Filozofia zarys historii Adam Karpiński, Jerzy Kojkoł.pdf

(2595 KB) Pobierz
Wstęp. Przedmiot filozofii
ADAM KARPIŃSKI
JERZY KOJKOŁ
FILOZOFIA,
ZARYS HISTORII
GDYNIA 2001
2
RECENZENCI
prof. dr hab. Władysław Pałubicki
prof. dr hab. Zbigniew Stachowski
Adiustacja i korekta
Beata Różańska
3
4
W S T Ę P
1. co to jest filozofia
1.1. Rozważania wstępne
Wszyscy w pewnym sensie filozofujemy (stąd filozofia nie jest dla nas niczym
zasadniczo nowym). Zaczyna się ono od potocznego doświadczenia, gdy uzyskany
dzięki niemu obraz otaczającej nas rzeczywistości traci znamiona oczywistości. Gdy
zdziwienie i wątpienie, towarzyszące tej przemianie, podsuwają coraz nowe problemy
ostatecznie nierozstrzygalne - w tym momencie pojawia się filozofia. Dąży ona do
przedstawienia otaczającej nas rzeczywistości w sposób ogólny, w wyniku czego
możemy podjąć próbę uświadomienia - przede wszystkim sobie samemu -
przygniatającej potęgę naszej niewiedzy, skrywającej się za następującymi pytaniami:
1. Czym jest świat, jaka jest jego istota, jak jest zbudowany, czy istnieje wiecznie, czy
został stworzony; czy świat funkcjonuje według określonych praw, czy też jest
zespołem bezwładnie występujących zjawisk?
2. Czy świat jest poznawalny przez człowieka, czy nie; czy człowiek może kierować
nim, a może to świat albo jakaś „czysta” lub „nieczysta” siła kieruje nami; czym jest
człowiek: czy istotą z tego świata, a może nie, czy został stworzony, czy sam się
wytworzył w wyniku własnego działania?
3. Jakie wartości należy cenić najbardziej w naszym życiu - własny aktywizm czy
bierność i oczekiwanie na to, co samo się ziści albo inni zrobią za nas to, co
nieodzowne?
1.2. Pochodzenie nazwy
Diogenes Laertios w Żywotach i poglądach słynnych filozofów (PWN,1984, s. 13)
powiada, że „terminu <<filozofia>> pierwszy użył Pitagoras (ok. 580-500) i on też
pierwszy sam siebie nazwał filozofem, a mianowicie w Sikionie w rozmowie z Leonem,
władcą Sikionu czy też Fliuntu. Wtedy to [...] Pitagoras powiedział, że żaden człowiek
nie jest mądry, mądry jest tylko bóg. Przeto filozofię nazywano mądrością (gr. sophia),
a człowiekiem uprawiającym filozofię i już w niej wydoskonalonym - mędrcem
(gr.sophos), natomiast filozofem tego, który mądrość miłuje (gr. phileo)”.
5
Cyceronrelacjonował zaś, że Pitagoras miał razu pewnego wizytować władcę
Fliuntu Leona. Gdy Leon zafascynowany wiedzą Pitagorasa zadał mu pytanie, na jakiej
umiejętności się opiera, Pitagoras odpowiedział: „życie ludzkie [...] przypomina ów
zjazd, który się odbywa z największą okazałością podczas wszystkich igrzysk Grecji.
Albowiem podobnie jak jedni ubiegają się tam o sławę i zaszczytny wieniec, innych zaś
sprowadza chęć zarobku i zysku na kupnie lub sprzedaży, a są też i tacy, i to chyba
najszlachetniejsi, którzy nie szukają ani poklasku, ani zysku, lecz przybyli po to, żeby
zobaczyć i pilnie się przypatrzeć co i w jaki sposób się tam odbywa, tak samo i my
przyszliśmy do tego życia i świata jak gdyby z jakiegoś miasta na jakiś uroczysty zjazd,
jedni by służyć sławie, inni pieniądzom, a rzadko zdarzają się i tacy, co za nic mają
wszystko, gorliwie dociekając istoty rzeczy; tych nazywamy miłośnikami mądrości, to
jest filozofami. I tak jak tam najbardziej szlachetnie jest tylko przyglądać się niczego
dla siebie nie zyskując, podobnie i w życiu oglądanie i poznawanie istoty rzeczy
znacznie przewyższa wszelkie inne zainteresowania”.
Słowo „filozofia” wywodzi się z języka greckiego i pochodzi od słów: phileo - lubię
oraz sophia – mądrość; oznacza lubić, umiłować mądrość.
Wjęzyku polskim, w potocznym ujęciu filozofem nazywamy człowieka mądrego,
nie przejmującego się losem, codziennymi drobiazgami, kłopotami; człowieka, który
zawsze w trudnej sytuacji znajduje jakieś wyjście.
1.3. Przedmiot filozofii
Myślenie filozoficzne rozpoczyna się od myślenia potocznego. Pojawia się ono
wtedy, gdy doświadczenie potoczne przestaje wystarczać dla realizacji życiowych
celów. Według K. Jaspersa dzieje się tak przede wszystkim w „sytuacjach
granicznych”, np. w obliczu śmierci, w cierpieniu, w walce.
Myślenie filozoficzne próbuje „przekroczyć” te zjawiska formułując odpowiedź na
pytanie „dlaczego...?”. Tradycja zna kilka podstawowych bodźców skłaniających do
zadawania pytań filozoficznych, są to m.in. dążenie do zbadania istoty rzeczy,
zdziwienie i wątpienie. Platon zauważał, że filozofia to wiedza potrafiąca dotykać tego,
co jest zawsze takie samo pod tym samym względem. Odsłania ona coś z istoty rzeczy,
która zawsze istnieje, nie zwracając uwagi na liczne, poszczególne wypadki, jedynie
uchodzące za rzeczywistość.
Arystoteles uważał, że „początkiem filozofowania jest zdziwienie”, że otaczająca nas
rzeczywistość złożona jest ze zjawisk jakościowo różnych, że istnieje, ciągle się
zmieniając itd. Według niego filozofia to przyjemność per se (sama w sobie, w czystej
7130113.001.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin