Wyróżniamy trzy „kierunki” północne.
- geograficzna:
Jest kierunkiem prowadzącym na biegun północny
- magnetyczna:
We wnętrzu Ziemi spoczywają metale ciężkie. Pod wpływem ruchu ziemi przesuwają się ku biegunom. Pole magnetyczne spowodowane przez ziemię wpływa na igłę kompasu, która układa się wzdłuż linii pola. Nie pokrywa się z północą geograficzną, ale błąd jest niewielki.
- astronomiczna
Kierunek wyznaczany przez Gwiazdę Polarną. Różnica od płn. geograficznej wynosi mniej niż jeden stopień.
v Duże kamienie, skały i drzewa pokryte są mchem od strony północnej, gdyż mech jest rośliną, która „lubi” cień, a od strony płn. jest go najwięcej.
v Mrowiska niemal zawsze znajdują się z południowej strony drzewa i w tym też kierunku mają bardziej rozbudowany stok (są spadziste od północy).
v Korony samotnie rosnących drzew są bardziej rozwinięte od strony południowej. Należy jednak pamiętać, że drzewa samotnie rosnące na wzgórzach i zboczach mają koronę ukształtowaną przez wiatr.
v Słoje pnia ściętego drzewa są gęstsze od strony północne.
v Kora brzozy jest jaśniejsza i bardziej miękka od strony południowej.
v Śnieg szybciej topnieje od strony południowej.
v Stare kościoły do niedawna były budowane tak, aby prezbiterium było skierowane na wschód.
v Cień kija wbitego w ziemię wskazuje:
- o 6.00 – zachód
- o 9.00 – północny zachód
- o 12.00 – północ
- o 15.00 – północny wschód
- o 18.00 – wschód
(zamiast kija możemy użyć własnego ciała)
Zegarek wskazówkowy układa się poziomo małą wskazówką skierowaną w stronę Słońca. Dwusieczna kąta utworzonego między tą wskazówką, a liczbą 12 stanowi kierunek południowy.
Gwiazda Polarna znajduje się w gwiazdozbiorze Małej Niedźwiedzicy. Szukanie rozpoczyna się od znalezienia na nocnym niebie siedmiu jasnych, szeroko rozstawionych gwiazd tworzących gwiazdozbiór Małej Niedźwiedzicy. Następnie przez dwie skrajne, tylne gwiazdy należy przeprowadzić linię prostą i na niej odmierzyć odcinek pięciokrotnie dłuższy od linii między tymi gwiazdami. Na końcu tego odcinka znajduje się Gwiazda Polarna. W taki sposób określa się kierunek północny na półkuli północnej. Na półkuli południowej kierunek południowy wyznacza Krzyż Południa.
jacek_040