Diagnostyka laboratoryjna chorób przewodu pokarmowego
Funkcje przewodu pokarmowego
l Rozdrabnianie składników pokarmowych
l Enzymatyczna degradacja związków wielkocząsteczkowych-trawienie
l Wchłanianie substancji małocząsteczkowych
l Funkcja wydzielnicza- gastryna, sekretyna, motylina, enteroglukagon, cholecystokinina
l GALT
Hormony żołądkowo- jelitowe
l Gastryna-pobudza motorykę żołądka i jelit oraz wydzielanie soku żołądkowego
l Cholecystokinina- pobudza motorykę jelit, skurcze pęcherzyka żółciowego i wydzielanie soku trzustkowego
l Sekretyna- pobudza wydzielanie soku żołądkowego, jelitowego, trzustkowego i żółci, a hamuje motorykę
l Motylina- pobudza motorykę i wydzielniczość żołądka i jelit
l Somatostatyna- hamuje motorykę
l Wazoaktywny peptyd jelitowy i peptyd hamujący czynność żołądka- pobudzają wydzielanie żółci i soku trzustkowego
Trawienie
l Jama ustna- α-amylaza,
l Żołądek-pepsyna, trypsyna
l Jelito cienkie- disacharydazy, peptydazy, sole kwasów żółciowych (sodowe i potasowe kwasu cholowego, dezoksycholowegi i chenodezoksycholowego), lipaza i α-amylaza trzustkowa
Wchłanianie zalezy od :
l Struktury i wielkości powierzchni absorpcyjnej
l Odpowiedniej postaci strawionych substancji pokarmowych
l Prawidłowego stosunku szybkości wchłaniania do szybkości pasażu treści pokarmowej
Jelita cienkie
l Wchłanianie wody, Na+, K+, kwasów nukleinowych, aminokwasów, monosacharydów, glukozy, galaktozy, lipidów (lipoproteiny, kwasy tłuszczowe, cholesterol) i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i B12, a Ca+2 i Mg+2 zależne od kalcytriolu (czynna D)
Jelita grube
l Wchłanianie wody, elektrolitów, witamin, aminokwasów
Zaburzenia funkcji przewodu pokarmowego
l Pierwotne- przyczyny umiejscowione w przewodzie pokarmowym
l Wtórne- związane z innymi chorobami wewnętrznymi
Zaburzenia przewodu pokarmowego – przyczyny
l Upośledzona perystaltyka przewodu pokarmowego
l Nieprawidłowe trawienie
l Upośledzone wchłanianie
l Nadmierna wydzielniczość enterohormonów
Zespoły w których dominują zaburzenia trawienia, a wchłanianie ma charakter wtórny, wynikają najczęściej z zaburzeń funkcji trzustki, wątroby i dróg żółciowych lub wrodzonych niedoborów enzymów błony rąbka szczoteczkowego
Zespoły z przewagą zaburzeń wchłaniania są wynikiem procesów patologicznych w obszarze jelit cienkich i grubych w tym chorób immunologicznych i cukrzycy,
Uogólniony zespół złego wchłaniania
l Biegunki przewlekłe
l Przyspieszony pasaż jelitowy
l Niedobór wit. D i Ca- krzywca, osteomalacja
l Nadczynność przytarczyc
l Zaniki mięśniowe i tkankowe
l Niedobór wit. K- przedłużony czas protrombinowy i krwotoki
l Upośledzone wytwarzanie przeciwciał
Uposledzone wchłanianie poszczególnych substancji
l Choroby zmieniające skład flory bakteryjnej (upośledzone wchłanianie tłuszczów i wit. B12)
l Brak soli kwasów żółciowych - stolce tłuszczowe
l Upośledzenie pracy jelit cienkich-brak rozkładu disacharydów (stolce kwaśne)
l Zwiększona przepuszczalność błony śluzowej jelit- utrata białka
Diagnostyka laboratoryjna zespołów złego wchłaniania
l Badanie makroskopowe stolców
l Mikroskopowe badanie kału
l Testy obciążeniowe i prowokacyjne
l Badania morfologiczne krwi (niedokrwistość) i zaburzenia elektrolitowe
Diagnostyka chorób żołądka i jelit u zwierząt towarzyszących opiera się na
l Badaniu radiologicznym, ultrasonograficznym i badaniach gastroskopowych
Badanie płynnej treści żwacza
l Do badań diagnostycznych należy pobrać 250-500 ml płynnej treści żwacza zgłębnikiem przełykowo-żołądkowym o długości 2-2,5 m, średnicy 10-12 mm
l Pierwszą partię płynu odrzucić- może zawierać ślinę
Zgłębnik Sorensena i Schambye do pobierania płynnej treści żwacza
Ocena barwy treści zwacza
l Jasnozielona- po sianie i kiszonce
l Szara-po wysłodkach, otrębach, wywarze, słomie
l Mlecznoszara- po śrucie, otrębach, mące
l Zielonkawoszara- zaleganie treści
l Zielonkawoczarna- procesy gnilne
Ocena zapachu
l Aromatyczny- prawidłowo
l Kwaśny, cuchnący- węglowodany lekkostrawne (buraki pastewne, ziarno zbóż, melasa, jabłka) z których powstaje dużo kwasu mlekowego
l Amoniakalny- pasze bogatobiałkowe (mocznik i inne azotowe)
l Gnilny- zapalenie ścian przedżołądków
Ocena konsystencji
l Lekko ciągliwa świadczy o właściwej aktywności drobnoustrojów żwacza
l Lepka powstaje od domieszki śliny- powtórzyć badanie
l Wodnista jest chorobowa- głodówka, niedobory paszowe, mała aktywność drobnoustrojów
l Pienista świadczy o wzmożonej fermentacji i jest typowa dla wzdęcia żwacza
Sedymentacja i flotacja treści żwacza met Nicholsa i Penne
l Krowy zdrowe: w okresie między podawaniem karmy- 5-10 min, bezpośrednio po nakarmieniu-2,5-3 min
l Szybkie opadanie i brak wypływania jest następstwem niestrawności lub głodzenia
l Wolne opadanie i szybkie wypływanie świadczy o wzdęciu żwacza
pH
l Fizjologiczne pH=5-8 ( 6,2-7,2)
l pH =8-10 -gnicie paszy bogatobiałkowej
l pH= 4-6 –pasza węglowodanowa
Ocena żywotności wymoczków
l Wymoczki przekształcają białko roślinne w łatwostrawne białko własne, zużywają skrobię, fruktozę, celobiozę do budowy glikogenu i syntetyzują wit. B
l Krowy zdrowe w 1 ml płynnej treści żwacza mają:
300-700 tys. wymoczków i
100-200 mld bakterii
Skala oceny żywotności wymoczków pod mikroskopem 10x10
l I- żywe-poruszają się energicznie
l II- liczne żywe- poruszają się powoli, pojedyncze martwe
l III- średnia liczba – liczne martwe, a żywe poruszają się powoli
l IV- mała liczba wymoczków- słabo ruchliwe, więcej martwych niż żywych
l V- pojedyncze martwe, brak żywych
Przy ocenie należy pamiętać, że najpierw giną wymoczki duże, potem średnie, a wreszcie małe
Badanie soku żołądkowego koni
l Sok pobierać na czczo po 12-24 godz. głodówce
l Treść pokarmową żołądka- parę godzin po nakarmieniu
l Sonda 2,5-3 m dł i 20-30 mm średnicy
Barwa
l Fizjologicznie- zielonkawy, szary, żółtawy, przejrzysty, opalizujący
l Czerwony- domieszka krwi
l Zielonkawożółty- domieszka barwników żółciowych
l Brunatnoszary- fusy kawy- wrzody żołądka, rak żołądka
Zapach- lekko kwaśny
l Stęchły- wzmożona fermentacja lub zaleganie
l Gnilny- przypomina ropę- wrzody żołądka
l Amoniakalny- mocznica
l Stęchły- gnilny- bezsoczność (achylia)
Konsystencja- wodnista do lekko śluzowatej
l Ciągliwa, śluzowata- przewlekły niżyt
Kwasy w treści żołądka
l pH kwaśne nadają kwas solny, kwas mlekowy, masłowy, octowy, jednozasadowe fosforany
Kwasy organiczne (mlekowy, masłowy, octowy)
l Świadczą o nieżycie żółądka przy braku kwasu solnego
Krew utajona- próba benzydynowa
l 5 ml soku żołądkowego podgrzać do wrzenia
l Dodać 2 ml benzydyny
l Dodać 1 ml 3% wody utlenionej
Zielone- niebieskie zabarwienie świadczy o obecności krwi
Badanie osadu soku żołądkowego- zabarwić błękitem metylenowym, płynem Lugola
l Fizjologicznie- 100-300 w 1 ml komórek nabłonka i leukocytów
l Nieżyt- 10x więcej
l Komórki nowotworowe
l Jaja pasożytów
nicpon444