Scenariusze cyklu zajęć biblioterapeutycznych inspirowanych utworem Bolesława Prusa pt. KatarynkaZajęcia pierwsze: Gdy ktoś jest samotny Cele:
· poruszenie problemu samotności;
· wzmocnienie więzi w grupie;
· pobudzenie wiary we własne możliwości;
· wyrobienie umiejętności radzenia sobie w grupie rówieśniczej.
Miejsce zajęć: sala Uczestnicy zajęć: młodzież w wieku 15-17 lat mająca problemy w kontaktach z innymi ludźmi, głęboko przeżywająca swoja samotność. Czas trwania: 90 – 120 minut ( w zależności od potrzeb i tempa pracy uczestników zajęć) Pomoce: kredki, mazaki, arkusze papieru Tok zajęć: Część pierwsza
1. Zajęcia wprowadzające ( zawieramy kontrakt i ustalamy jego zasady).
o Uczestniczymy w zajęciach dobrowolnie;
o Nie krytykujemy wypowiedzi innych osób;
o Uwzględniamy potrzeby członków grupy;
o Mówimy sobie po imieniu;
o Każdy ma na swoja wypowiedź i działanie tyle czasu ile potrzebuje;
o Nie przerywamy wypowiedzi innych osób;
o Mówimy zawsze w swoim imieniu;
o Jesteśmy tolerancyjni i życzliwi wobec siebie;
o Możemy odmówić uczestnictwa w ćwiczeniu lub zadaniu;
o Uważnie słuchamy wypowiedzi innych;
o Inne.
2. Zajęcia integrujące grupę:
o Poznajemy się – siedząc w kręgu uczniowie przedstawiają się w niekonwencjonalny sposób np. „Jestem tutaj mimo że...”, „Chciałabym dzisiaj...”
o Zapamiętujemy swoje imiona – ćwiczenie polegające na wymienianiu imion wszystkich uczestników zajęć po kolei przez wszystkie osoby w grupie.
o Zabawa integrująca grupę : „Szukam kogoś podobnego do mnie”.
o Swobodna rozmowa na kilka tematów: „Najbardziej lubię ....”, „Chciałabym...”, „Mój najszczęśliwszy dzień w życiu...”, „ Gdybym był czarodziejem...”, „Moje marzenia...”.
o Krąg uczuć ( uczestnicy zajęć siedzą w kręgu , jedna osoba wchodzi do środka i pokazuje mimicznie jakieś uczucie np. smutek, zniechęcenie, radość, wyolbrzymiając je. Następnie wskazuje kogoś z kręgu. Osoba wybrana wchodzi do środka i prezentuje uczucie przeciwstawne do pokazanego wcześniej, a potem pokazuje kolejne uczucie. Zabawa trwa tak długo, aż wszyscy uczniowie wezmą w niej udział.).
o Rozmowa na temat: „Powiem ci co najbardziej mi przeszkadza, denerwuje, sprawia przykrość...”
o Krótka informacja o emocjach towarzyszących poprzedniemu ćwiczeniu.
Część druga: definiowanie pojęć.
· Zajęcia plastyczne – malowanie obrazu „Samotność wśród ludzi”.
· Metoda „Słoneczko”– uczniowie wypisują słowa, które kojarzą im się z samotnością. (definiowanie problemu).
· Wolna trybuna: „Czy ja kiedyś czułem się samotny?”, „Co zrobić, aby ludzie nie czuli się samotni?”, „Jak można sobie radzić z samotnością?”.
· Próba podsumowania problemu samotności.
Zakończenie:
· zabawa „Iskierka”,
· taniec integracyjny
Zajęcia drugie: Samotność wśród ludzi Cele:
· Uświadomienie uczestnikom, że wśród nas jest wielu samotnych ludzi.
· Uświadomienie uczestnikom problemów jakie mają ludzie niepełnosprawni. Czas trwania: 150 – 180 minut Część pierwsza Zajęcia rozluźniające:
· Słuchanie muzyki klasycznej.
Część druga
1. Praca z tekstem: Głośne odczytanie noweli przez uczestników zajęć lub prowadzącego.
o Dyskusja na temat filmów i książek w których pojawiły się podobne problemy jak w Katarynce.
o Scenka dramowa: „Niewidoma dziewczynka w supermarkecie” – podział uczestników na grupy czteroosobowe.
o Omówienie ćwiczenia zgodnie z pięcioma poziomami świadomości w dramie.
o Swobodna rozmowa na temat problemów ludzi niepełnosprawnych.
o Tworzenie żywego obrazu, który ma przedstawiać człowieka samotnego wśród tłumu ludzi. Omówienie tego ćwiczenia – rozmowa kierowana . W czasie omawiania uczestnicy słuchają muzyki relaksacyjnej.
o Podsumowanie problemu - samotności wśród ludzi .
2. Kartka z pamiętnika na temat: „Byłem dziś taki samotny” lub list do osoby, która czuje się samotna, zawierający porady dotyczące sposobów radzenia sobie z samotnością.
3. Ewaluacja:
o O jakie doświadczenia wyniesione z zajęć jestem bogatszy?
o Co bym zmienił lub wyrzucił?
Zajęcia trzecie: „Zobacz” innych ludzi Cel:
· Uwrażliwienie młodzieży na problemy osób niepełnosprawnych.
Czas trwania: 90 – 120 minut Tok zajęć:
1. Rozmowa przy relaksującej muzyce na temat problemów z jakimi borykają się ludzie niepełnosprawni.
2. Przypomnienie uczestnikom fragmentów utworu, które dotyczą samotności i niepełnosprawności ( s. 60, s. 63 – opis samotności i smutku dziecka, s. 61 – opis choroby dziewczynki, s. 62 – opis odbierania świata przez osobę niewidomą)
3. Analiza momentu kulminacyjnego noweli.
4. Scenka pantomimiczna ilustrująca, wybrany fragment Katarynki dotyczący samotności.
5. Scenki dramowe ( wchodzenie w rolę pana Tomasza, dziewczynki, matki) – próba zaprezentowania dalszego ciągu noweli.
6. Omówienie ćwiczenia ze szczególnym zwróceniem uwagi nowe relacje pana Tomasza i dziewczynki. (Co może wyniknąć z takich kontaktów?, Co zyskuje pan Tomasz, a co dziewczynka i ewentualnie jej mama?)
Zakończenie zajęć - słuchanie muzyki relaksującej ( np. dawne melodie związane tematycznie z katarynkami). Ewaluacja: co podobało się uczestnikom na zajęciach, a co uważają za zbędne? Zajęcia czwarte: „Warto pomagać innym” Cele:
· Wzbudzenie empatii i chęci pomagania osobom niepełnosprawnym.
· Uświadomienie uczestnikom, że pomaganie innym jest sposobem na pokonanie własnej samotności.
Czas trwania: około 180 minut Tok zajęć:
1. Obejrzenie adaptacji filmowej noweli „Katarynka”.
2. Krótka dyskusja na temat filmu np. gry aktorów, muzyki filmowej, naszych odczuć po lekturze i po filmie.
3. Scenki dramowe: Odtworzenie techniką „filmu” scenki ilustrującej przyczynę zmiany decyzji pana Tomasza. odnośnie wpuszczania na podwórze katarynek.
o
o Przyjęcie dla nowych przyjaciół w domu pana Tomasza;
o Pan Tomasz i jego niewidoma sąsiadka na spacerze;
o Wizyta u okulisty.
4. Dyskusja kierowana na temat zmiany postawy i zachowania mecenasa. Powinny pojawić się tu następujące zagadnienia:
o Co można osiągnąć pomagając innym?
o Czy warto pomagać innym ludziom?
o Jak można pomagać koleżankom, kolegom w szkole?
o Kto bardziej zyskuje: ten komu pomagamy, czy my sami?
o Jak można pomagać ludziom niepełnosprawnym?
o Czy znam osoby którym chciałbym pomóc?
5. Pisanie wiersza dla osoby samotnej przy wyciszającej muzyce klasycznej
6. Odczytanie napisanych wierszy
7. Ewaluacja :
o O jakie doświadczenia z zajęć jestem bogatszy?
o Co bym zmienił lub usunął z zajęć?
mpwjs