Stany nagłe w chorobach endoktrynnych; Wybrane zaburzenia metaboliczne
ŚPIĄCZKA HIPERGLIKEMICZNA KETONOWA
· Ostre zaburzenie przemiany glukozy, białek, tłuszczów, równowagi wodno-elektrolitowej oraz kwasowo-zasadowej wynikające z bezwzględnego lub względnego niedoboru insuliny.
Śpiączka hiperglikemiczna ketonowa
· Czynniki wywołujące
o Ostre zakażenie bakteryjne lub wirusowe,
o Opóźnione rozpoznanie nowych przypadków cukrzycy,
o Błędy w leczeniu( przerwanie lub błędy w insulinoterapii).
Śpiączka hiprglikemiczna ketonowa
· Cechy kliniczne
o wzmożone pragnienie,
o wielomocz,
o suchość w jamie ustnej,
o ogólne osłabienie i uczucie zmęczenia,
o nudności i wymioty,
o oddech kwasiczy (Kussmaula)
o Bóle brzucha mogące naśladować zapalenie otrzewnej,
o Zaburzenie widzenia,
o Zawroty głowy, splątanie, senność, śpiączka.
· Cechy biochemiczne
o Glikemia> 300mg/dl
o Acetonuria,
o pH< 7,3
o Steżenie HCO 3 < 15 mmol/l,
· Leczenie
o Podaż insuliny,
o Nawodnienie parenteralne (0,9% rotwór NaCl; gdy glikemia obniży się do wartości< 250 mg/dl zmiana na 5% roztwór glukozy),
o Wyrównanie niedoborów potasu,
o Podawanie wodorowęglanu sodu.
o Stężenie glukozy monitorujemy co godzinę.
· Powikłania
o Obrzęk mózgu,
o Ostra niewydolność nerek,
o Wstrząs oligowolemiczny, zespół ostrej niewydolności oddechowej dorosłych,
o Powikłania zakrzepowo-zatorowe.
HIPOGLIKEMIA
· Przy stężeniu glukozy we krwi poniżej 55mg/dl pojawiają się objawy podmiotowe i przedmiotowe ze strony OUN, wynikające z jej niedoboru.
Objawy kliniczne hipoglikemii
· Objawy neurowegetatywne: głód, niepokój, pocenie się, drżenie mięśniowe, uczucie kołatania serca, podniecenie,
· Objawy neurologiczne: bóle głowy, uczucie zmęczenia, dezorientacja, zaburzenia pamięci, drgawki, osłabienie odruchów irracjonalne zachowanie, zaburzenia mowy, zabużenia świadomosci.
Leczenie hipoglikemii
· Leczenie czalezy od stanu chorego. Gdy jest przytomny, a objawy łagodne, podajemy doustnie ok.. 10-20 g. glukozy, cukru lub słodki sok, miód, coca-colę.W miare poprawy wskazane jest podanie posiłku zawierajacego węglowodany o przedłużonym działaniu np. kanapki.
Leczenie ciężkiej hipoglikemii
· 20% lub 40% roztwór glukozy dożylnie
· Jeżeli są trudności z dostępem do żył obwodowych, podać domięśniowo 1 mg glukagonu ( przeciwwskazane u chorych na cukrzycę typu 2 leczonych pochodnymi sulfonylomocznika z uwagi na stymulację wydzielania endogennej insuliny).
PRZEŁOM TARCZYCOWY
· Jest to nagłe, zagrażające życiu zaostrzenie nadczynności tarczycy.
· Czynnikem wywołującym przełom tarczycowy mogą być: zakazenia, uraz, zabieg chirurgiczny, zator, kwasica ketonowa w przebiegu cukrzycy, poród, gwałtowne odstawienie propranololu lub tyreostatyków
Objawy biochemiczne
· Obniżone stężenie TSH w surowicy,
· Prawidłowe stężenie fT4,
· Steżenie T3 nieco większe od T4.
Objawy kliniczne
· gorączka do 38-40˚C,
· zlewne poty,
· odwodnienie,
· biegunka i wymioty,
· tachykardia,
· drżenie mięśniowe,
· niepokój,
· pobudzenie psychoruchowe, zaburzenie świadomości do śpiączki włącznie
Leczenie przełomu tarczycowego
· Propyltiouracyl,
· Jodek sodu,
· Propranolol lub metoprolol,
· Kortykosteroidy i.v.,
· Wyrównanie zaburzeń wodno-elektrolitowych
madzialenaaa90