ei_2004_04_s036.pdf
(
520 KB
)
Pobierz
ochrona
przeciwporażeniowa
wpływ czynników
ergonomicznych środowiska
pracy na zmianę impedancji ciała
człowieka
dr inż. Stefan Gierlotka - Kopalnia „Wujek” Katowice
W
p
ł
yw specyficznych czynników er-
we
łą
cz
ą
o
ś
rodki korowe mózgu z pod-
wzgórzem, bed
ą
cym o
ś
rodkiem autono-
micznego uk
ł
adu nerwowego. Podwzgó-
rze to cz
ęść
mózgowia, w której miesz-
cz
ą
si
ę
o
ś
rodki homeostazy organizmu.
O
ś
rodki te reguluj
ą
procesy
ż
yciowe cz
ł
o-
wieka, tak aby ró
ż
ne czynniki nie powo-
dowa
ł
y przekroczenia fizjologicznie do-
puszczalnych granic.
Organizm cz
ł
owieka jest wyposa
ż
ony
w uk
ł
ad termoregulacji utrzymuj
ą
cy sta-
łą
temperatur
ę
cia
ł
a na poziomie 36,5°C,
bez wzgl
ę
du na temperatur
ę
otoczenia.
Warunki mikroklimatu, odbiegaj
ą
ce od
granic komfortu staj
ą
si
ę
dla cz
ł
owie-
ka uci
ąż
liwe i wymagaj
ą
przeciwdzia
ł
a-
nia mechanizmów termoregulacyjnych.
Reakcje pobudzane przez ciep
ł
o s
ą
kon-
trolowane przez podwzgórze, które po-
woduje rozszerzenie naczy
ń
skórnych
i zwi
ę
kszon
ą
czynno
ść
gruczo
ł
ów po-
towych w skórze cz
ł
owieka. Intensyw-
ne pocenie si
ę
nas
ą
czenie zrogowacia-
ł
ej warstwy naskórka elektrolitami za-
wartymi w pocie.
Wra
ż
enia wzrokowe, odebrane przez
cz
ł
owieka, wp
ł
ywaj
ą
na psychik
ę
i na
fizjologi
ę
. Przebywanie w warunkach
niedostatecznego o
ś
wietlenia, zw
ł
asz-
cza podczas wykonywania pracy, pro-
wadzi do zm
ę
czenia psychicznego.
Odbierane przez narz
ą
d wzroku bod
ź
-
ce, zwi
ą
zane z o
ś
wietleniem, pobudza-
j
ą
receptory znajduj
ą
ce si
ę
w siatkówce
oka. Nerw optyczny przewodzi impulsy
nerwowe od ga
ł
ki ocznej do o
ś
rodków
wzrokowych kory mózgowej [1]. O
ś
rodki
wzrokowe kory mózgu, po
łą
czone z pod-
wzgórzem, wspó
ł
dzia
ł
aj
ą
z autonomicz-
nym uk
ł
adem nerwowym cz
ł
owieka.
Wra
ż
enia wzrokowe, zwi
ą
zane z uci
ąż
li-
wym o
ś
wietleniem, pobudzaj
ą
czynno
ść
podwzgórza, która powoduj
ą
c
ą
zmiany
czynno
ś
ci gruczo
ł
ów potowych w skó-
rze nara
ż
onego cz
ł
owieka.
W
ś
rodowisku pracy cz
ł
owiek cz
ę
sto
jest nara
ż
ony na uci
ąż
liwe bod
ź
ce aku-
styczne, wytwarzane przez ha
ł
as pracu-
j
ą
cych maszyn. Odbierane przez narz
ą
d
s
ł
uchu bod
ź
ce akustyczne docieraj
ą
za
po
ś
rednictwem nerwu
ś
limakowego
do o
ś
rodków s
ł
uchowych w korze mó-
zgu. Po
łą
czenie o
ś
rodków s
ł
uchowych
kory mózgu z pod-
wzgórzem powo-
duje,
ż
e odbierane
z
ś
rodowiska ze-
wn
ę
trznego wra-
ż
enia akustyczne
wp
ł
ywaj
ą
na czyn-
no
ść
gruczo
ł
ów
potowych skóry.
Istniej
ą
bod
ź
ce
akustyczne, które
s
ą
uci
ąż
liwe nie
tylko ze wzgl
ę
du
na swoje nat
ęż
e-
nie, ale równie
ż
z uwagi na swój
charakter. S
ą
to
bod
ź
ce o cz
ę
stotli-
wo
ś
ci przekracza-
j
ą
cej 5000 Hz, okre
ś
lane jako zgrzyty, pi-
ski i
ś
wisty. Reakcja cz
ł
owieka na tak
ą
cz
ę
stotliwo
ść
d
ź
wi
ę
ku wywo
ł
uje poja-
wienie si
ę
g
ę
siej skórki, dreszczy oraz
zmian
ę
parametrów fizycznych skóry.
W
ś
rodowisku cz
ł
owieka, oprócz nara-
ż
e
ń
czynnikami ergonomicznymi, wyst
ę
-
puj
ą
nara
ż
enia bod
ź
cami emocjonalny-
mi. Emocje dzia
ł
aj
ą
ce na o
ś
rodkowe i ob-
wodowe drogi uk
ł
adu nerwowego cz
ł
o-
wieka obejmuj
ą
: postrzeganie,
ś
wiado-
mo
ść
wra
ż
e
ń
i efekt wzruszenia si
ę
. Pod-
wzgórze steruje emocjami i ich powsta-
waniem. Stany emocjonalne powoduj
ą
w organizmie wzrost ci
ś
nienia t
ę
tnicze-
go krwi i pobudzaj
ą
gruczo
ł
y potowe skó-
ry do wydzielania potu. Mi
ę
dzy fizjologi
ą
gonomicznych, wyst
ę
puj
ą
cych
w
ś
rodowisku pracy, jest wa
ż
n
ą
przyczy-
n
ą
zwi
ę
kszaj
ą
c
ą
prawdopodobie
ń
stwo
wyst
ą
pienia niebezpiecznych skutków
ra
ż
enia pr
ą
dem elektrycznym. Najistot-
niejszym czynnikiem w ochronie prze-
ciwpora
ż
eniowej jest warto
ść
pr
ą
du ra-
ż
eniowego, uzale
ż
niona od napi
ę
cia elek-
trycznego i rzeczywistej impedancji cia-
ł
a cz
ł
owieka. Czynniki
ś
rodowiskowe
mog
ą
powodowa
ć
zwi
ę
kszone wydziela-
nie potu, co ma zasadniczy wp
ł
yw na ob-
ni
ż
enie warto
ś
ci impedancji elektrycz-
nej cia
ł
a cz
ł
owieka. Istotne staje si
ę
do-
k
ł
adniejsze poznanie zmian warto
ś
ci im-
pedancji cia
ł
a cz
ł
owieka, w zale
ż
no
ś
ci od
zasadniczych czynników ergonomicz-
nych, do których nale
ż
y: klimat, ha
ł
as
oraz o
ś
wietlenie miejsca pracy.
środowisko pracy i jego
wpływ na elektro
fi
zjologię
Ś
rodowisko pracy cz
ł
owieka cz
ę
sto
nie jest sta
ł
e i narzuca organizmowi ko-
nieczno
ść
przystosowania si
ę
do zmian.
Informacje o
ś
rodowisku zewn
ę
trznym
(klimat, ha
ł
as i wra
ż
enia wzrokowe) do-
cieraj
ą
za po
ś
rednictwem receptorów
czucia do o
ś
rodkowego uk
ł
adu nerwo-
wego cz
ł
owieka. Potencja
ł
czynno
ś
ciowy,
pobudzany w receptorach przez
ś
rodowi-
sko zewn
ę
trzne, jest przekazywany przez
uk
ł
ad w
ł
ókien nerwowych do kory mó-
zgu cz
ł
owieka. G
ł
ówne w
ł
ókna nerwo-
Rys. 1
Schemat oddziaływania bodźców środowiska pracy na im-
pedancję ciała człowieka
Napięcie
rażeniowe
Klimat (
o
K
w
)
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
24 V
18,6
24,4
31,2
38,8
47,4
57,0
68,2
79,2
91,9
105
120
136
153
171
191
42 V
15,5
20,3
25,9
32,2
39,3
47,3
56,6
65,7
76,2
87,7
100
113
127
142
158
127 V
10,7
14,0
17,9
22,3
27,2
32,7
39,1
45,4
52,7
60,6
69,1
78,2
88,0
98,5
109
220 V
8,9
11,7
14,9
18,5
22,6
27,2
32,6
37,8
43,8
50,4
57,5
65,1
73,3
82,0
91,3
500 V
6,7
8,8
11,3
14,0
17,2
20,7
24,8
28,8
33,4
38,4
43,7
49,5
55,7
62,4
69,4
Tabela 1
Wartości impedancji standardowej Z
o
ciała człowieka w (k
W
)
www.elektro.info.pl
nr 4/2004
36
skóry a psychik
ą
cz
ł
owieka istniej
ą
wza-
jemne zwi
ą
zki. Pod wp
ł
ywem warunków
ś
rodowiskowych i czynników psychicz-
nych uwidaczniaj
ą
si
ę
zmiany parame-
trów fizycznych cia
ł
a cz
ł
owieka. Impe-
dancja cia
ł
a cz
ł
owieka zale
ż
y od czynni-
ków biologicznych i warunkuje j
ą
g
ł
ów-
nie impedancja skóry. W klimacie cie-
p
ł
ym i pod wp
ł
ywem wra
ż
e
ń
zmys
ł
o-
wych nast
ę
puje obfite pocenie si
ę
, wy-
wo
ł
uj
ą
ce nape
ł
nienie potem kanalików
potowych w naskórku. Stopie
ń
nape
ł
nie-
nia potem przewodz
ą
cym kanalików po-
towych w naskórku, wp
ł
ywa na warto
ść
impedancji cia
ł
a cz
ł
owieka. Wp
ł
yw bod
ź
-
ców
ś
rodowiska pracy na zmian
ę
warto-
ś
ci impedancji cia
ł
a cz
ł
owieka pokazano
na
rysunku 1
.
Z - warto
ść
rzeczywista impedancji cia
ł
a
cz
ł
owieka (k
W
),
Z
o
- warto
ść
impedancji standardowej
cia
ł
a cz
ł
owieka zmierzona na odcinku
ra
ż
enia od opuszka palca
ś
rodkowego
do opuszka kciuka (k
W
),
x
- wspó
ł
czynnik transformacji zale
ż
ny
od drogi ra
ż
enia, który wynosi na dro-
dze r
ę
ka - r
ę
ka
x
= 6; r
ę
ka - nogi
x
= 10;
r
ę
ka - plecy
x
= 9.
Wykonywanie bada
ń
parametrów
elektrofizjologicznych cz
ł
owieka stano-
wi bardzo z
ł
o
ż
ony problem, ze wzgl
ę
-
du na ich du
żą
zmienno
ść
. W zwi
ą
zku
z tym, mo
ż
liwe jest w tylko statystyczne
uj
ę
cie ich, poniewa
ż
mierzone warto
ś
ci
impedancji s
ą
zmiennymi losowymi.
warunki klimatyczne
środowiska i ich wpływ na
impedancję ciała człowieka
metoda impedancji
standardowej
Wi
ę
kszo
ść
bada
ń
impedancji cia
ł
a
cz
ł
owieka, przeprowadzonych przez
ró
ż
nych badaczy, by
ł
a wykonywana
na pomiarowej drodze ra
ż
enia: r
ę
ka
– r
ę
ka lub r
ę
ka – noga. Uwzgl
ę
dniaj
ą
c
zwi
ę
kszone zagro
ż
enie pora
ż
enia pr
ą
-
dem w uci
ąż
liwym
ś
rodowisku pracy,
zw
ł
aszcza w trudnych warunkach kli-
matycznych, wykonywanie „in vivo”
pomiarów impedancji cia
ł
a cz
ł
owie-
ka na drodze ra
ż
enia: r
ę
ka-r
ę
ka lub
r
ę
ka-noga, uwa
ż
a si
ę
za zbyt ryzykow-
ne. Opracowano metod
ę
bada
ń
zjawisk
elektropatologicznych, która pozwa-
la w sposób mo
ż
liwie najbezpieczniej-
szy wykona
ć
pomiary impedancji cia
ł
a
cz
ł
owieka. W metodzie tej, zwanej „me-
tod
ą
impedancji standardowej”, za drog
ę
empirycznego ra
ż
enia przyjmuje si
ę
od-
cinek od opuszka palca
ś
rodkowego do
opuszka kciuka tej samej r
ę
ki. Metoda
ta zosta
ł
a zweryfikowana zgodnie z za-
sadami statystyki matematycznej i zaak-
ceptowana do bada
ń
elektrofizjologicz-
nych [2]. W celu wyznaczenia rzeczywi-
stej warto
ś
ci impedancji cia
ł
a, wprowa-
dzono wspó
ł
czynnik transformacji
x
, po-
zwalaj
ą
cy przeliczy
ć
warto
ść
empirycz-
n
ą
impedancji cia
ł
a Z
o
, zale
ż
nie od drogi
przep
ł
ywu pr
ą
du ra
ż
eniowego.
Samopoczucie i szybko
ść
wyst
ę
powa-
nia zm
ę
czenia oraz intensywno
ść
poce-
nia si
ę
cz
ł
owieka zale
żą
od klimatu, czy-
li od wzajemnego uk
ł
adu m.in. tempe-
ratury, wilgotno
ś
ci i pr
ę
dko
ś
ci powie-
trza w pomieszczeniu. Stan warunków
klimatycznych ocenia si
ę
katatermome-
trem [3], czyli termometrem alkoholo-
wym o rozszerzonej u góry rurce kapi-
larnej z oznaczonymi na kapilarze tem-
peraturami 35
0
C i 38
0
C.
Ś
rednia tempe-
ratura katatermometru wynosi 36,5
0
C,
co odpowiada normalnej temperaturze
cia
ł
a cz
ł
owieka. Umown
ą
jednostk
ą
sta-
nu warunków klimatycznych jest „kata-
stopie
ń
wilgotny” (
0
K
w
), odpowiadaj
ą
-
cy ilo
ś
ci ciep
ł
a odbieranego z 1 cm
2
po-
wierzchni cia
ł
a w jednej sekundzie, przy
temperaturze 36,5
0
C. Normalne warun-
ki klimatyczne istniej
ą
wówczas, gdy ich
stan zawiera si
ę
w granicach od 11 do 17
Z =
Z
O
ξ
Rys. 2
Wpływ klimatu (K) i napięcia ra-
żenia (U) na wartość impedancji
ciała człowieka na drodze rażenia
ręka - nogi
w której:
nr 4/2004
www.elektro.info.pl
37
ochrona
przeciwporażeniowa
wpływ natężenia
oświetlenia w miejscu
pracy na impedancję ciała
człowieka
nywano podczas nara
ż
ania
ś
wiat
ł
em
o okre
ś
lonym nat
ęż
eniu wzroku osób,
które wcze
ś
niej przebywa
ł
y w ciemno-
ś
ci. Przebieg zmian warto
ś
ci impedan-
cji standardowej cia
ł
a w czasie ekspo-
zycji bod
ź
cem
ś
wietlnym o okre
ś
lonym
nat
ęż
eniu dla napi
ę
cia pomiarowego 27
V pokazano na
rysunku 5
.
Z bada
ń
wynika,
ż
e warto
ść
impe-
dancji cia
ł
a cz
ł
owieka o wzroku przywy-
k
ł
ym do ciemno
ś
ci po nara
ż
eniu bod
ź
-
cem
ś
wietlnym maleje w ci
ą
gu 120 s.
Najmniejsz
ą
warto
ść
impedancja osi
ą
ga
po czasie 60 do 120s, po czym znowu
wzrasta i po czasie 420 s osi
ą
ga warto
ść
maksymaln
ą
. Poniewa
ż
funkcja zmian
impedancji cia
ł
a od nat
ęż
enia o
ś
wie-
tlenia i czasu adaptacji osi
ą
ga warto
ś
ci
eksperymentalne mi
ę
dzy 60 a 120 s na-
ra
ż
enia, analityczn
ą
zale
ż
no
ść
wyznaczo-
no dla tych warunków. Zale
ż
no
ść
impe-
dancji cia
ł
a od warunków o
ś
wietlenio-
wych okre
ś
la równanie:
x
- wspó
ł
czynnik drogi ra
ż
enia: r
ę
ka -
r
ę
ka
x
= 6; r
ę
ka - nogi
x
= 10; r
ę
ka -
plecy
x
= 9.
Warto
ść
impedancji cia
ł
a cz
ł
owieka
zmienia si
ę
w czasie wykonywania pra-
cy w warunkach niew
ł
a
ś
ciwego o
ś
wie-
tlenia. Wyniki bada
ń
wp
ł
ywu czasu na
zmian
ę
warto
ś
ci impedancji cia
ł
a elek-
tromonterów pracuj
ą
cych w podzie-
miach kopalni, podczas prac
łą
czenio-
wych kabli elektroenergetycznych po-
kazano na
rys. 6
. Stanowisko pracy by
ł
o
o
ś
wietlone
ś
wiat
ł
em o nat
ęż
eniu mniej-
szym ni
ż
zalecane 200 lx do tej pracy. Po-
kazano wzgl
ę
dn
ą
zale
ż
no
ść
(Z/Z’) warto-
ś
ci
ś
redniej impedancji cia
ł
a (Z) w czasie
pracy do warto
ś
ci pocz
ą
tkowej impedan-
cji cia
ł
a (Z’) przed rozpocz
ę
ciem pracy.
O
ś
wietlenie miejsca pracy, zale
ż
ne
od wykonywanej czynno
ś
ci, wp
ł
ywa na
wyst
ą
pienie reakcji psychotropowych
i fizjologicznych jego organizmu. Oko
ludzkie ma zdolno
ść
przystosowania
si
ę
do zmiennych warunków o
ś
wietle-
nia. W
ś
rodowisku, w którym luminan-
cja obserwowanego obiektu nadmiernie
przewy
ż
sza luminancj
ę
otoczenia, cz
ł
o-
wiek odczuwa zm
ę
czenie oczu, a do-
k
ł
adno
ść
percepcji wzrokowej jest upo-
ś
ledzona. Gdy osoba przebywaj
ą
ca w s
ł
a-
bo o
ś
wietlonym otoczeniu przejdzie do
otoczenia jaskrawo o
ś
wietlonego, odbie-
ra
ś
wiat
ł
o bardziej intensywne i nieprzy-
jemnie jaskrawe dopóty, dopóki oczy nie
dostosuj
ą
si
ę
do nadmiernego o
ś
wietle-
nia. Czas adaptacji do
ś
wiat
ł
a trwa oko
ł
o
5 minut [1]. Zachodz
ą
ce w czasie adapta-
cji procesy w uk
ł
adzie nerwowym cz
ł
o-
wieka powoduj
ą
zmiany czynno
ś
ci gru-
czo
ł
ów w skórze cz
ł
owieka, co wp
ł
ywa
na stopie
ń
nape
ł
nienia kanalików poto-
wych i warto
ść
impedancji cia
ł
a.
Oddzia
ł
ywania bod
ź
ców
ś
wietlnych
na organizm cz
ł
owieka poznano, mie-
rz
ą
c warto
ś
ci impedancji jego cia
ł
a w cza-
sie trwania adaptacji wzroku do
ś
wiat
ł
a
o nat
ęż
eniu: od 40 do 350 luksów. Po-
miar warto
ś
ci impedancji cia
ł
a wyko-
Rys. 3
Wpływ klimatu (K) i napięcia ra-
żenia (U) na wartość impedancji
ciała człowieka na drodze rażenia
ręka - ręka
wpływ hałasu środowiska
pracy na impedancję ciała
człowieka
Rys. 4
Wpływ klimatu (K) i napięcia ra-
żenia (U) na wartość impedancji
ciała człowieka na drodze rażenia
ręka - tułów
Ha
ł
as wyst
ę
puj
ą
cy w
ś
rodowisku
pracy charakteryzuje si
ę
ró
ż
nym od-
dzia
ł
ywaniem biologicznym na cz
ł
o-
wieka, w zale
ż
no
ś
ci od jego cz
ę
stotli-
wo
ś
ci. Uci
ąż
liwo
ść
ha
ł
asu zale
ż
y od jego
nat
ęż
enia i od czasu oddzia
ł
ywania na
cz
ł
owieka. Cz
ę
stotliwo
ść
d
ź
wi
ę
ków s
ł
y-
szanych przez cz
ł
owieka zawarta jest
w przedziale od 16 Hz do 16 kHz [1].
Najwi
ę
ksza wra
ż
liwo
ść
s
ł
uchu cz
ł
owie-
ka odpowiada zakresowi cz
ę
stotliwo
ś
ci
1000 - 4000 Hz. Dopuszczalny poziom
ekspozycji ha
ł
asu na cz
ł
owieka odnie-
siony do 8-godzinnego dnia pracy, ze
wzgl
ę
du na ochron
ę
s
ł
uchu, nie powi-
nien przekroczy
ć
85 dB.
Dla poznania wp
ł
ywu ha
ł
asu na im-
pedancj
ę
cia
ł
a przeprowadzono bada-
nia w komorze audiometrycznej, wy-
posa
ż
onej w generator tonów o za-
kresie cz
ę
stotliwo
ś
ci od 250 Hz do
K
2,
× −
⋅
Z =
0,45
005
,E
katastopni wilgotnych.
Zale
ż
no
ś
ci zmian impedancji cia
ł
a
cz
ł
owieka od zmian napi
ę
cia ra
ż
enio-
wego i zmian klimatu zosta
ł
y okre
ś
lo-
ne badaniami wykonanymi w wyrobi-
skach do
ł
owych kopalni o ró
ż
nym kli-
macie. Warto
ść
impedancji cia
ł
a cz
ł
o-
wieka, która jest korelacyjnie zale
ż
-
na od warto
ś
ci klimatu i napi
ę
cia ra-
ż
eniowego oraz spe
ł
nia warunki sto-
chastycznej zale
ż
no
ś
ci, zosta
ł
a opisa-
na równaniem:
ξ
3
U
w której:
Z – warto
ść
impedancji cia
ł
a cz
ł
owie-
ka (k
W
),
E - nat
ęż
enie o
ś
wietlenia (lx),
K – klimat w (
0
K
w
) katastopniach,
U - napi
ę
cie ra
ż
enia (V),
2,3
×
⋅
U
Z =
Z
=
0,45
K
O
ξ
ξ
3
Rys. 6
Zmiana impedancji ciała człowieka
w czasie pracy przy różnym natęże-
niu oświetlenia stanowiska pracy: Z
- impedancja ciała w czasie badań,
Z’ – początkowa impedancja ciała
przed badaniami, t – czas badań (h)
w której:
Z - impedancja cia
ł
a cz
ł
owieka (k
W
),
Z
o
- warto
ść
impedancji standardowej cia-
ł
a cz
ł
owieka (k
W
),
K - klimat w (
o
K
w
) katastopniach,
U - napi
ę
cie ra
ż
eniowe (V),
x
- wspó
ł
czynnik drogi ra
ż
enia: r
ę
ka -
r
ę
ka
x
= 6, r
ę
ka - nogi
x
= 10; r
ę
ka -
plecy
x
= 9.
Graficzny przebieg funkcji im-
pedancji cia
ł
a, zale
ż
nie od klimatu
i napi
ę
cia ra
ż
eniowego dla dróg ra-
ż
eniowych r
ę
ka – nogi, r
ę
ka – r
ę
ka,
r
ę
ka – tu
ł
ów, pokazano na
rysun-
kach 2
,
3
,
4
.
Rys. 5
Zmiana wartości impedancji cia-
ła w czasie ekspozycji bodźcem
świetlnym
Częstotliwość
Poziom natężenia dźwięku
dźwięku
(Hz)
50 dB
60 dB
70 dB
80 dB
90 dB
100 dB
250
71
64
58
54
49
45
500
67
62
56
52
46
42
1000
64
58
53
48
43
38
2000
63
54
49
44
40
35
3000
59
53
48
43
38
34
4000
58
52
47
42
37
33
6000
56
51
46
41
35
30
8000
56
51
45
40
35
31
10 000
58
52
47
42
37
34
12 000
60
55
49
44
40
35
Tabela 2
Wartości impedancji Z
o
ciała człowieka (k
W
) w zależności od częstotliwości i poziomu natężenia dźwięku
www.elektro.info.pl
nr 4/2004
38
w której:
Z - warto
ść
rzeczywista impedancji cia-
ł
a (k
W
),
K - klimat w (
o
K
w
) katastopniach,
L - poziom nat
ęż
enia d
ź
wi
ę
ku (dB),
U - napi
ę
cie ra
ż
eniowe (V),
f - cz
ę
stotliwo
ść
bod
ź
ca akustyczne-
go (Hz),
x
- wspó
ł
czynnik drogi ra
ż
enia: r
ę
ka -
r
ę
ka
x
= 6; r
ę
ka - nogi
x
= 10; r
ę
ka - ple-
cy
x
= 9.
Zmiana warto
ś
ci impedancji cia
ł
a
osób nara
ż
onych na ha
ł
as wyst
ę
pu-
je równie
ż
w czasie nara
ż
enia. Bada-
nia wykonane w
ś
ród elektromonte-
rów górniczych podczas prac
łą
cze-
niowych wykonywanych w dokuczli-
wym ha
ł
asie potwierdzi
ł
y obni
ż
enie
ich warto
ś
ci impedancji cia
ł
a. Zmia-
n
ę
warto
ś
ci impedancji cia
ł
a w ci
ą
-
gu 2 godzin pracy w ha
ł
asie przedsta-
wia
rys. 8
. Pokazano zale
ż
no
ść
warto-
ś
ci wzgl
ę
dnej impedancji cia
ł
a cz
ł
owie-
ka (Z/Z’) w czasie nara
ż
enia ha
ł
asem,
w odniesieniu do pocz
ą
tkowej warto-
ś
ci impedancji cia
ł
a (Z’), przed rozpo-
cz
ę
ciem pracy w nara
ż
eniu.
organizm cz
ł
owieka powoduje zmian
ę
warto
ś
ci impedancji jego cia
ł
a, uzale
ż
-
nonej nie tylko od cz
ę
stotliwo
ś
ci i po-
ziomu nat
ęż
enia bod
ź
ca akustycznego,
ale równie
ż
od czasu nara
ż
enia.
literatura
Rys. 7
Zależność zmian impedancji ciała
człowieka od częstotliwości bodź-
ca akustycznegotorem prądowym
1. Ganong W., Fizjologia, PZWL, War-
szawa 1994.
2. Gierlotka S., Electrophysiology of
human`s skin in climatic difficult
condiditions, Polish Jurnal of Medi-
cal Physics and Engineering, Official
Publication of Polish Society of Me-
dical Physics, 2000 nr 4, 251-267 s.
3. Gierlotka S., Wp
ł
yw uci
ąż
liwo
ś
ci er-
gonomicznych wyst
ę
puj
ą
cych w ko-
palniach w
ę
gla kamiennego na im-
pedancj
ę
elektryczn
ą
cia
ł
a cz
ł
owie-
ka, Zeszyty Naukowe.
4. Politechniki
Ś
l. Górnictwo z. 252,
Gliwice 2002.
5. Gierlotka S., Wp
ł
yw wysi
ł
ku oraz
dyskomfortu cieplnego
ś
rodowiska
pracy na zmiany impedancji cia-
ł
a cz
ł
owieka, Przegl
ą
d Elektrotech-
niczny, nr 2 2003.
12 000 Hz, o poziomach nat
ęż
enia
d
ź
wi
ę
ku od 50 dB do 100 dB. Pomiar
warto
ś
ci impedancji cia
ł
a osób nara-
ż
onych zdeterminowanym bod
ź
cem
akustycznym, wykonano po 5-minu-
towej adaptacji na nara
ż
enie. Wyni-
ki pomiarów impedancji standardo-
wej cia
ł
a (Z
0
), wykonanych w normal-
nych warunkach klimatycznych, wy-
nosz
ą
cych 15 katastopni wilgotnych
i przy ra
ż
eniu napi
ę
ciem 27 V o cz
ę
-
stotliwo
ś
ci 50 Hz przedstawiono w
ta-
beli 2
oraz na
rys. 7
. Analityczn
ą
za-
le
ż
no
ść
impedancji cia
ł
a cz
ł
owieka od
poziomu nat
ęż
enia d
ź
wi
ę
ku i cz
ę
sto-
tliwo
ś
ci bod
ź
ca akustycznego przedsta-
wia zale
ż
no
ść
:
Z =
0,45
wnioski
Ś
rodowisko pracy oraz czynniki zwi
ą
-
zane z uci
ąż
liwo
ś
ciami ergonomiczny-
mi oraz wysi
ł
kiem pracy wp
ł
ywaj
ą
na
czynno
ś
ci gruczo
ł
ów potowych w skó-
rze cz
ł
owieka. W klimacie ciep
ł
ym na-
st
ę
puje obfite pocenie si
ę
, wywo
ł
uj
ą
ce
nape
ł
nienie potem przewodz
ą
cym ka-
nalików potowych w skórze cz
ł
owieka.
Stopie
ń
nape
ł
nienia potem kana
ł
ów po-
towych w naskórku decyduje o warto
ś
ci
impedancji cia
ł
a cz
ł
owieka. Niew
ł
a
ś
ciwe
o
ś
wietlenie jest przycztn
ą
zmiany warto-
ś
ci impedancji cia
ł
a cz
ł
owieka, w zale
ż
-
no
ś
ci od rodzaju wykonywanych przez
niego czynno
ś
ci. Dzia
ł
anie ha
ł
asu na
Rys. 8
Zmiana impedancji ciała człowie-
ka podczas wykonywania pracy
w hałasie o natężeniu 85 dB: Z -
impedancja ciała w czasie badań,
Z’ – początkowa impedancja cia-
ła przed badaniami, t – czas ba-
dań (h)
K
2,
× −
⋅
−
0 006
,( )
f
−
7
13
,
Le
3
ξ
U
nr 4/2004
www.elektro.info.pl
39
Plik z chomika:
pilot1216
Inne pliki z tego folderu:
ei_2004_04_s003.pdf
(42 KB)
ei_2004_04_s004.pdf
(112 KB)
ei_2004_04_s005.pdf
(322 KB)
ei_2004_04_s009.pdf
(572 KB)
ei_2004_04_s014.pdf
(316 KB)
Inne foldery tego chomika:
- II w.św. - Pacyfik, Azja
- II w.św. - Rosja - ZSRR
- II w.św. Afryka, Atlantyk
- ★ Oszukać Umysł
ENCYKLOPEDIA KOŚCIELNA
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin