna, uczestnicząca,

·         Analiza dokumentów – urzędowych, osobistych.