WITAMINY
Są to organiczne związki chemiczne , biorące udział we wszystkich podstawowych procesach warunkujących życie i prawidłowe funkcjonowanie organizmu .
Nazwa ich pochodzi od łacińskiego słowa „ vita „ co oznacza życie .
Organizm - poza nielicznymi wyjątkami - sam witamin nie wytwarza .
Dostarczane są one w pokarmach roślinnych i zwierzęcych lub w postaci
leków .
Brak ich czy niedobór , spowodowany niewłaściwym odżywianiem , upośledzonym wchłanianiem ora wzmożonym zapotrzebowaniem , może spowodować zaburzenia w organizmie a nawet poważne choroby .
RODZAJE WITAMIN:
Witamina A - występuje w tranie , wątróbkach ryb , podrobach , żółtku jajka , tłustym mleku , śmietanie i serach .
Prowitamina „ A „ ( karoten ) , czyli pomarańczowożółty barwnik roślinny , który zostaje - po przyswojeniu w organizmie - zamieniony w witaminę „ A „ , występuje w marchwi , dyni , szpinaku , fasolce szparagowej , pomidorach , brokułach , morelach i melonie .
Witamina A jest niezbędna do prawidłowego wzrostu dzieci i młodzieży , chroni skórę i nabłonek , reguluje proces widzenia .
Zapobiega wielu chorobom dróg oddechowych .
Jej brak lub niedobór może spowodować zahamowanie wzrostu , niezdolność widzenia o zmierzchu , zmniejszoną odporność organizmu , kłopoty z cerą , krwawienie dziąseł oraz pojawienie się tzw. mroczków przed oczyma .
Jest wrażliwa na światło oraz długotrwałe działanie wysokiej temperatury .
Przeciętne zapotrzebowanie ( 1 mg dziennie ) wzrasta u kobiet ciężarnych i osób zażywających leki obniżające poziom cholesterolu .
Witamina B1 - występuje w drożdżach , ziarnach słonecznika , grubych kaszach , ziarnach strączkowych , razowym pieczywie , chudej wieprzowinie , orzechach , żółtkach , zielonym groszku i porach .
Jest ona niezbędna w prawidłowym przebiegu procesu przemiany
materii , poprawia sprawność umysłu i stan nerwów .
Im więcej jada się węglowodanów , tym więcej trzeba jej dostarczać organizmowi .
Długotrwały brak lub niedobór witaminy „ B1 „ powoduje schorzenia systemu nerwowego i mięśni .
Rozpuszcza się w wodzie i jest wrażliwa na ogrzewanie .
Przeciętne zapotrzebowanie ( 1,2 mg dziennie ) wzrasta u kobiet ciężarnych , podczas kuracji sulfonamidami , metindolem , u palaczy i osób nadużywających alkoholu .
Witamina B2 - występuje w drożdżach , mleku , serwatce , maślance , grubych kaszach , pieczywie , zielonych warzywach i chudym mięsie .
Jest niezbędna do przyswajania białek i węglowodanów .
Wywiera również wpływ na procesy wzrostu oraz funkcjonowanie narządu wzroku .
Brak jej powoduje światłowstręt i łzawienie oczu , nadżerki w kącikach ust ( zajady ) i zaczerwienienia skóry w fałdach nosa .
Jest wrażliwa na światło i działanie sody .
Zapotrzebowanie ( 1,6 mg dziennie ) wzrasta u kobiet w czasie karmienia piersią , u osób będących w sytuacjach stresowych i przy diecie ubogiej w mięso i produkty mleczne np. sery białe .
Witamina B6 - występuje w chudym mięsie , wątrobie , nerkach , drożdżach , otrębach i zarodkach pszenicy , soi , grochu , żółtym serze i nie łuskanym ryżu ,
Jest ona niezbędna do tworzenia przeciwciał czerwonych krwinek , zapobiega zaburzeniom systemu nerwowego , zmianom skórnym i nocnym bólom mięsni ( skurczom ) .
Brak jej lub niedobór powoduje niedokrwistość , stany zapalne skóry i nabłonka , nerwowość i depresje .
Jest rozpuszczalna w wodzie , wrażliwa na wysoką temperaturę i światło .
Zapotrzebowanie ( 1,7 mg dziennie) wzrasta u kobiet zażywających środki antykoncepcyjne i u osób jedzących dużo mięsa .
Obniża zapotrzebowanie na insulinę .
Witamina B12 - występuje w mięsie , głównie w wołowinie , w wątrobie i innych podrobach , móżdżku , drobiu , śledziach , sardynkach , mleku i jego produktach oraz jajkach .
Jest niezbędna przy przetwarzaniu tłuszczów i białek na energię , zapobiega niedokrwistości , chroni system nerwowy , pomaga w utrzymaniu dobrej kondycji fizycznej i psychicznej .
Brak jej lub niedobór wywołuje anemię , zaburzenia neurologiczne i psychiczne oraz osłabienie apetytu .
Przeciętne zapotrzebowanie ( 0,003 mg ) wzrasta u wegetarian , osób stosujących niskobiałkowa dietę , ludzi starszych , zażywających estrogeny i tabletki nasenne .
Witamina C - występuje w owocach dzikiej róży , czarnej porzeczce , cytrusach , truskawkach , papryce , pomidorach , zielonej pietruszce , brukselce , brokułach oraz w cytrynie .
Jest niezbędna do zachowania ogólnego zadowalającego stanu zdrowia , bierze udział w wytwarzaniu czerwonych ciałek i wchłanianiu żelaza , w syntezie białek i powstawaniu ciał odpornościowych .
Wzmacnia ścianki naczyń krwionośnych , zwalcza infekcje , zwiększając aktywność leukocytów .
Brak jej lub niedobór powoduje ogólne stany zmęczenia , zmniejszoną odporność na choroby , kruchość naczyń , krwawienie dziąseł .
Jest bardzo nietrwała na utlenianie , rozpuszczalna w wodzie , niszczy ją światło , powietrze , wysoka temperatura i kontakt z metalami .
Zapotrzebowanie ( ok. 100 mg dziennie ) wzrasta po zażyciu aspiryny , środków antykoncepcyjnych , u osób nadużywających alkoholu i dużo palących oraz wszystkich żyjących w zanieczyszczonym środowisku .
Witamina D - występuje w śledziach , tranie , sardynce , wątrobie rybiej , mleku , serach i maśle .
Powstaje również w skórze człowieka pod wpływem promieni słonecznych ultrafioletowych .
Dlatego też ważne są spacery niemowląt i małych dzieci .
Jest niezbędna do przyswajania wapnia i fosforu , uczestniczy w budowie kości i zębów , zapobiega osteooporozie , wpływa korzystnie na stan mięsni i nerwów , wspomaga leczenie chorób oczu .
Brak lub niedobór powoduje krzywice u dzieci , rzeszotowienie i zniekształcenie kości u dorosłych oraz próchnicę zębów .
Jest rozpuszczalna w tłuszczach , dość trwała , ale wrażliwa na światło słoneczne .
Średnie zapotrzebowanie ( 0,005 mg dziennie ) wrasta u ciężarnych karmiących , osób zażywających środki przeczyszczające , przeciwdrgawkowe i barbiturany .
Witamina E - występuje w kiełkach pszenicy , olejach roślinnych , ziarnach słonecznika , pieczywie razowym , zielonych warzywach .
Jest niezbędna do regeneracji komórek mięsni ( istotne u osób starszych ) , powstawania czerwonych krwinek , działa przeciwmiażdżycowo i reguluje
Funkcjonowanie komórek płciowych oraz prawidłowy przebieg ciąży , zwłaszcza w pierwszych jej miesiącach .
Brak jej lub niedobór powoduje uszkodzenie krwinek , zwyrodnienie mięśni , niebezpieczeństwo poronień i osłabienie wzroku .
Nie rozpuszcza się w wodzie , ale jest nietrwała i szybko niszczeje pod wpływem tlenu , chloru i olejów mineralnych .
Przeciętne zapotrzebowanie ( 12 mg dziennie ) wrasta u kobiet będących w stanie zagrożonej ciąży , karmiących piersią , przyjmujących doustnie środki antykoncepcyjne .
Witamina K - występuje w oleju sojowym , wątrobie , orzechach włoskich , kapuście , szpinaku i pomidorach .
Jest niezbędna w procesie krzepliwości krwi .
Organizm sam ją syntezuje pod warunkiem , że wątroba jest całkowicie zdrowa .
Brak jej lub niedobór może wywołać skazę krwotoczną oraz zaburzenia w przyswajaniu przez organizm niektórych składników odżywczych .
Jest nietrwała , niszczy ją proces zamrażania żywności , aspiryna , promienie rentgenowskie i duże zanieczyszczenie powietrza .
Zapotrzebowanie ( 0,07 mg dziennie ) wzrasta u osób z chorą wątrobą .
Witamina PP - występuje w chudym mięsie , wątrobie , nerkach , grochu , ziarnach słonecznika , grubych kaszach i razowym pieczywie .
Jest ona niezbędna w przyswajaniu węglowodanów , tworzeniu czerwonych ciałek krwi , funkcjonowaniu systemu nerwowego .
Brak jej lub niedobór powoduje bezsenność , anemię , utratę apetytu , biegunki , wypustki skórne , trudności w skupieniu uwagi .
Jest ona dość trwała , choć rozpuszcza się łatwo w wodzie i alkoholu .
Zapotrzebowanie średnie ( 1,5 mg dziennie ) i wzrasta podczas leczenia sulfonamidami , środkami nasennymi i estrogenami .
KWAS FOLIOWY - występuje w prawie wszystkich zielonych warzywach liściastych , różnych rodzajach roślin kapustnych , wątrobie , pomarańczy , marchii , drożdżach , żółtku , morelach i dyni .
Zapobiega wrodzonym defektom płodu , osłabia działanie substancji trujących , zapobiega anemii , hamuje postęp arteriosklerozy .
Brak go lub niedobór powoduje niedokrwistość , choroby skóry , u ciężarnych niebezpieczeństwo urodzenia niepełnosprawnego dziecka oraz nie domagania serca .
Jest wrażliwy na wysoką temperaturę i światło .
Rozpuszcza się w wodzie .
Zapotrzebowanie ( 0,25 mg ) wzrasta u kobiet zażywających doustne środki antykoncepcyjne , podczas kuracji estrogenami , sulfonamidami i aspiryną oraz u osób nadużywających alkoholu i palących dużo papierosów .
MAXXDATA