rozdzial 01.pdf
(
413 KB
)
Pobierz
69543478 UNPDF
PRZEMYSŁOWE
ŚRODKI
SMARNE
PORADNIK
Warszawa, 2003
Wydanie sinansowane przez TOTAL Polska Sp. z o.o.
Copyright by TOTAL Polska Sp. z o.o.
TOTAL Polska Sp. z o.o. dołożył wszelkich starań, by zawarte w tej publikacji informacje były kompletne i rzetelne. Nie bierze jednak
żadnej odpowiedzialności za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw autorskich, patentowych i innych.
Autorzy i wydawnictwo nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji
zawartych w publikacji.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek
postaci jest zabronione. Kopiowanie w całości oraz we fragmentach, za pomocą urządzeń elektronicznych, kopiarek mechanicznych,
nagrywających i innych, stanowi naruszenie praw autorskich.
Niniejsza publikacja jest udostępniana aktualnym i potencjalnym klientom TOTAL - Polska bezpłatnie. Sprzedawanie lub czerpanie
innych korzyści inansowych związanych z udostępnieniem lub przekazaniem niniejszej publikacji osobom trzecim są nieuprawnione
i moralnie naganne.
Rozdział I: Spis treści
SPIS TREŚCI
I Oznaczenia, skróty i akronimy
stosowane w tekście ................................................... 7
4.1.5 Przeliczanie masy na objętość .................................................. 4
4.2 Charakterystyki reologiczne ...................................................... 4
4.2.1 Lepkość dynamiczna .................................................................... 5
4.2.2 Lepkość kinematyczna ................................................................ 6
4.2.3 Lepkość względna ........................................................................ 8
4.2.4 Wskaźnik lepkości ......................................................................... 8
4.3 Właściwości niskotemperaturowe ........................................ 10
4.4 Skład frakcyjny ............................................................................. 11
4.5 Lotność ........................................................................................... 14
4.6 Właściwości zapłonu i palenia ................................................ 16
4.7 Właściwości smarne i przeciwzużyciowe ........................... 20
4.7.1 Maszyna czterokulowa .............................................................. 21
4.7.2 Maszyna Timken .......................................................................... 23
4.7.3 Maszyna Falex ............................................................................... 23
4.7.4 Maszyna FZG ................................................................................. 24
4.7.5 Maszyna L-60 ................................................................................ 24
4.7.6 Pompa Vickers .............................................................................. 25
4.8 Stabilność termiczna i termooksydacyjna ......................... 26
4.9 Właściwości przeciwkorozyjne i ochronne ........................ 28
4.10 Odczyn ............................................................................................ 30
4.10.1 Odczyn wyciągu wodnego ...................................................... 31
4.10.2 Kwasowość .................................................................................... 31
4.10.3 Liczba kwasowa ........................................................................... 31
4.10.4 Liczba zasadowa mocnych zasad .......................................... 31
4.10.5 Rezerwa alkaliczna ..................................................................... 32
4.10.6 Liczba zmydlenia i liczba estrowa ......................................... 32
4.10.7 Stężenie jonów wodorowych – pH ....................................... 32
4.11 Odporność na ścinanie ............................................................. 33
4.12 Napięcie powierzchniowe ....................................................... 34
4.13 Skłonność do pienienia ............................................................ 36
4.14 Deemulgowalność ..................................................................... 37
4.15 Skład grupowy ............................................................................. 38
4.16 Punkt anilinowy .......................................................................... 40
4.17 Liczba bromowa i liczba jodowa .......................................... 41
4.18 Zawartość siarki .......................................................................... 41
4.19 Skłonność do koksowania ...................................................... 43
4.20 Pozostałość po spopieleniu .................................................... 44
4.21 Zawartość pierwiastków w stężeniach śladowych ........ 45
4.22 Zanieczyszczenia stałe ............................................................. 46
4.22.1 Źródła zanieczyszczeń stałych ............................................... 47
4.22.2 Pojęcie średnicy cząstki ........................................................... 47
4.22.3 Zawartość zanieczyszczeń ....................................................... 48
4.22.4 Skład granulometryczny ......................................................... 49
4.22.5 Klasy czystości cieczy eksploatacyjnych ............................ 50
4.22.6 Metody oznaczania składu granulometrycznego .......... 52
4.22.7 Mechanizmy oddziaływania zanieczyszczeń stałych .... 53
4.22.8 Skutki obecności zanieczyszczeń ......................................... 54
4.22.9 Wymagania w zakresie czystości
I Wstęp ............................................................................ 9
II Podstawy techniki smarowniczej
2.1 Tarcie .................................................................................................. 1
2.1.1 Tarcie suche ..................................................................................... 1
2.1.2 Tarcie płynne ................................................................................... 2
2.1.3 Tarcie graniczne ............................................................................. 2
2.1.4 Współczynnik tarcia ..................................................................... 2
2.2 Podstawowe rodzaje skojarzeń trących ................................ 3
2.3 Smarowanie .................................................................................... 3
2.4 Procesy smarowania .................................................................... 3
2.4.1 Smarowanie hydrostatyczne .................................................... 3
2.4.2 Smarowanie hydrodynamiczne ............................................... 4
2.4.3 Smarowanie elastohydrodynamiczne ................................... 4
2.4.4 Wykres Stribecka ........................................................................... 5
2.4.5 Zjawisko tarcia międzycząsteczkowego ............................... 6
2.5 Ogólna charakterystyka środków smarnych ....................... 6
2.5.1 Oleje smarne ................................................................................... 6
2.5.2 Smary plastyczne ........................................................................ 12
2.5.3 Dodatki uszlachetniające ......................................................... 12
2.5.4 Smary stałe .................................................................................... 18
2.6 Technika smarownicza .............................................................. 18
2.6.1 Sposoby smarowania ................................................................ 18
2.6.2 Smarowanie ręczne .................................................................... 19
2.6.3 Smarowanie samoczynne ........................................................ 20
2.6.4 Smarowanie automatyczne .................................................... 22
2.6.5 Systemy smarowania ................................................................. 22
2.7 Elastomery a środki smarne .................................................... 24
2.7.1 Materiały uszczelnień ................................................................ 24
2.7.2 Kompatybilność materiałów uszczelnień
i cieczy eksploatacyjnych ......................................................... 25
III Klasyikacje środków smarnych
3.1 Klasyikacja lepkościowa ISO
przemysłowych środków smarnych ....................................... 2
3.2 Klasyikacja jakościowa ISO
przemysłowych środków smarnych ....................................... 3
3.3 Inne klasyikacje jakościowe ..................................................... 4
IV Podstawowe metody oceny jakości przemysłowych
środków smarnych i ich znaczenie eksploatacyjne
4.1 Gęstość ............................................................................................. 1
4.1.1 Pojęcie gęstości ............................................................................. 1
4.1.2 Zależność gęstości od temperatury ....................................... 2
4.1.3 Zależność gęstości od ciśnienia ............................................... 2
4.1.4 Pomiar gęstości .............................................................................. 3
cieczy eksploatacyjnych .......................................................... 55
I
3
4.23 Zawartość wody ......................................................................... 55
4.24 Współczynnik załamania światła .......................................... 58
4.25 Barwa i przezroczystość ........................................................... 60
8.10 Urządzenia chłodnicze .............................................................. 19
8.11 Czynnik chłodniczy ..................................................................... 21
8.12 Oleje do sprężarek chłodniczych ........................................... 22
8.12.1 Podstawowe właściwości ......................................................... 22
8.12.2 Klasyikacje olejów do sprężarek chłodniczych ............... 23
8.12.3 Metody badań olejów do sprężarek chłodniczych ......... 23
8.12.4 Specyiczne metody badań ..................................................... 23
8.13 Układ olej–czynnik chłodniczy ............................................... 26
8.14 Wymagania dla olejów do sprężarek chłodniczych ....... 27
8.15 Pielęgnacja olejów do sprężarek chłodniczych ............... 27
V Smarowanie przelotowe
5.1 Układy smarowania przelotowego ......................................... 1
5.2 Oleje do układów przelotowych ............................................. 2
VI Środki antyadhezyjne do uwalniania wyrobów z form
6.1 Środki antyadhezyjne do uwalniania betonu z form ....... 1
6.1.1 Cement ............................................................................................. 1
6.1.2 Beton ................................................................................................. 1
6.1.3 Problem uwalniania wyrobów betonowych z form ......... 2
6.1.4 Środki formierskie do betonu ................................................... 2
6.1.5 Skład chemiczny środków formierskich do betonu .......... 3
6.1.6 Mechanizm działania środków
formierskich do betonu .............................................................. 3
6.1.7 Nakładanie na powierzchnie form .......................................... 4
6.1.8 Właściwości środków formierskich do betonu ................... 5
6.2 Środki antyadhezyjne do produkcji
wyrobów ceramicznych .............................................................. 5
6.3 Środki antyadhezyjne do produkcji wyrobów
z tworzyw sztucznych i elastomerów .................................... 6
6.4 Środki antyadhezyjne do produkcji
wyrobów szklanych ...................................................................... 6
6.4.1 Szkło i produkcja wyrobów ze szkła ....................................... 6
6.4.2 Środki antyadhezyjne do wyrobów szklanych ................... 6
IX Smarowanie łożysk, wrzecion i sprzęgieł
9.1 Połączenia ruchowe maszyn ..................................................... 1
9.1.1 Łożyska toczne ............................................................................... 1
9.1.2 Łożyska ślizgowe ........................................................................... 4
9.1.3 Wrzeciona ........................................................................................ 6
9.1.4 Sprzęgła ............................................................................................ 7
9.2 Klasyikacja olejów maszynowych .......................................... 8
9.3 Oleje maszynowe .......................................................................... 8
9.4 Smarowanie łożysk, osi i sprzęgieł .......................................... 9
9.4.1 Smarowanie łożysk tocznych .................................................... 9
9.4.2 Smarowanie łożysk ślizgowych ................................................ 9
9.4.3 Smarowanie wrzecion ............................................................... 10
9.4.4 Smarowanie sprzęgieł ............................................................... 10
9.5 Kontrola jakości ........................................................................... 10
9.6 Dobór oleju ................................................................................... 10
VII Smarowanie przekładni mechanicznych
7.1 Przekładnie mechaniczne .......................................................... 1
7.2 Przemysłowe przekładnie zębate ........................................... 2
7.3 Inne typy przekładni mechanicznych .................................... 5
7.3.1 Przekładnie cięgnowe ................................................................. 5
7.3.2 Urządzenia przegubowe ............................................................ 6
7.3.3 Sprzęgła mechaniczne ................................................................ 6
7.4 Oleje do przekładni przemysłowych ...................................... 7
7.4.1 Wymagania ogólne ...................................................................... 7
7.4.2 Klasyikacje jakościowe ............................................................... 7
7.4.3 Klasyikacje lepkościowe ............................................................ 8
7.5 Metody kontroli jakości .............................................................. 9
7.5.1 Specyiczne metody badań........................................................ 9
7.5.2 Kontrola jakości oleju w eksploatacji...................................... 9
7.6 Dobór oleju do przekładni ......................................................... 9
7.6.1 Zalecenia AGMA .......................................................................... 10
7.6.2 Zalecenia TOTAL .......................................................................... 10
X Smarowanie prowadnic ślizgowych
10.1 Połączenia prowadnicowe ......................................................... 1
10.2 Środki smarne do prowadnic ślizgowych ............................ 2
XI Ciecze do układów hydraulicznych
11.1 Rodzaje napędów hydraulicznych .......................................... 1
11.2 Układy hydrauliczne ..................................................................... 1
11.3 Funkcje cieczy hydraulicznych ................................................. 2
11.4 Ciecze hydrauliczne ...................................................................... 3
11.5 Ocena właściwości użytkowych
cieczy hydraulicznych .................................................................. 3
11.5.1 Metody laboratoryjne ................................................................. 3
11.5.2 Specjalne metody badań trudnopalnych
cieczy hydraulicznych .................................................................. 4
11.6 Klasyikacja cieczy hydraulicznych ......................................... 4
11.6.1 Mineralne ciecze hydrauliczne ................................................. 4
11.6.2 Inne rodzaje olejów hydraulicznych ...................................... 5
11.6.3 Trudnopalne ciecze hydrauliczne ........................................... 5
11.6.4 Biodegradowalne ciecze hydrauliczne .................................. 5
11.7 Czystość cieczy hydraulicznych ............................................... 5
11.7.1 Zanieczyszczenia cieczy hydraulicznych .............................. 5
11.7.2 Metody oceny czystości cieczy hydraulicznych ................. 6
11.7.3 Współczynnik iltracji i skuteczność iltracji ......................... 6
11.7.4 Filtrowalność cieczy hydraulicznych ...................................... 6
11.8 Warunki prawidłowej eksploatacji .......................................... 7
11.8.1 Nadzór nad iltrami ....................................................................... 7
11.8.2 Temperatura pracy ....................................................................... 7
11.8.3 Powietrze w układzie hydraulicznym .................................... 7
11.8.4 Uszczelnienia .................................................................................. 7
11.9 Dobór cieczy hydraulicznej ....................................................... 8
11.9.1 Parametry decydujące o doborze ........................................... 8
11.9.2 Warunki klimatyczne ................................................................... 8
11.9.3 Dobór lepkości oraz wskaźnika lepkości .............................. 8
11.9.4 Warunki pracy ................................................................................. 8
11.9.5 Stosowanie trudnopalnych cieczy hydraulicznych ........... 9
11.10 Zmiany jakości cieczy hydraulicznych podczas pracy...... 9
11.11 Badania jakości cieczy hydraulicznych
w trakcie pracy ............................................................................... 9
11.11.1 Badania w miejscu pracy ............................................................ 9
11.11.2 Kontrola okresowa ........................................................................ 9
VIII Smarowanie sprężarek
8.1 Sprężarki ........................................................................................... 1
8.2 Sprężarki powietrza ...................................................................... 1
8.2.1 Sprężarki tłokowe .......................................................................... 1
8.2.2 Sprężarki rotacyjne, jednowałowe .......................................... 4
8.2.3 Sprężarki rotacyjne, dwuwałowe ............................................ 6
8.2.4 Sprężarki przepływowe ............................................................... 9
8.3 Pompy próżniowe ....................................................................... 10
8.4 Układy smarowania sprężarek ................................................ 10
8.5 Oleje sprężarkowe ...................................................................... 11
8.5.1 Wymagania ogólne .................................................................... 11
8.5.2 Klasyikacje olejów sprężarkowych ...................................... 13
8.6 Metody oceny jakości ................................................................ 15
8.6.1 Metody badań .............................................................................. 15
8.6.2 Ocena jakości olejów sprężarkowych
podczas eksploatacji .................................................................. 16
8.7 Wymagania dla olejów sprężarkowych .............................. 16
8.8 Dobór i pielęgnacja olejów do sprężarek ........................... 16
8.9 Sprężarki gazowe ........................................................................ 19
8.9.1 Relacja olej–sprężony gaz ........................................................ 19
8.9.2 Klasyikacja olejów do sprężarek gazowych ..................... 19
8.9.3 Wymagania dla olejów do sprężarek gazowych .............. 19
4
I
Rozdział I: Spis treści
XII Ciecze do obróbki metali
12.1 Obróbka powierzchniowa metali ............................................ 1
12.2 Chłodzenie ....................................................................................... 1
12.3 Co to jest ciecz obróbcza?........................................................... 2
12.3.1 Oleje obróbcze ............................................................................... 2
12.3.2 Oleje emulgujące (koncentraty) i emulsje olejowe ........... 2
12.3.3 Mikroemulsje .................................................................................. 3
12.3.4 Roztwory substancji chemicznych .......................................... 3
12.3.5 Pasty ................................................................................................... 3
12.3.6 Gazy .................................................................................................... 3
12.4 Klasyikacja cieczy obróbczych ................................................ 3
12.5 Funkcje cieczy obróbczych ........................................................ 4
12.6 Podstawowe właściwości użytkowe ....................................... 5
12.7 Skład cieczy obróbczych ............................................................ 5
12.8 Procesy biologiczne ..................................................................... 7
12.8.1 Rodzaje mikroorganizmów ........................................................ 7
12.8.2 Źródła zakażeń ............................................................................... 8
12.8.3 Skutki rozwoju mikroorganizmów .......................................... 8
12.8.4 Kontrola mikrobiologiczna chłodziw ..................................... 8
12.8.5 Pielęgnacja chłodziw ................................................................... 8
12.8.6 Mycie i odkażanie ......................................................................... 9
12.9 Sposoby pielęgnacji chłodziw .................................................. 9
12.9.1 Objawy niewłaściwej jakości chłodziw ................................. 9
12.9.2 Środki odkażające (biobójcze) .................................................. 9
12.9.3 Konserwacja chłodziw ............................................................... 11
12.9.4 Nadzorowanie stężenia emulsji ............................................. 11
12.10 Laboratoryjne metody badań ................................................. 11
12.10.1 Standardowe metody badań .................................................. 12
12.10.2 Specyiczne metody badań ..................................................... 12
12.10.3 Stężenie jonów wodorowych – pH ....................................... 12
12.10.4 Kontrola mikrobiologiczna ...................................................... 12
12.10.5. Współczynnik załamania światła ........................................... 13
12.10.6 Pomiar stężenia metodą wysalania .......................................13
12.10.7 Działanie korodujące na stopy żelaza .................................. 13
12.10.8 Test na azotyny (nitrozoaminy) .............................................. 13
12.10.9 Kontrola twardości wody ......................................................... 13
12.11 Dobór cieczy obróbczych do zastosowań ..........................14
12.12 Zalecenia praktyczne ................................................................. 14
12.12.1 Jakość wody .................................................................................. 14
12.12.2 Sporządzanie emulsji i przygotowanie maszyny ............ 14
12.12.3 Utylizacja zużytej emulsji.......................................................... 15
12.13 Ciecze do wytłaczania ............................................................... 15
12.13.1 Wytłaczanie ................................................................................... 15
12.13.2 Smarowanie w procesach wytłaczania ............................... 16
12.13. 3 Środki smarowe do procesów wytłaczania ....................... 16
12.13.4 Praktyka eksploatacyjna ........................................................... 17
12.14 Walcowanie ................................................................................... 17
12.14.1 Smarowanie w procesach walcowania ............................... 18
12.14.2 Środki smarne do procesów walcowania ........................... 18
12.15 Obróbka elektroerozyjna .......................................................... 18
12.16 Bezpieczeństwo pracy ............................................................... 19
12.16.1 Problemy toksyczności cieczy obróbczych ........................ 19
12.16.2 System oczyszczania .................................................................. 23
12.16.3 Podstawowe zasady
XV Ciecze do przenoszenia ciepła
15.1 Olejowe nośniki ciepła ................................................................ 1
15.2 Parametry charakteryzujące jakość olejowych
nośników ciepła ............................................................................. 2
15.3 Klasyikacja olejowych nośników ciepła ............................... 4
15.4 Układy przenoszenia ciepła ....................................................... 4
15.5 Dobór olejowych nośników ciepła ......................................... 4
15.6 Uwagi o bezpieczeństwie pracy .............................................. 5
XVI Środki czasowej ochrony metali przed korozją
16.1 Korozja .............................................................................................. 1
16.2 Metody przeciwdziałania korozji metali ............................... 3
16.3 Środki czasowej ochrony metali przed korozją .................. 4
16.4 Klasyikacje środków ochrony czasowej metali
przed korozją .................................................................................. 6
16.5 Rozpuszczalniki .............................................................................. 7
16.6 Metody kontroli jakości .............................................................. 8
16.6.1 Metody standardowe .................................................................. 8
16.6.2 Metody specyiczne ..................................................................... 9
16.7 Wymagania ................................................................................... 10
16.8 Dobór do zastosowań ............................................................... 10
XVII Smarowanie turbin
17.1 Turbiny .............................................................................................. 1
17.2 Turbiny parowe .............................................................................. 1
17.2.1 Budowa i zasada działania ......................................................... 1
17.2.2 Smarowanie turbin parowych .................................................. 2
17.3 Turbiny gazowe ............................................................................. 3
17.3.1 Budowa i zasada działania ......................................................... 3
17.3.2 Smarowanie turbin gazowych ................................................. 3
17.4 Obiegi kombinowane .................................................................. 4
17.4.1 Budowa i zasada działania ......................................................... 4
17.4.2 Smarowanie obiegów kombinowanych ............................... 4
17.5 Turbiny hydrauliczne ................................................................... 4
17.5.1 Budowa i zasada działania ......................................................... 4
17.5.2 Smarowanie turbin hydraulicznych ........................................ 4
17.6 Oleje turbinowe ............................................................................. 5
17.7 Turbinowe silniki lotnicze .......................................................... 8
XVIII Oleje do obróbki cieplnej metali
18.1 Hartowanie ...................................................................................... 1
18.2 Klasyikacja płynów hartowniczych ....................................... 4
18.3 Oleje hartownicze ......................................................................... 5
18.3.1 Skład chemiczny olejów hartowniczych ............................... 5
18.3.2 Dodatki do olejów hartowniczych .......................................... 5
18.3.3 Wymagania stawiane olejom hartowniczym ...................... 6
18.4 Specyiczne metody badań ....................................................... 7
18.5 Ocena jakości oleju podczas pracy ......................................... 9
18.6 Pielęgnacja olejów hartowniczych podczas pracy .......... 10
XIX Smary plastyczne
19.1 Skład i budowa smarów plastycznych ................................... 1
19.2 Klasyikacja smarów plastycznych
ze względu na rodzaj zagęszczacza ....................................... 2
19.2.1 Smary mydlane .............................................................................. 2
19.2.2 Smary zawierające zagęszczacze mieszane ......................... 2
19.2.3 Smary węglowodorowe ............................................................. 3
19.2.4 Smary z zagęszczaczami nieorganicznymi .......................... 3
19.2.5 Smary z zagęszczaczami polimerowymi .............................. 3
19.3 Dodatki ............................................................................................. 3
19.4 Wymagania stawiane smarom plastycznym ....................... 5
19.5 Podstawowe pojęcia i metody oceny jakości ..................... 5
19.6 Klasyikacja według konsystencji ............................................ 8
19.7 Klasyikacja według przeznaczenia ........................................ 8
19.8 Zastosowania smarów plastycznych ...................................... 9
19.9 Ogólne zasady doboru smarów plastycznych
do zastosowań ............................................................................. 10
19.10 Smarowanie łożysk tocznych .................................................. 10
bezpieczeństwa i higieny pracy ............................................. 23
XIII Ciecze izolacyjne
13.1 Klasyikacja cieczy izolacyjnych ............................................... 1
13.2 Zastosowania cieczy izolacyjnych .......................................... 1
13.3 Metody badań ................................................................................ 2
13.4 Właściwości cieczy izolacyjnych .............................................. 3
13.5 Problem PCB ................................................................................... 4
XIV Smarowanie układów pneumatycznych
14.1 Napędy i układy pneumatyczne .............................................. 1
14.2 Smarowanie urządzeń pneumatycznych ............................. 2
14.3 Klasyikacja ...................................................................................... 4
14.4 Dobór ................................................................................................. 4
I
5
Plik z chomika:
rakowskipw
Inne pliki z tego folderu:
rozdzial 13.pdf
(344 KB)
rozdzial 14.pdf
(349 KB)
rozdzial 15.pdf
(300 KB)
rozdzial 16.pdf
(539 KB)
rozdzial 17.pdf
(434 KB)
Inne foldery tego chomika:
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin