rozdzial 09.pdf

(984 KB) Pobierz

69549181 UNPDF

Rozdział IX: Smarowanie łożysk, wrzecion i sprzęgieł

Rozdział IX

SMAROWANIE

ŁOŻYSK, WRZECION

I SPRZĘGIEŁ

9.1 Połączenia ruchowe maszyn

tocznych, kierunku przenoszenia obciążeń, położenia osi pier-

ścieni, liczby rzędów elementów tocznych oraz liczby zwrotów.

Z punktu widzenia techniki smarowniczej, w maszynach można

wyróżnić kilka podstawowych rodzajów skojarzeń trących, do któ-

rych zalicza się:

q łożyska toczne,

q łożyska ślizgowe,

q wrzeciona,

q sprzęgła z nimi współpracujące.

9.1.1 Łożyska toczne

Łożyska są to części maszyn, które podtrzymują osie i wały lub osa-

dzone na nich części i umożliwiają wzajemny ruch obrotowy tych

części względem innych. Łożyska dzieli się na dwa podstawowe

rodzaje:

q łożyska toczne, w których podstawowym rodzajem tarcia jest

tarcie toczne,

q łożyska ślizgowe, w których podstawowym rodzajem tarcia jest

tarcie ślizgowe.

Podstawowymi częściami typowego łożyska tocznego (rys. 9.1), są:

q elementy toczne (kulki, wałeczki, stożki, igiełki, baryłki),

umieszczone między pierścieniem zewnętrznym i wewnętrz-

nym łożyska, stykające się z bieżniami,

q pierścień zewnętrzny, osadzony nieruchomo w oprawie, na

którego wewnętrznej powierzchni znajduje się bieżnia pier-

ścienia zewnętrznego,

q pierścień wewnętrzny, osadzony nieruchomo na osi czopa lub

wału, na którego zewnętrznej powierzchni znajduje się bieżnia

pierścienia wewnętrznego,

q bieżnie: pierścienia zewnętrznego i wewnętrznego,

q koszyk, utrzymujący części toczne we właściwym dla łożyska

położeniu.

Ponadto, niektóre łożyska toczne mają części dodatkowe:

osłonki, stożkowe tuleje, gumowe uszczelki o różnych kształtach

i inne. Część łożysk tocznych może nie mieć któregoś z wymie-

nionych, podstawowych elementów, a ich rolę mogą pełnić inne

części konstrukcyjne maszyny.

Wymiary większości stosowanych łożysk są ściśle znormalizo-

wane, co pozwala na ich szybką wymianę w przypadku uszko-

dzenia. Zasadniczymi, znormalizowanymi wymiarami łożyska

tocznego (rys. 9.1, 9.2), stosowanymi przy konstruowaniu i do

obliczeń są:

D – zewnętrzna średnica łożyska,

d – wewnętrzna średnica łożyska,

B – szerokość łożyska, w przypadku łożysk poprzecznych,

H – wysokość łożyska, w przypadku łożysk wzdłużnych.

Łożyska toczne są klasyikowane według: rodzaju elementów

Rys. 9.1 Zasadnicze elementy i wymiary łożysk tocznych

A – łożysko wałeczkowe tu walcowe, B – łożysko kulkowe, 1 – pierścień zewnętrzny,

2 – pierścień wewnętrzny, 3 – koszyk, 4 – wałeczki, 5 – kulki, 6 – bieżnia pierścienia

wewnętrznego, 7 – wał, D – zewnętrzna średnica łożyska, d – wewnętrzna średnica

łożyska, B – szerokość łożyska

Rys. 9.2 Zasadnicze wymiary łożysk tocznych

A-łożysko poprzeczne, kulkowe, jednorzędowe, B-łożysko wzdłużne, kulkowe, jed-

norzędowe, C-łożysko wzdłużne, kulkowe, dwurzędowe, D – zewnętrzna średnica

łożyska, d – wewnętrzna średnica łożyska, B – szerokość łożyska, H – wysokość ło-

żyska 1 – pierścień zewnętrzny, 2 – pierścień wewnętrzny, 3 – koszyk, 4 – wałeczki,

5 – kulki, 6 – wał, 7 – tulejka

IX

1

69549181.480.png

69549181.491.png

69549181.502.png

69549181.513.png

69549181.001.png

69549181.012.png

69549181.023.png

69549181.034.png

69549181.045.png

69549181.056.png

69549181.067.png

69549181.078.png

69549181.089.png

69549181.100.png

69549181.111.png

69549181.122.png

69549181.133.png

69549181.144.png

69549181.155.png

69549181.166.png

69549181.177.png

69549181.188.png

69549181.199.png

69549181.210.png

69549181.221.png

Rys. 9.3 Podział łożysk tocznych według rodzaju elementów tocznych

Rys. 9.6 Łożyska baryłkowe, wahliwe

A – poprzeczne, jednorzędowe, B – poprzeczne, dwurzędowe, C – wzdłużne jedno-

rzędowe, jednokierunkowe 1 – pierścień zewnętrzny, 2 – pierścień wewnętrzny,

3 – baryłki

Podział łożysk tocznych według rodzaju elementów tocznych,

przedstawia rys. 9.3.

Wyróżnia się łożyska:

q wałeczkowe (rys. 9.1A), w których elementem tocznym są wa-

łeczki o różnych kształtach obrotowych,

q kulkowe (rys.9.1B), w których elementem tocznym są kulki.

Wśród łożysk wałeczkowych, w zależności od kształtu wałecz-

ków, wyróżnia się łożyska:

q walcowe (rys. 9.1A, 9.4),

q stożkowe (rys. 9.5),

q baryłkowe (rys. 9.6),

q igiełkowe (rys. 9.7).

Podział według kierunku przenoszenia obciążeń (rys. 9.8) obej-

muje łożyska:

q poprzeczne zwane również promieniowymi (rys. 9.1, 9.2, 9.4,

9.7), przenoszące obciążenia prostopadłe do osi łożyska,

q wzdłużne zwane również oporowymi (rys. 9.13B), przenoszące

obciążenia równoległe do osi,

Rys. 9.7 Łożyska wałeczkowe, igiełkowe, sztywne.

A – z pierścieniem wewnętrznym, B – bez pierścienia wewnętrznego, 1 – pierścień

zewnętrzny, 2 – pierścień wewnętrzny, 3 – igiełki, 4 – koszyk

Rys. 9.8 Podział łożysk tocznych według kierunku przenoszenia obciążeń

Rys. 9.4 Łożyska stożkowe

A – sztywne, jednorzędowe, z koszykiem, B – sztywne, czterorzędowe. bez koszyka,

1 – pierścień zewnętrzna, 2 – pierścień wewnętrzny, 3 – wałeczki stożkowe,

4 – koszyk

Rys. 9.9 Podział łożysk tocznych według położenia osi pierścieni

Rys. 9.5 Łożyska walcowe w obudowie

A – sztywne, jednorzędowe, B – wahliwe, dwurzędowe, 1 – obudowa, 2 – wałeczki,

3 – pierścień wewnętrzny, 4 – pierścień zewnętrzny, 5 – wał

Rys. 9.10 Podział łożysk tocznych według liczby rzędów elementów tocznych

2 IX

69549181.232.png

69549181.243.png

69549181.254.png

69549181.265.png

69549181.276.png

69549181.287.png

69549181.295.png

69549181.304.png

69549181.315.png

69549181.326.png

69549181.337.png

69549181.348.png

69549181.359.png

69549181.370.png

69549181.381.png

69549181.392.png

69549181.403.png

69549181.414.png

69549181.425.png

69549181.436.png

69549181.447.png

69549181.458.png

69549181.469.png

69549181.474.png

69549181.475.png

69549181.476.png

69549181.477.png

69549181.478.png

69549181.479.png

69549181.481.png

69549181.482.png

69549181.483.png

69549181.484.png

69549181.485.png

69549181.486.png

69549181.487.png

69549181.488.png

69549181.489.png

69549181.490.png

69549181.492.png

69549181.493.png

69549181.494.png

69549181.495.png

69549181.496.png

69549181.497.png

69549181.498.png

Rozdział IX: Smarowanie łożysk, wrzecion i sprzęgieł

Rys. 9.11 Łożysko śrubowe, kulkowe

1 – kanał prowadzący kulki, 2 – kulki, 3 – wrzeciono, 4 – rowek na wrzecionie

prowadzący kulki, 5 – nakrętka, 6 – pierścień zamykający

Rys. 9.14 Łożysko niekompletne, w którym jako bieżnie wykorzystano elementy

konstrukcyjne maszyny

1 – pokrywa mocująca koło zębate, 2 – koło zębate, 3 – kulki łożyska

Rys. 9.12 Podział łożysk tocznych według liczby zwrotów

q skośne zwane również poprzeczno wzdłużnymi (rys. 9.6C, 9.13A,

9.13B, 9.14), przenoszące jednocześnie obciążenia prostopadłe

i równoległe do osi.

Podział według położenia osi pierścieni (rys. 9.9) obejmuje

łożyska:

q sztywne (rys. 9.1, 9.2, 9.4A, 9.5, 9.6C, 9.7, 9.13, 9.14), w których

osie obu pierścieni nie zmieniają wzajemnego położenia i po-

krywają się,

q wahliwe (rys. 9.4B, 9.6A, 9.6B), których pierścienie mogą się wy-

chylać od położenia współosiowego.

Podział według liczby rzędów elementów tocznych (rys. 9.10)

obejmuje łożyska:

q jednorzędowe (rys. 9.1, 9.2A, 9.4A, 9.5A, 9.6A, 9.6C, 9.7, 9.13A),

q dwurzędowe (rys. 9.2B, 9.4B, 9.6B, 9.13B, 9.14),

q wielorzędowe (rys. 9.5B), do których również są zaliczane łoży-

ska śrubowe (rys.9.11).

Podział według liczby zwrotów (rys. 9.12) obejmuje łożyska:

q jednokierunkowe, przykładowo pokazane na rys.: 9.13A i 9.13B,

q dwukierunkowe, stanowiące większość stosowanych łożysk.

Łożyska jednokierunkowe, najczęściej są to łożyska stożkowe

(zazwyczaj mocowane parami – rys. 9.13A) lub kulkowe o kon-

strukcji przedstawionej na rys. 9.13B. Dzięki specjalnie skonstru-

Rys. 9.15 Łożyska z pierścieniami z drutu

A-łożysko jednorzędowe, B-łożysko dwurzędowe, 1 – koło pasowe, 2 – kulki,

3 – pierścienie z drutu, 4 – koszyk, 5 – pierścień dociskający

owanej obudowie, nie mają one możliwości wzdłużnych przesu-

nięć. Zacisk jest regulowany poprzez zmianę grubości podkładek

lub śrubą kontrującą. Najczęściej są one smarowane smarami pla-

stycznymi, zabezpieczonymi szczelną pokrywą przed dostępem

zanieczyszczeń i wilgoci.

Ponadto wyróżniane są łożyska:

q kompletne, które zawierają wszystkie typowe elementy, stano-

wiące większość stosowanych łożysk,

q niekompletne, które nie zawierają

jednego lub kilku typowych ele-

mentów np.: pierścieni (rys. 9.7,

9.14), koszyka (rys. 9.4A, 9.4B, 9.5B,

9.6A, 9.6B, 9.13A, 9.14), stosowane

w rozwiązaniach konstrukcyjnych,

w których brak miejsca na zasto-

sowanie łożyska kompletnego lub

z innych względów konstrukcyj-

nych.

W niektórych rozwiązaniach kon-

strukcyjnych, jako elementy łożyska

są wykorzystywane elementy kon-

strukcyjne maszyn, jak to przykładowo

przedstawia rys. 9.14.

Istnieje również wiele rodzajów

łożysk o konstrukcji kombinowanej:

igiełkowo-kulkowe, wieńcowe, ślizgo-

wo-toczne o pierścieniach z drutu,

które bywają jednorzędowe (rys. 9.15A) lub dwurzędowe (rys.

9.15B), mimośrodowe i wiele innych, przeznaczonych do specjal-

nych zastosowań.

Rys. 9.13 Łożyska jednokierunkowe

A – stożkowe, jedno rzędowe, zamocowane jako para na wspólnym wale,

B – kulkowe, dwurzędowe o specjalnej konstrukcji, 1 – pokrywa, 2 – uszczelka

dystansowa, 3 – pierścienie, 4 – nakrętka dociskająca pierścień

IX

3

69549181.499.png

69549181.500.png

69549181.501.png

69549181.503.png

69549181.504.png

69549181.505.png

69549181.506.png

69549181.507.png

69549181.508.png

69549181.509.png

69549181.510.png

69549181.511.png

69549181.512.png

69549181.514.png

69549181.515.png

69549181.516.png

69549181.517.png

69549181.518.png

69549181.519.png

69549181.520.png

69549181.521.png

69549181.522.png

69549181.523.png

69549181.002.png

69549181.003.png

69549181.004.png

69549181.005.png

69549181.006.png

69549181.007.png

69549181.008.png

69549181.009.png

69549181.010.png

69549181.011.png

69549181.013.png

69549181.014.png

69549181.015.png

69549181.016.png

69549181.017.png

69549181.018.png

69549181.019.png

69549181.020.png

69549181.021.png

69549181.022.png

69549181.024.png

69549181.025.png

69549181.026.png

69549181.027.png

69549181.028.png

69549181.029.png

69549181.030.png

69549181.031.png

69549181.032.png

69549181.033.png

69549181.035.png

69549181.036.png

69549181.037.png

69549181.038.png

69549181.039.png

69549181.040.png

69549181.041.png

69549181.042.png

69549181.043.png

69549181.044.png

69549181.046.png

69549181.047.png

69549181.048.png

69549181.049.png

69549181.050.png

69549181.051.png

69549181.052.png

69549181.053.png

69549181.054.png

69549181.055.png

69549181.057.png

69549181.058.png

69549181.059.png

69549181.060.png

69549181.061.png

69549181.062.png

69549181.063.png

69549181.064.png

69549181.065.png

69549181.066.png

69549181.068.png

69549181.069.png

69549181.070.png

69549181.071.png

69549181.072.png

69549181.073.png

69549181.074.png

69549181.075.png

69549181.076.png

69549181.077.png

69549181.079.png

69549181.080.png

69549181.081.png

69549181.082.png

69549181.083.png

69549181.084.png

69549181.085.png

69549181.086.png

69549181.087.png

69549181.088.png

69549181.090.png

69549181.091.png

69549181.092.png

69549181.093.png

69549181.094.png

69549181.095.png

69549181.096.png

69549181.097.png

69549181.098.png

69549181.099.png

69549181.101.png

69549181.102.png

69549181.103.png

69549181.104.png

69549181.105.png

69549181.106.png

69549181.107.png

69549181.108.png

69549181.109.png

69549181.110.png

69549181.112.png

69549181.113.png

69549181.114.png

69549181.115.png

69549181.116.png

69549181.117.png

69549181.118.png

69549181.119.png

69549181.120.png

69549181.121.png

69549181.123.png

69549181.124.png

69549181.125.png

69549181.126.png

69549181.127.png

69549181.128.png

69549181.129.png

69549181.130.png

69549181.131.png

69549181.132.png

69549181.134.png

69549181.135.png

69549181.136.png

69549181.137.png

69549181.138.png

69549181.139.png

69549181.140.png

69549181.141.png

69549181.142.png

69549181.143.png

69549181.145.png

69549181.146.png

69549181.147.png

69549181.148.png

69549181.149.png

69549181.150.png

69549181.151.png

69549181.152.png

69549181.153.png

69549181.154.png

69549181.156.png

69549181.157.png

69549181.158.png

69549181.159.png

69549181.160.png

69549181.161.png

69549181.162.png

69549181.163.png

69549181.164.png

69549181.165.png

69549181.167.png

69549181.168.png

69549181.169.png

69549181.170.png

69549181.171.png

69549181.172.png

69549181.173.png

69549181.174.png

69549181.175.png

69549181.176.png

69549181.178.png

69549181.179.png

69549181.180.png

69549181.181.png

69549181.182.png

69549181.183.png

69549181.184.png

69549181.185.png

69549181.186.png

69549181.187.png

69549181.189.png

69549181.190.png

69549181.191.png

69549181.192.png

69549181.193.png

69549181.194.png

69549181.195.png

Rys. 9.16. Przykłady uszczelnień łożyska

A-uszczelnienie całkowite, B-uszczelnienie częściowe, 1 – uszczelka wykonana

z tworzywa sztucznego, 2 – uszczelka metalowa w postaci pierścienia, 3 – kulka, 4

– pierścień zewnętrzny, 5 – pierścień wewnętrzny, 6 – koszyk

zamontowane na końcu osi (rys. 9.17A) lub na wale (rys. 9.17B),

z uszczelkami gumowymi lub z tworzyw sztucznych.

W zależności od konstrukcji maszyny, warunków pracy, miejsca

zabudowy istnieje bardzo wiele sposobów uszczelniania łożysk

tocznych smarowanych olejem, w układach przelotowych (patrz

rozdział 5) i obiegowych. Przykłady takich rozwiązań przedstawia

rys. 9.18.

Materiał uszczelki w każdym przypadku powinien być kompa-

tybilny z zastosowanym olejem lub smarem plastycznym, o czym

należy pamiętać w przypadku doboru środka smarnego do łożyska

lub układu.

Ze względów konstrukcyjnych i dokładności wykonania są wy-

różniane łożyska:

q szybkoobrotowe, o prędkości obrotowej powyżej 5 000 obr/min,

q średnioobrotowe, o prędkości obrotowej w granicach

500 … 5 000 obr/min,

q wolnoobrotowe, o prędkości obrotowej do 500 obr/min.

Dla trwałości łożysk istotną rolę ma również sposób smarowania

oraz dobór odpowiedniego środka smarnego.

9.1.2 Łożyska ślizgowe

Rys. 9.17 Przykłady uszczelnień ułożyskowania czopu i osi wału, poprzez specjalne

pokrywki

A – uszczelnienie czopu wału, B – jednostronne uszczelnienie osi wału, 1 – czop

wału, 2 – oś wału, 3 – pokrywka, 4 – uszczelka pokrywki

Łożyska ślizgowe są to łożyska, w których zasadniczym

rodzajem tarcia jest tarcie ślizgowe, zwane niekiedy tarciem

posuwistym. Istnieje bardzo duża różnorodność rozwiązań kon-

strukcyjnych łożysk ślizgowych. Są one klasyikowane na wiele

sposobów.

W zależności od kierunku przenoszonej siły względem osi wału,

łożyska ślizgowe są klasyikowane jako:

q poprzeczne, zwane również promieniowymi, w których wektor

przenoszonej siły F jest prostopadły (lub w przybliżeniu prosto-

padły) do osi łożyska (rys. 9.19A). Przykłady rozwiązań konstruk-

cyjnych łożysk poprzecznych, przedstawiają rys.: 9.20 i 9.21,

q wzdłużne, zwane również osiowymi, w których wektor przeno-

szonej siły F jest równoległy (lub w przybliżeniu równoległy) do

osi wału (rys. 9.19B), którego przykład rozwiązania konstrukcyj-

nego, przedstawia rys. 9.22,

q poprzeczno-wzdłużne, zwane również skośnymi, w których

wektor przenoszonej siły F tworzy z osią łożyska kąt ostry (rys.

9.19C) i można go rozłożyć na wektory sił: prostopadły do osi

F 1 równoległy do osi F 2 . Wyróżnia się łożyska ślizgowe po-

przeczno-wzdłużne: poziome i pionowe. Przykład rozwiązania

kon-strukcyjnego łożyska ślizgowego poprzeczno-wzdłużnego,

pionowego, przedstawia rys. 9.23.

Wały lub czopy łożysk ślizgowych poprzecznych (rys. 9.21) i po-

przeczno-wzdłużnych (rys. 9.22 i 9.23) są osadzane w tzw. panwi,

która przenosi siły poprzeczne na kadłub. Łożyska ślizgowe piono-

we, wzdłużne i poprzeczno-wzdłużne (rys. 9.23) często zawierają

płytkę oporową 3, zwaną czasami kamieniem, która przenosi siły

wzdłużne na kadłub 4. Siły poprzeczne są przenoszone przez pa-

new 2.

Ze względu na położenie czopa względem długości wału, są

wyróżniane łożyska ślizgowe: środkowe (rys. 9.24A) oraz końcowe

(rys. 9.24B).

Rys. 9.18 Przykłady sposobu uszczelniania łożysk tocznych smarowanych olejem,

w układach obiegowych

A – ułożyskowanie i uszczelnienie czopu wału dwoma łożyskami kulkowymi,

B – ułożyskowanie i uszczelnienie czopu wału dwurzędowym łożyskiem kulkowym,

C – ułożyskowanie i uszczelnienie czopu wału dwurzędowym, wahliwym łożyskiem

kulkowym, 1 – wał, 2 – pokrywka uszczelniająca, 3 – uszczelka wału, 4 – uszczelka

pokrywki, 5 – kanał dopływu oleju, 6 – kanał odpływu oleju

Z punktu widzenia techniki smarowniczej, obok sposobu

osadzenia łożyska na wale lub osi (sposobu zabudowy) istotne

znaczenie ma sposób smarowania oraz sposób uszczelnienia

łożyska. Przykładowe sposoby zabudowy i uszczelnienia łożysk

tocznych, przedstawiono na rys. 9.16. Rysunek 9.16A przedstawia

przykład łożyska całkowicie uszczelnionego. W takim przypadku

uszczelka najczęściej jest wykonana z tworzywa sztucznego, a ło-

żysko smarowane smarem plastycznym na „okres całego życia”.

Rysunek 9.16B przedstawia łożysko z uszczelnieniem częściowym,

wykonanym w postaci metalowego pierścienia, zapobiegającego

wypływaniu smaru plastycznego.

Istnieją również łożyska nie mające własnych uszczelnień. Wów-

czas, najczęściej są one uszczelniane poprzez specjalne pokrywki

Rys. 9.19 Podział łożysk ślizgowych w zależności od kierunku przenoszonej siły

A – poprzeczne (promieniowe), B – wzdłużne (osiowe), C – poprzeczno-wzdłużne

(skośne)

4 IX

69549181.196.png

69549181.197.png

69549181.198.png

69549181.200.png

69549181.201.png

69549181.202.png

69549181.203.png

69549181.204.png

69549181.205.png

69549181.206.png

69549181.207.png

69549181.208.png

69549181.209.png

69549181.211.png

69549181.212.png

69549181.213.png

69549181.214.png

69549181.215.png

69549181.216.png

69549181.217.png

69549181.218.png

69549181.219.png

69549181.220.png

69549181.222.png

69549181.223.png

69549181.224.png

69549181.225.png

69549181.226.png

69549181.227.png

69549181.228.png

69549181.229.png

69549181.230.png

69549181.231.png

69549181.233.png

69549181.234.png

69549181.235.png

69549181.236.png

69549181.237.png

69549181.238.png

69549181.239.png

69549181.240.png

69549181.241.png

69549181.242.png

69549181.244.png

69549181.245.png

69549181.246.png

69549181.247.png

69549181.248.png

69549181.249.png

69549181.250.png

69549181.251.png

69549181.252.png

69549181.253.png

69549181.255.png

69549181.256.png

69549181.257.png

69549181.258.png

69549181.259.png

69549181.260.png

69549181.261.png

69549181.262.png

69549181.263.png

69549181.264.png

69549181.266.png

69549181.267.png

69549181.268.png

69549181.269.png

69549181.270.png

69549181.271.png

69549181.272.png

69549181.273.png

69549181.274.png

69549181.275.png

69549181.277.png

69549181.278.png

Rozdział IX: Smarowanie łożysk, wrzecion i sprzęgieł

Rys. 9.20 Łożysko ślizgowe poprzecz-

ne, sztywne

1 – panew, 2 – kadłub, 3 – olej,

4 – pierścień smarujący

Rys. 9.25 Rozkład sił na styku czopa i panwi w łożysku ślizgowym

A – sztywnym, B-wahliwym (samonastawnym)

Rys. 9.21 Łożysko ślizgowe

poprzeczne, dzielone, wahliwe

(samonastawne)

1 – pokrywa, 2 – półpanew gór-

na, 3 – wał, 4 – olej, 5 – kadłub,

6 – półpanew dolna

Wyróżnia się łożyska ślizgowe:

q dzielone, gdy panew lub kadłub łożyska składa się z dwóch lub

więcej części (np. rys. 9.19C), którego przykład rozwiązania kon-

strukcyjnego, przedstawia rys. 9.22,

q nie dzielone (rys. 9.19A i 9.19B), gdy panew łożyska stanowi

jedną całość.

Istnieją również łożyska ślizgowe:

q sztywne, którego schemat przedstawia rys.: 9.25A, stanowiące

większość stosowanych łożysk ślizgowych. Przykład rozwiązania

konstrukcyjnego łożyska ślizgowego sztywnego, przedstawia

rys. 9.20,

q wahliwe, zwane również samonastawnymi (rys. 9.25B), których

panew ma możliwość wychylania się względem kadłuba pod

naciskiem czopa wału lub osi. Przykłady rozwiązań konstrukcyj-

nych łożysk wahliwych, przedstawiają rys.: 9.21, 9.26 i 9.27.

W łożysku ślizgowym sztywnym panew jest sztywno zamo-

cowana w kadłubie, a kadłub sztywno połączony z konstrukcją

nośną. W takim łożysku, w rezultacie niedokładności montażu,

drgań, uginania się wału, zmian temperatury i innych czynników,

osie otworu łożyska i czopa wału nie są równoległe. Powoduje to

nierównomierny rozkład nacisków wzdłuż powierzchni styku czo-

pa i panwi, co schematycznie przedstawia rys. 9.25A. Zjawisko to

jest powodem nierównomiernego zużywania zarówno czopa jak

i panwi. W celu częściowego wyrównania nacisków, często panew

jest wykonywana z materiałów podatnych na uginanie, np. mięk-

kich metali lub tworzyw sztucznych.

Znacznie lepsze wyrównanie nacisków i równomierności zu-

żywania współpracujących powierzchni jest uzyskiwane w przy-

padku łożysk ślizgowych wahliwych (samonastawnych). W łoży-

sku takim, którego schemat przedstawia rys. 9.25B, a przykłady

rozwiązań konstrukcyjnych rys. 9.20 i 9.22, panew jest osadzona

Rys. 9.22 Łożysko ślizgowe,

poprzeczno-wzdłużne

1 – pokrywa, 2 – panew, 3 – czop

wału, 4 – kołnierz, 5 – olej,

6 – pierścienie smarujące,

7 – korpus

Rys. 9.23 Łożysko ślizgowe,

poprzeczno-wzdłużne, pionowe

osadzone na tzw. kamieniu

1 – wał z czopem, 2 – panew,

3 – kamień, 4 – korpus

Rys. 9.24 Podział łożysk ślizgowych ze względu na położenie czopa względem

długości wału; F – kierunek działania siły przenoszonej przez łożysko

A-środkowe, B-końcowe, 1 – wał, 2 – panew, 3 – czop wału

Rys. 9.26 Łożysko ślizgowe wahliwe (samonastawne), przegubowe

1 – przegub, 2 – kadłub

IX

5

69549181.279.png

69549181.280.png

69549181.281.png

69549181.282.png

69549181.283.png

69549181.284.png

69549181.285.png

69549181.286.png

69549181.288.png

69549181.289.png

69549181.290.png

69549181.291.png

69549181.292.png

69549181.293.png

69549181.294.png

69549181.296.png

69549181.297.png

69549181.298.png

69549181.299.png

69549181.300.png

69549181.301.png

69549181.302.png

69549181.303.png

69549181.305.png

69549181.306.png

69549181.307.png

69549181.308.png

69549181.309.png

69549181.310.png

69549181.311.png

69549181.312.png

69549181.313.png

69549181.314.png

69549181.316.png

69549181.317.png

69549181.318.png

69549181.319.png

69549181.320.png

69549181.321.png

69549181.322.png

69549181.323.png

69549181.324.png

69549181.325.png

69549181.327.png

69549181.328.png

69549181.329.png

69549181.330.png

69549181.331.png

69549181.332.png

69549181.333.png

69549181.334.png

69549181.335.png

69549181.336.png

69549181.338.png

69549181.339.png

69549181.340.png

69549181.341.png

69549181.342.png

69549181.343.png

69549181.344.png

69549181.345.png

69549181.346.png

69549181.347.png

69549181.349.png

69549181.350.png

69549181.351.png

69549181.352.png

69549181.353.png

69549181.354.png

69549181.355.png

69549181.356.png

69549181.357.png

69549181.358.png

69549181.360.png

69549181.361.png

69549181.362.png

69549181.363.png

69549181.364.png

69549181.365.png

69549181.366.png

69549181.367.png

69549181.368.png

69549181.369.png

69549181.371.png

69549181.372.png

69549181.373.png

69549181.374.png

69549181.375.png

69549181.376.png

69549181.377.png

69549181.378.png

69549181.379.png

69549181.380.png

69549181.382.png

69549181.383.png

69549181.384.png

69549181.385.png

69549181.386.png

69549181.387.png

69549181.388.png

69549181.389.png

69549181.390.png

69549181.391.png

69549181.393.png

69549181.394.png

69549181.395.png

69549181.396.png

69549181.397.png

69549181.398.png

69549181.399.png

69549181.400.png

69549181.401.png

69549181.402.png

69549181.404.png

69549181.405.png

69549181.406.png

69549181.407.png

69549181.408.png

69549181.409.png

69549181.410.png

69549181.411.png

69549181.412.png

69549181.413.png

69549181.415.png

69549181.416.png

69549181.417.png

69549181.418.png

69549181.419.png

69549181.420.png

69549181.421.png

69549181.422.png

69549181.423.png

69549181.424.png

69549181.426.png

69549181.427.png

69549181.428.png

69549181.429.png

69549181.430.png

69549181.431.png

69549181.432.png

69549181.433.png

69549181.434.png

69549181.435.png

69549181.437.png

69549181.438.png

69549181.439.png

69549181.440.png

69549181.441.png

69549181.442.png

69549181.443.png

69549181.444.png

69549181.445.png

69549181.446.png

69549181.448.png

69549181.449.png

69549181.450.png

69549181.451.png

69549181.452.png

69549181.453.png

69549181.454.png

69549181.455.png

69549181.456.png

69549181.457.png

69549181.459.png

69549181.460.png

69549181.461.png

69549181.462.png

69549181.463.png

69549181.464.png

69549181.465.png

69549181.466.png

69549181.467.png

69549181.468.png

69549181.470.png

69549181.471.png

69549181.472.png

69549181.473.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

rozdzial 13.pdf (344 KB)
rozdzial 14.pdf (349 KB)
rozdzial 15.pdf (300 KB)
rozdzial 16.pdf (539 KB)
rozdzial 17.pdf (434 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin