przydatne zwroty do opisu, analizy i pojecia.docx

PRZYDATNE ZWROTY DO OPISU/ANALIZY:

Kompozycja

·         Kształt pola obrazowego: prostokąt stojący, leżący, kwadrat,prostokąt zbliżony do kwadratu, koło-tondo, dyptyk, tryptyk

·         Kompozycja oparta na jakimś kształcie geometrycznym

·         Kompozycja jednofigurowa, wielofigurowa, portret, półpostać, portret zbiorowy itp.

·         jednoplanowa, wieloplanowa

·         pejzaż ze sztafażem

·         kompozycja wielofiguralna np. w pejzażu - rzeźba lub obraz przedstawia kilka lub wiele osób

·         z zaznaczonym wyraźnie centrum, którym jest….

·         Pierwszy plan wydzielony w formę teatralnej sceny

·         Podział na dwie lub więcej stref

·         Kompozycja otwarta: ramy kompozycji przecinają obiekty w ten sposób, że dostrzegamy tylko ich fragmenty. W związku z tym mamy wrażenie, że istnieje jakaś ich kontynuacja poza sama kompozycją. Oś kompozycji nie jest w takim przypadku dokładnie sprecyzowana. kompozycja, która wywołuje wrażenie fragmentaryczności.

·         Kompozycja zamknięta: przedstawione elementy są skończone, w całości, przeciwieństwo kompozycji otwartej

·          Kompozycja dynamiczna: przeważają w niej linie skośne, dużo się dzieje, wrażenie ruchu

·         Skomplikowana, wielokierunkowa

·         Diagonalizm (łac. diagonalis przekątna) układ kompozycyjny akcentujący linie skośne, czego efektem jest wrażenie dynamiki.

·         Kompozycja statyczna- spokojna, oparta głównie na kierunkach poziomych lub pionowych

·         Horyzontalizm układ kompozycyjny akcentujący linie poziome

·         Wertykalizm układ kompozycyjny akcentujący linie pionowe, popularny w gotyckiej architekturze katedr

·         Kompozycja pasowa: postacie pogrupowane są w poziome rzędy (pasy), pasy wyższe przedstawiają osoby dalsze (np. malarstwo egipskie)

·         Kompozycja izokefaliczna-izokefalizm

·         Kompozycja symetryczna: gdy obie strony, po bokach osi obrazu są takie same lub bardzo podobne, wyczuwa się równowagę np. przedstawienie drogi

·         Kompozycja asymetryczna, brak równowagi kompozycji, przeciwieństwo symetrii

·         Kompozycja asymetryczna- większość elementów skupiona po lewej, prawej stronie, lub w innym miejscu

Perspektywa

umiejętność przedstawiania trójwymiarowych przedmiotów na płaszczyźnie, zgodnie z prawami widzenia.W niektórych przypadkach perspektywa jest trudna do ustalenia. W takim przypadku nalezy wykreżlic sobie pomocnicze linie i sprawdzić gdzie jest punkt zbiegu.

·         Perspektywa linearna (zbieżna, centralna, geometryczna): przedmioty zmniejszają się w miarę oddalania od widza orazwystęuje pozorna zbieżność linii biegnących wgłąb oka.

·         Perspektywa z lotu ptaka: gdy punkt zbiegu linii jest położony wysoko, w stosunku do obrazu i patrzymy na przedmioty z góry, linie i płaszczyzny pionowe ulegają optycznemu skróceniu (nie jest to plan)

·         Perspektywa żabia: punkt zbiegu jest bardzo nisko, a linie i płaszczyzny pionowe ulegają optycznemu wydłużeniu

·         Perspektywa ukośna: punkt zbiegu występuje poza obrazem

perspektywa ukośna w tym przypadku ma dwa punkty zbiegu poza obrazem

·         Perspektywa boczna: z boku kompozycji.

·         Perspektywa odwrócona: hierarhiczna, gdy postać ważniejsza jest większa od pozostałych, ale znajduje się na drugim planie i powinna być mniejsza (sztuka starożytna, średniowieczna).

·         Perspektywa barwna: występuje zwykle w połączeniu z inną, wykorzystuje kolory do stworzenia złudzenia głębi. Barwy ciemne, szare, stonowane, zgaszone oddalają, ajasne i jaskrawe przybliżają.

·         Perspektywa powietrzna: wykorzystuje zjawisko, że przedmioty w miarę oddalania nie tylko zmniejszają się, ale także zmieniają kolor, szarzeją, szczególnie kolory ciemne i zimne, kolory żywe dłużej są widoczne. Malarze niderlandzcy stworzyli trój-planowy schemat kolorów, gdzie plan pierwszy jest w kolorach brunatnych, środkowy: ciepłych, zielonych, trzeci: niebieskich i zimnych.

·         Perspektywa rzędowa, kompozycja pasowa: elementy bardziej oddalone są umieszczone wyżej (rysunki naskalne, wczesne średniowiecze)

·         skróty perspektywiczne: pozorne (optyczne) skrócenie przedmiotu, lub całej grupy przedmiotów. Stosowanie skrótów perspektywicznych jest niezbędne w uzyskaniu realistycznego efektu.

Kolorystyka

·         barwy ciepłe

·         barwy zimne

·         przewaga barw ciepłych lub zimnych

·         szeroka gama barwna (kolory ciepłe i zimne)

·         gama barwna dość ograniczona z akcentami  np. czerwieni

·         gama barwna zróżnicowana

·         gama oparta na harmonii i równowadze tonów ciepłych i zimnych

·         jakie barwy dominują( np. czerwienie, brązy, niebieskości)

·         część obrazu zajmuje szara ściana lub zielona draperia (tło)

·         barwy nasycone ( barwy jaskrawe)

·         barwy czyste

·         stonowane, zgaszone/złamane

·         silne kontrasty barwne, walorowe, temperaturowe, dopełnieniowe, symultaniczne (równoczesne)

·         repetycja barwna-powtarzanie tych samych tonów barwnych

·         barwy abstrakcyjne - niezależne od rzeczywistych np. ciało człowieka niebieskie

·         obecność konturu

·         cloisonizm

·          

Światłocień

·          kontrasty światłocieniowe (silne, słabe)

·         światło punktowe

·         światło z naturalnego źródła miesza się ze światłem sztucznym

·         duże kontrasty walorowe

·         użyty w obrębie szat doskonale odzwierciedla trójwymiarowość form świata realnego

·         światło jest rozproszone (z delikatnym uwypukleniem centrum obrazu).

·         synteza światła i barwy jasność (światło) uzyskane jest dzięki barwie

·         źródło światła trudne do zidentyfikowania

·         światło pada spoza obrazu / źródło światła poza obrazem

·         światło rozproszone

·         brak tradycyjnego modelunku / światłocień umowny

·         światło i cień odzwierciedlane różnicami barw (ciepłe-zimne), a nie walorem.

·         światło pada z lewej strony

·         oświetlona głównie postać kobiety, a tło pogrążone w cieniu / jasny plan pierwszy  skontrastowany z ciemnym tłem

·         światłocień realistyczny (uwypukla kształty)

·         miękki, twardy modelunek światłocieniowy.

Wyraz dzieła, ekspresja

·         tajemniczy i niepokojący nastrój

·         głównym środkiem ekspresji w obrazie są efekty światłocieniowe

·         bogata faktura, faktura gładka, chropowata

·         wyczuwalne napięcie lub powaga sytuacji

·         spokój, harmonia

·         znacząca, teatralna gestykulacja podkreśla ważność przedstawionego wydarzenia

·         patos

·         wystudiowana poza

·         ekspresja wyrażona ruchem postaci

·         formy łagodne, obłe, opływowe kształty,ostre, kanciaste

·         antykizacja realiów

·         nastrój radosny

·         idealizacja

·         realizm

·         fotograficzny realizm-hiperrealizm

·         brak cech indywidualnych

·         omówienie symboli lub alegorii dzieła

malarstwo

Tematy malarskie

Pejzaż-krajobraz gatunek głównie w malarstwie, grafice i rysunku ukazujący widok natury. W zależności od ściślej pojętego tematu wyróżniamy: wedutę, marinę, pejzaż fantastyczny. Pojawił się już w starożytności, jako tło, aby w sztuce hellenistycznej nabrać samodzielnego charakteru. W średniowieczu, jako tło wskazujące miejsce przedstawionej sceny (zwłaszcza tło architektoniczne).  XIII-XIV w. -Włochy - rozwój perspektywy w krajobrazach. Pejzaż, jako samodzielny gatunek zawdzięczamy holenderskim malarzom XVII wieku.
Pejzażysta-twórca uprawiający ten rodzaj malarstwa

Marina temat w malarstwie przedstawiający pejzaż, którego głównym składnikiem jest morze, widok portu, plaża, statki, morskie bitwy. Rozwinął się w krajach związanych z morzem o tradycjach żeglarskich. Jako odrębny gatunek występuje od XVII wieku- Holandia.

Weduta dzieło malarskie, rysunek, grafik, fotografia i.in. ukazujące widok miasta, jest rodzajem pejzażu, który może być połączony z mariną (widok portu i zabudowań nadbrzeznych, mostków itp.) lub zawierać sztafaż. weduta pojawiła się już w starożytności, ale stanowiła jedynie tło. Jako samodzielny gatunek wystepuje od XVII w. Znana jest tzw. weduta włoska, szczególnie wenecka, której prekursorami byli malarze flamandzcy, przebywającu w Rzymie. wedutą jest panorama- widok obejmujący znaczną część miasta z dużej odległości. Przy weducie stosuje się zwykle perspektywę zbieżną. Zestawienie fantastycznych budowli, często wymyślonych przez artystę z realnymi nazywane jest capriccio (Giovanni Battista Piranesi). Znani wedutyści: Bernardo Bellotto, zw. Canaletto, Zygmunt Vogel, Giovanni Antonio Canal, zw. Canaletto, Luca Carlevarijs.

Nokturn (franc.- nocturne- nocny) przedstawienie sceny w nocy, zwłaszcza krajobrazowej, ale wystepują także nocne sceny rodzajowe. Twórcą nokturnu był Caravaggio, którego dzieła charakteryzują się silnym kontrastem światłocieniowym. Od niego i jego uczniów pochodzi okreslenie mariera tenebrosa, – której cechą wyróżniającą są właśnie silne kontrasty. Dużą popularnością temat ten cieszył się w malarstwie romantyzmu, w którym otrzymał znaczenie symboliczne- noc jako coś niepoznanego.  W impresjonizmie wykształciły się dwa typy nokturnów- akcentujące nieliczne światła, lub ogólna ciemność w jednolitym tonie. Również w tym okresie i później  mamy do czynienia z nokturnem o żywych barwach.
Michelangelo Merisi da Caravaggio, Georges'a de La Toura, Jose de Ribera, Caspar David Friedrich, William Turner

sztafaż zazwyczaj postacie ludzkie, ale też zwierzęta i drobne elementy dopełniające główny temat obrazu, zazwyczaj tło- wedutę lub marinę. sztafaż może pełnić pomocna rolę w kompozycji obrazu, zachowując kompozycję.

Przedstawienie rodzajowe w malarstwie, grafice, rzeźbie, ukazuje scenę z życia codziennego lub obrzędu czy święta lub związaną z życiem towarzyskim. Pojawiło się na przedmiotach codziennego użytku w starożytności. Jako odrębny gatunek ten typ przedstawienia rozkwitł w XVI wieku. Bardzo popularny w okresie baroku i rokoka (XVII, XVIII wiek), kiedy występował albo jako scena sielankowa ( spokojne życie, na łonie natury, sceny w ogrodach, przy wiejskich chatkach, sztucznie budowanych w ogrodach przypałacowych), albo scena moralizatorska, również związana z elementami vanitas (refleksja nad marnością życia ludzkiego- np. leżąca pod drzewem czaszka ludzka)

Portret temat dzieła malarskiego, rzeźbiarskiego lub innego przedstawiający postać ludzką i odwzorowujący jej cech y zewnętrzne i czasami wewnętrzne (portret psychologiczny). Portret może obejmować tylko głowę, popiersie (głowa z ramionami) lub całą sylwetkę, en face( z przodu, frontalnie) lub en trois quarts (z trzech czwartych). Wyróżnia się portrety: reprezentacyjne, niereprezentacyjne, zbiorowe (może przedstawiać całą rodzinę lub kilka osób), autoportret (portret twórcy wykonany przez niego samego), portret pośmiertny (może być trumienny)

Akt przedstawienie nagiej sylwetki portretowanego, może być samodzielnym tematem, lub jednym w kilku elementów kompozycji dzieła. Może być również tylko studium pomocniczym.  Pojawił się w sztuce prehistorycznej, ale największe znaczenie zdobył w greckiej rzeźbie starożytnej – ustalił się kanon ciała ludzkiego. W średniowieczu mało popularny temat o negatywnym wydźwięku. Renesans i barok- bardzo popularny (Rubens- kształty rubensowskie- nagie, grube kobiety).

batalistyka (malarstwo batalistyczne) – rodzaj malarstwa historycznego, rysunku lub grafiki, którego tematem są sceny bitewne, wojny, życie obozowe wojowników. Temat pojawił się w malarstwie wazowym starożytnej Grecji- cen tauromachia i gigantomachia....