Algebra 0-16 geometria analityczna.pdf

(113 KB) Pobierz
19538068 UNPDF
Wykład16
Geometriaanalityczna
Przegl¡dwiadomo±cizgeometriianalitycznejnapłaszczy¹nie
Ortokartezja«skiukładwspółrz¦dnychpowstajeprzezustaleniepunktu
pocz¡tkowego O zwanegopocz¡tkiemukładuwspółrz¦dnychidwóchpro-
stychskierowanych,wzajemnieprostopadłych,przecinaj¡cychsi¦wpunkcie
O :
OY
6
O
- OX
Układemwspółrz¦dnych nazywamyuporz¡dkowan¡par¦( OX,OY ),
gdzie OX i OY s¡osiamiwspółrz¦dnych.
Odległo±ci¡dwóchpunktów P 1 i P 2 nazywamydługo±¢odcinka P 1 P 2 :
OY
6
P 2 ( x 2 ,y 2 )
P 1 ( x 1 ,y 1 )
- OX
O
Odległo±¢tychpunktówwyra»asi¦wzorem:
q
| P 1 P 2 | =
( x 1 x 2 ) 2 +( y 1 y 2 ) 2
Wektorem nazywamyuporz¡dkowan¡par¦punktów( P 1 ,P 2 )napłaszczy¹-
nieioznaczamygoprzez −−!
1
P 1 P 2 :
19538068.004.png
OY
6
P 2
P 1
- OX
O
| P 1 P 2 | nazywamydługo±ci¡wektora.Wektor −! PP nazywamywektoremzero-
wym.Ka»d¡prost¡równoległ¡dowektora −−!
P 1 P 2 nazywamykierunkiemtego
wektora.Wektorynazywamyrównoległymi(kolinearnymi)je±limaj¡rów-
noległekierunki.Mówimy,»edwawektorykolinearne −−!
P 3 P 4 maj¡taki
samzwrotgdyodcinki P 1 P 4 , P 2 P 3 maj¡punktwspólnywprzeciwnymrazie
mówimy,»ewektorymaj¡zwrotprzeciwny.
Dladowolnychpunktów P 1 ,P 2 ,P 3 wektor −−!
P 1 P 2 , −−!
P 1 P 2 , −−!
P 2 P 3 ipiszemy: −−!
P 1 P 3 nazywamysum¡wektorów
P 1 P 3 = −−!
P 1 P 2 + −−!
P 2 P 3
OY
6
P 3
@
@
P 2
P 1
- OX
O
P 3 P 4 nazywamy równowa»nymi ,gdymaj¡tak¡sam¡
długo±¢,s¡kolinearneimaj¡tensamzwrot.B¦dziemytakiewektoryuwa»a¢
zarówneinazywa¢jeb¦dziemywektorami swobodnymi .Wektoryswobod-
neb¦dziemyoznacza¢małymiliteramialfabetuiczasemb¦dziemyu»ywa¢
strzałek.Ka»dywektorswobodnynapłaszczy¹nieuto»samia¢b¦dziemyz
par¡liczbrzeczywistych[ x,y ].Je±li P 1 ( x 1 ,x 2 )jestpocz¡tkiemwektora,a
P 2 ( x 2 ,y 2 )jegoko«cemto x = x 2 x 1 ,y = y 2 y 1 .Dowolnedwawektory
swobodnemo»nadodawa¢ije±li a =[ x a ,y a ] ,b =[ x b ,y b ]to:
P 1 P 2 , −−!
a + b =[ x a + x b ,y a ,y b ]
2
Punkt P 1 nazywamypocz¡tkiemwektora,apunkt P 2 ko«cem.Odległo±¢
−−!
6
@I
Wektory −−!
19538068.005.png
Dowolnywektormo»namno»y¢przezliczb¦:
a = [ x a ,y a ]=[ x a ,y a ]
Zbiórwektorówswobodnychmo»nauto»samia¢zezbiorem R
2 .
Stwierdzenie1 Struktura ( R
2 , +) jestgrup¡abelow¡.
Równowa»niemo»namówi¢ogrupieabelowejwektorówswobodnychz
dodawaniemwektorów.
Własno±cimno»eniawektorówprzezliczb¦
Dlaka»dychwektorów a,b 2 R 2 , , 2 R mamy:
(i) ( a + b )= a + b ,
(ii)( + ) a = a + a ,
(iii)( ) a = ( a ),
(iv)1 a = a .
P 1 P 2 nazywamydługo±¢odcinka P 1 P 2 ioznaczamyprzez
| P 1 P 2 | .Je±li a =[ x,y ]to
q
| a | =
x 2 + y 2
Własno±cidługo±ciwektora
(i) | a + b |¬| a | + | b |
(ii) | a | = | || a |
Dowód Niech a =[ x 1 ,y 1 ], b =[ x 2 ,y 2 ].Oznaczmyprzez z 1 liczb¦zespolon¡
x 1 + y 1 i ,aprzez z 2 liczb¦ x 2 + y 2 i ,wtedydługo±ci¡wektora a jestmodułz
liczby z 1 ,długo±ci¡wektora b modułz z 2 ,adługo±ci¡ a + b modułz z 1 + z 2 i
punkt(i)wynikazodpowiedniejnierówno±cidlamodułów.Punkt(ii)mo»na
udowodni¢wprostzdefinicji.
Wektor a nazywamy wersorem je±li | a | =1.
Iloczynskalarnywektorów
Niech a =[ x a ,y a ] ,b =[ x b ,y b ]wtedyiloczynemskalarnymwektorów a i b
nazywamyliczb¦ x a x b + y a y b ioznaczamygoprzez a b .
Własno±ciiloczynuskalarnego
(i)
cos[^( a,b )]= a b
| a || b |
(ii) a b = b a ,
(iii)( a ) b = ( a b ),
(iv)( a + b ) c = a c + b c ,
3
Długo±ci¡wektora −−!
 
Mo»nazauwa»y¢,»eje±li u jestdowolnymwektoremto | u | = p u u .
K¡tem mi¦dzywektoraminazywamymniejszyzdwóchk¡tów,którete
wektorywyznaczaj¡.Zatemje±li ' jestk¡temmi¦dzywektorami a i b to
0 ¬ ' ¬ .Doobliczaniak¡tami¦dzywektoramiwykorzysta¢mo»nailo-
czynskalarnyiwłasno±¢(i)iloczynu.
Dwawektory a i b nazywamy ortogonalnymi wtedyitylkowtedygdy
a b =0.Jakwida¢zwłasno±ci(i)wektorys¡ortogonalnewtedyitylko
wtedygdyk¡tmi¦dzynimijestrówny 2 (czylis¡prostopadłe).
Wektory a =[ x a ,y a ]i b =[ x b ,y b ]s¡kolinearne(równoległe)wtedyi
tylkowtedygdy x a x b = y a y b .Rzeczywi±ciewektory a =[ x a ,y a ], b =[ x b ,y b ]s¡
równoległegdyk¡tpomi¦dzynimijestrówny0lub ,awi¦cnapodstawie
własno±ci(i)iloczynuskalarnegomamy: a b
| a || b | =1lub a b
| a || b | = 1.St¡d
q
q
x a x b + y a y b =
x 2 a + y 2 a
x 2 b + y 2 b
lub
q
q
x 2 b + y 2 b
ipodnosz¡cterówno±cidokwadratuotrzymujemy:
x a x b + y a y b =
x 2 a + y 2 a
x 2 a x 2 b +2 x a x b y a y b + y 2 a y 2 b = x 2 a x 2 b + x 2 a y 2 b + x 2 b y 2 a + y 2 a y 2 b
ast¡d:
2 x a x b y a y b = x 2 a y 2 b + x 2 b y 2 a
wi¦c:
x 2 a y 2 b 2 x a x b y a y b + x 2 b y 2 a =0
( x a y b x b y a ) 2 =0
zatem:
x a y b = x b y a
i
x b = y a
y b
Tooznacza,»edwawektory a i b s¡kolinerarnewtedyitylkowtedygdy
istnieje 2 R ,»e b = a .Mówimy,»ewektorykolinearne a i b maj¡tensam
zwrotgdy > 0,agdy < 0tomówimy,»ewektorymaj¡zwrotprzeciwny
(czasamib¦dziemymówi¢owektorachzgodnielubprzeciwnierównoległych).
4
(v) a a ­ 0i a a =0 () a =0.
x a
19538068.006.png 19538068.001.png 19538068.002.png 19538068.003.png
Równanieprostej
Niech P ( x 0 ,y 0 )b¦dziedowolnympunkteminiech n =[ A,B ]b¦dziedo-
wolnymwektorem.Zbioremwszystkichpunktów Q ( x,y )takich,»ewektor
−! PQ jestprostopadłydo n jestprostanapłaszczy¹nie:
OY
6
Q ( x,y )
@I n
` P ( x 0 ,y 0 )
@
O
- OX
Poniewa»wektory n i −! PQ =[ x x 0 ,y y 0 ]s¡ortogonalne,wi¦cmamy
n −! PQ =0,wi¦c A ( x x 0 )+ B ( y y 0 )=0.St¡dmamy: Ax + By + Ax 0 + By 0 =
0,przyjmuj¡c C = Ax 0 + By 0 otrzymujemyrównanieogólneprostej:
Ax + By + C =0
Równanietojestwyznaczoneprzezwektorprostopadłydoprostej n =[ A,B ]
zwanywektorem normalnym tejprostej.
Wzajemnepoło»eniedwóchprostych
K¡tmi¦dzyprostymirównyjestk¡towimi¦dzywektoraminormalnymi.
Wi¦cdwieprostes¡równoległegdyichwektorynormalnes¡równoległe.
Proste:
A 1 x + B 1 y + C 1 =0 ,A 2 x + B 2 y + C 2 =0
(1)równoległewtedyitylkowtedygdy
A 2 = B 1
B 2
(2)pokrywaj¡si¦gdy:
A 2 = B 1
B 2 = C 1
C 2
(3)s¡prostopadłegdy:
A 1 A 2 + B 1 B 2 =0
5
A 1
A 1
 
Zgłoś jeśli naruszono regulamin