Ostra niewydolność krążenia w następstwie utraty krwi, osocza lub wody z elektrolitami
q Utrata krwi (wstrząs krwotoczny)
q Krwawienie zewnętrzne: uszkodzenie dużego naczynia, krwotok z przewodu pokarmowego (krwawiące żylaki przełyku, owrzodzenia, nadżerki, uchyłki, nowotwory), krwotok płucny (uraz klatki piersiowej, uszkodzenie płuc, gruźlica płuc, guzy), krwotoki z nerek lub pęcherza (guzy, stan po resekcji gruczołu krokowego), krwawienie z kobiecych narządów rodnych (poronienie, krwotok poporodowy)
q Krwawienie wewnętrzne: krwawienie zaotrzewnowe (pęknięcie tętniaka aorty, krwotoczne zapalenie trzustki), krwawienie do jamy otrzewnej (pęknięcie wątroby lub śledziony, zawał lub zadzierzgnięcie jelita, ciąża pozamaciczna), krwawienie do tkanek miękkich (uraz mięśni, krwiak w okolicy złamania), krwotok z pękniętego tętniaka
q Rozsiane krwawienie z powodu przedawkowania leków przeciwkrzepliwych lub skazy krwotocznej
q Utrata osocza wody i elektrolitów
o utrata płynów na zewnątrz z przewodu pokarmowego:
§ masywne wymioty,
§ biegunka,
§ przetoki,
§ drenaż pooperacyjny
o wewnętrzna utrata płynów
§ tępy uraz, oparzenia, zapalenia otrzewnej, zapalenie trzustki, niedrożność porażenna jelit
q Zapadanie się żył powierzchownych
q Ogólne cechy wstrząsu
q Cechy hypowolemi, odpowiednio do stopnia utraty objętości płynów
o Utrata 10-25%:
niewielkie cechy zwężenia naczyń obwodowych, nieznaczna tachykardia, ciśnienie tętnicze prawidłowe lub nieco obniżone
o Utrata 25-30%: tachykardia 100-120/min, zmniejszenie amplitudy tętna, skurczowe ciśnienie tętnicze 90-100 mmHg, niepokój ruchowy, bladość, wzmożone pocenie, skąpomocz
o Utrata 35-50%
Tachykardia powyżej 120/min, SYS<60 mmHg, zamroczenie, bladość, bardzo zimne kończyny, bezmocz
q Ból w klatce piersiowej, odkrztuszanie krwi
q Ból brzucha, stolce smołowate, krwawe wymioty
q Biegunka, wymioty
q Ostatnia miesiączka
q Zaburzenia krzepnięcia, leki przeciwkrzepliwe, uraz
Kliniczne:
q Oglądanie, osłuchiwanie i palpacja klatki piersiowej i jamy brzusznej
q Palpacja i osłuchiwanie aorty brzusznej i dużych naczyń obwodowych
q Badanie przez odbytnicę
Laboratoryjne:
q Hb, Hct: zmiany tych parametrów dopiero w kilka godzin po krwotoku
q Amylaza i lipaza
q Parametry układu krzepnięcia
Rtg klatki piersiowej i puste zdjęcie jamy brzusznej
Sonografia brzucha
q Ułożenie
q Wyrównanie objętości
q Utrata krwi przekraczająca 30%: krew i osocze (lub koloidowe płyny krwiozastępcze, pod warunkiem , że nie ma zaburzeń krzepnięcia) w stosunku 1:1.
Ostry i ciężki krwotok może wymagać uzupełniania objętości przez kilka dostępów dożylnych, a także infuzji pod ciśnieniem
q utrata krwi poniżej 30% objętości krwi: osocze i koloidowe płyny krwiozastępcze
q Utrata osocza, wody i elektrolitów: stopień utraty należy oceniać na podstawie obrazu klinicznego
q Uzupełniane objętości: początkowo osoczem lub koloidami, by wypełnić przestrzeń śródnaczyniową. Po stabilizacji objętości krwi – zbilansowane roztwory elektrolitów w celu normalizacji płynu pozakomórkowego. OCŻ – 6-10 cm H2O
q Korekcja kwasicy
q Gdy pH>7,3, a niedobór zasad >-10 mmol/l: NaHCO3 lub THAM
Absolutnie przeciwwskazane są leki naczynioskurczowe, gdyż powodują one dalsze upośledzenie krążenia obwodowego
q Kontynuacja wyrównywania objętości pod kontrolą
o OCŻ (4-14 cm H2O)
o Wydalania moczu (min 40 ml/h)
o Krążenia obwodowego (wygląd skóry, czas wypełniania się włośniczek po ucisku, amplituda ciśnienia tętniczego, częstość pracy serca)
o Ht (min 30, optymalnie 35%)
q Leczenie choroby zasadniczej: we wstrząsie krwotocznym musi być to definitywne opanowanie krwotoku
q Monitorowanie funkcji nerek: wydalanie moczu stężenie kreatyniny w surowicy, klirens kreatyniny
q Monitorowanie oddychania i gazów krwi
madzialenaaa90