©Kancelaria Sejmu s. 1/40
04-08-23
USTAWA
z dnia 4 lutego 1994 r.
o prawie autorskim i prawach pokrewnych1)
Rozdział 1
Przedmiot prawa autorskiego
Art. 1.
1. Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym
charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od
wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).
2. W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:
1) wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie,
publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),
2) plastyczne,
3) fotograficzne,
4) lutnicze,
5) wzornictwa przemysłowego,
6) architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne,
7) muzyczne i słowno-muzyczne,
8) sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,
1) Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących dyrektyw Wspólnot
Europejskich:
1) dyrektywy 91/250/WE z dnia 14 maja 1991 r. w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych
(Dz.Urz. WE L 122 z 17.05.1991),
2) dyrektywy 92/100/WE z dnia 19 listopada 1992 r. w sprawie prawa najmu i użyczenia oraz niektórych
praw pokrewnych prawu autorskiemu w zakresie własności intelektualnej (Dz.Urz. WE
L 346 z 27.11.1992),
3) dyrektywy 93/83/WE z dnia 27 września 1993 r. w sprawie koordynacji niektórych zasad dotyczących
prawa autorskiego oraz praw pokrewnych stosowanych w odniesieniu do przekazu satelitarnego
oraz retransmisji drogą kablową (Dz.Urz. WE L 248 z 06.10.1993),
4) dyrektywy 93/98/WE z dnia 29 października 1993 r. w sprawie harmonizacji czasu ochrony prawa
autorskiego i niektórych praw pokrewnych (Dz.Urz. WE L 290 z 24.11.1993),
5) dyrektywy 96/9/WE z dnia 11 marca 1996 r. w sprawie ochrony prawnej baz danych (Dz.Urz.
WE L 77 z 27.03.1996).
Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w niniejszej ustawie - z
dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej - dotyczą ogłoszenia
tych aktów w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej - wydanie specjalne.
Opracowano na podstawie:
tj. Dz.U. z
2000 r. Nr 80, poz.
904, z 2001 r. Nr 128,
poz. 1402, z 2002 r.
Nr 126, poz. 1068, Nr
197, poz. 1662, z 2003
r. Nr 166, poz. 1610,
z 2004 r. Nr 91, poz.
869, Nr 96, poz. 959,
Nr 172, poz. 1804.
©Kancelaria Sejmu s. 2/40
9) audiowizualne (w tym filmowe).
21. Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia; nie są objęte ochroną
odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne.
3. Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał
postać nie ukończoną.
4. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.
Art. 2.
1. Opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja,
jest przedmiotem prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego.
2. Rozporządzanie i korzystanie z opracowania zależy od zezwolenia twórcy utworu
pierwotnego (prawo zależne), chyba że autorskie prawa majątkowe do utworu
pierwotnego wygasły. W przypadku baz danych spełniających cechy utworu zezwolenie
twórcy jest konieczne także na sporządzenie opracowania.
3. Twórca utworu pierwotnego może cofnąć zezwolenie, jeżeli w ciągu pięciu lat od
jego udzielenia opracowanie nie zostało rozpowszechnione. Wypłacone twórcy
wynagrodzenie nie podlega zwrotowi.
4. Za opracowanie nie uważa się utworu, który powstał w wyniku inspiracji cudzym
utworem.
5. Na egzemplarzach opracowania należy wymienić twórcę i tytuł utworu pierwotnego.
Art. 3.
Zbiory, antologie, wybory, bazy danych spełniające cechy utworu są przedmiotem
prawa autorskiego, nawet jeżeli zawierają nie chronione materiały, o ile przyjęty w
nich dobór, układ lub zestawienie ma twórczy charakter, bez uszczerbku dla praw do
wykorzystanych utworów.
Art. 4.
Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego:
1) akty normatywne lub ich urzędowe projekty,
2) urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole,
3) opublikowane opisy patentowe lub ochronne,
4) proste informacje prasowe.
Art. 5.
Przepisy ustawy stosuje się do utworów:
1) których twórca lub współtwórca jest obywatelem polskim lub
11) których twórca jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej
lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu
(EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, lub
©Kancelaria Sejmu s. 3/40
2) które zostały opublikowane po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej albo równocześnie na tym terytorium i za granicą, lub
3) które zostały opublikowane po raz pierwszy w języku polskim, lub
4) które są chronione na podstawie umów międzynarodowych, w zakresie, w
jakim ich ochrona wynika z tych umów.
Art. 6.
W rozumieniu ustawy:
1) utworem opublikowanym jest utwór, który za zezwoleniem twórcy został
zwielokrotniony i którego egzemplarze zostały udostępnione publicznie,
2) opublikowaniem równoczesnym utworu jest opublikowanie utworu na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą w okresie trzydziestu dni od jego
pierwszej publikacji,
3) utworem rozpowszechnionym jest utwór, który za zezwoleniem twórcy został
w jakikolwiek sposób udostępniony publicznie,
4) nadawaniem utworu jest jego rozpowszechnianie drogą emisji radiowej lub
telewizyjnej, prowadzonej w sposób bezprzewodowy (naziemny lub satelitarny)
lub w sposób przewodowy,
5) reemitowaniem utworu jest jego rozpowszechnianie przez inny podmiot niż
pierwotnie nadający, drogą przejmowania w całości i bez zmian programu
organizacji radiowej lub telewizyjnej oraz równoczesnego i integralnego
przekazywania tego programu do powszechnego odbioru,
6) wprowadzeniem utworu do obrotu jest publiczne udostępnienie jego oryginału
albo egzemplarzy drogą przeniesienia ich własności dokonanego przez
uprawnionego lub za jego zgodą,
7) najmem egzemplarzy utworu jest ich przekazanie do ograniczonego czasowo
korzystania w celu bezpośredniego lub pośredniego uzyskania korzyści
majątkowej,
8) użyczeniem egzemplarzy utworu jest ich przekazanie do ograniczonego czasowo
korzystania, niemające na celu bezpośredniego lub pośredniego uzyskania
korzyści majątkowej,
9) odtworzeniem utworu jest jego udostępnienie bądź przy pomocy nośników
dźwięku, obrazu lub dźwięku i obrazu, na których utwór został zapisany,
bądź przy pomocy urządzeń służących do odbioru programu radiowego lub
telewizyjnego, w którym utwór jest nadawany,
10) technicznymi zabezpieczeniami są wszelkie technologie, urządzenia lub ich
elementy, których przeznaczeniem jest zapobieganie działaniom lub ograniczenie
działań umożliwiających korzystanie z utworów lub artystycznych
wykonań z naruszeniem prawa,
11) skutecznymi technicznymi zabezpieczeniami są techniczne zabezpieczenia
umożliwiające podmiotom uprawnionym kontrolę nad korzystaniem
z chronionego utworu lub artystycznego wykonania poprzez zastosowanie
kodu dostępu lub mechanizmu zabezpieczenia, w szczególności szyfrowania,
zakłócania lub każdej innej transformacji utworu lub artystycznego wykonania
lub mechanizmu kontroli zwielokrotniania, które spełniają cel
ochronny,
©Kancelaria Sejmu s. 4/40
12) informacjami na temat zarządzania prawami są informacje identyfikujące
utwór, twórcę, podmiot praw autorskich lub informacje o warunkach eksploatacji
utworu, o ile zostały one dołączone do egzemplarza utworu lub są
przekazywane w związku z jego rozpowszechnianiem, w tym kody identyfikacyjne.
Art. 7.
Jeżeli umowy międzynarodowe, których Rzeczpospolita Polska jest stroną, przewidują
dalej idącą ochronę, niż to wynika z ustawy, do nie opublikowanych utworów
obywateli polskich albo do utworów opublikowanych po raz pierwszy na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej lub równocześnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
albo opublikowanych po raz pierwszy w języku polskim - stosuje się postanowienia
tych umów.
Rozdział 2
Podmiot prawa autorskiego
Art. 8.
1. Prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej.
2. Domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono
na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej
wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.
3. Dopóki twórca nie ujawnił swojego autorstwa, w wykonywaniu prawa autorskiego
zastępuje go producent lub wydawca, a w razie ich braku - właściwa organizacja
zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.
Art. 9.
1. Współtwórcom przysługuje prawo autorskie wspólnie. Domniemywa się, że wielkości
udziałów są równe. Każdy ze współtwórców może żądać określenia wielkości
udziałów przez sąd, na podstawie wkładów pracy twórczej.
2. Każdy ze współtwórców może wykonywać prawo autorskie do swojej części
utworu mającej samodzielne znaczenie, bez uszczerbku dla praw pozostałych
współtwórców.
3. Do wykonywania prawa autorskiego do całości utworu potrzebna jest zgoda
wszystkich współtwórców. W przypadku braku takiej zgody każdy ze współtwórców
może żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeka uwzględniając interesy
wszystkich współtwórców.
4. Każdy ze współtwórców może dochodzić roszczeń z tytułu naruszenia prawa autorskiego
do całości utworu. Uzyskane świadczenie przypada wszystkim współtwórcom,
stosownie do wielkości ich udziałów.
5. Do autorskich praw majątkowych przysługujących współtwórcom stosuje się odpowiednio
przepisy Kodeksu cywilnego o współwłasności w częściach ułamkowych.
©Kancelaria Sejmu s. 5/40
Art. 10.
Jeżeli twórcy połączyli swoje odrębne utwory w celu wspólnego rozpowszechniania,
każdy z nich może żądać od pozostałych twórców udzielenia zezwolenia na rozpowszechnianie
tak powstałej całości, chyba że istnieje słuszna podstawa odmowy, a
umowa nie stanowi inaczej. Przepisy art. 9 ust. 2-4 stosuje się odpowiednio.
Art. 11.
Autorskie prawa majątkowe do utworu zbiorowego, w szczególności do encyklopedii
lub publikacji periodycznej, przysługują producentowi lub wydawcy, a do poszczególnych
części mających samodzielne znaczenie - ich twórcom. Domniemywa
się, że producentowi lub wydawcy przysługuje prawo do tytułu.
Art. 12.
1. Jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik
stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy,
nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających
z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.
2. Jeżeli pracodawca, w okresie dwóch lat od daty przyjęcia utworu, nie przystąpi do
rozpowszechniania utworu przeznaczonego w umowie o pracę do rozpowszechnienia,
twórca może wyznaczyć pracodawcy na piśmie odpowiedni termin na rozpowszechnienie
utworu z tym skutkiem, że po jego bezskutecznym upływie prawa
uzyskane przez pracodawcę wraz z własnością przedmiotu, na którym utwór
utrwalono, powracają do twórcy, chyba że umowa stanowi inaczej. Strony mogą
określić inny termin na przystąpienie do rozpowszechniania utworu.
3. Jeżeli umowa o pracę nie stanowi inaczej, z chwilą przyjęcia utworu pracodawca
nabywa własność przedmiotu, na którym utwór utrwalono.
Art. 13.
Jeżeli pracodawca nie zawiadomi twórcy w terminie sześciu miesięcy od dostarczenia
utworu o jego nie przyjęciu lub uzależnieniu przyjęcia od dokonania określonych
zmian w wyznaczonym w tym celu odpowiednim terminie, uważa się, że utwór
został przyjęty bez zastrzeżeń. Strony mogą określić inny termin.
Art. 14.
1. Jeżeli w umowie o pracę nie postanowiono inaczej, instytucji naukowej przysługuje
pierwszeństwo opublikowania utworu naukowego pracownika, który stworzył
ten utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. Twórcy
przysługuje prawo do wynagrodzenia. Pierwszeństwo opublikowania wygasa, jeżeli
w ciągu sześciu miesięcy od dostarczenia utworu nie zawarto z twórcą umowy
o wydanie utworu albo jeżeli w okresie dwóch lat od daty jego przyjęcia
utwór nie został opublikowany.
2. Instytucja naukowa może, bez odrębnego wynagrodzenia, korzystać z materiału
naukowego zawartego w utworze, o którym mowa w ust. 1, oraz udostępniać ten
utwór osobom trzecim, jeżeli to wynika z uzgodnionego przeznaczenia utworu lub
zostało postanowione w umowie.
©Kancelaria Sejmu s. 6/40
Art. 15.
Domniemywa się, że producentem lub wydawcą jest osoba, której nazwisko lub nazwę
uwidoczniono w tym charakterze na przedmiotach, na których utwór utrwalono,
albo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek sposób w związku z rozpowszechnianiem
utworu.
Rozdział 3
Treść prawa autorskiego
Oddział 1
Autorskie prawa osobiste
Art. 16.
Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w
czasie i nie podlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w
szczególności prawo do:
1) autorstwa utworu,
2) oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania
go anonimowo,
3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania,
4) decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,
5) nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
Oddział 2
Autorskie prawa majątkowe
Art. 17.
Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania
z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia
za korzystanie z utworu.
Art. 171.
Opracowanie lub zwielokrotnienie bazy danych spełniającej cechy utworu, dokonane
przez legalnego użytkownika bazy danych lub jej kopii, nie wymaga zezwolenia autora
bazy danych, jeśli jest ono konieczne dla dostępu do zawartości bazy danych i
normalnego korzystania z jej zawartości. Jeżeli użytkownik jest upoważniony do
korzystania tylko z części bazy danych, niniejsze postanowienie odnosi się tylko do
tej części.
Art. 18.
1. Autorskie prawa majątkowe nie podlegają egzekucji, dopóki służą twórcy. Nie
dotyczy to wymagalnych wierzytelności.
©Kancelaria Sejmu s. 7/40
2. Po śmierci twórcy, spadkobiercy mogą sprzeciwić się egzekucji z prawa autorskiego
do utworu nie opublikowanego, chyba że sprzeciw byłby niezgodny z
ujawnioną wolą twórcy co do rozpowszechniania utworu.
3. Prawo do wynagrodzenia, o którym mowa w art. 20 ust. 2-4, art. 201, art. 30 ust.
2 oraz art. 70 ust. 3, nie podlega zrzeczeniu się, zbyciu ani egzekucji. Nie dotyczy
to wymagalnych wierzytelności.
Art. 19.
1. Twórcy i jego spadkobiercom przysługuje prawo do wynagrodzenia w wysokości
5% ceny dokonanych zawodowo odsprzedaży oryginalnych egzemplarzy utworu
plastycznego oraz rękopisów utworów literackich i muzycznych. Do zapłaty tego
wynagrodzenia jest obowiązany sprzedawca, a gdy działa na rzecz osoby trzeciej,
odpowiada z nią solidarnie. Wynagrodzenie jest wypłacane za pośrednictwem
właściwej organizacji zbiorowego zarządzania.
2. Sprzedawca jest obowiązany do ujawnienia osoby trzeciej, o której mowa w ust. 1.
Z obowiązku tego może się zwolnić płacąc należne wynagrodzenie.
3. Zrzeczenie się wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, jest nieważne, chyba że
dotyczy wymagalnej wierzytelności.
Art. 20.
1. Producenci i importerzy:
1) magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń,
2) kserokopiarek, skanerów i innych podobnych urządzeń reprograficznych
umożliwiających pozyskiwanie kopii całości lub części egzemplarza opublikowanego
utworu,
3) czystych nośników służących do utrwalania, w zakresie własnego użytku
osobistego, utworów lub przedmiotów praw pokrewnych, przy użyciu urządzeń
wymienionych w pkt 1 i 2
- są obowiązani do uiszczania, określonym zgodnie z ust. 5, organizacjom zbiorowego
zarządzania, działającym na rzecz twórców, artystów wykonawców,
producentów fonogramów i wideogramów oraz wydawców, opłat w wysokości
nieprzekraczającej 3% kwoty należnej z tytułu sprzedaży tych urządzeń i nośników.
2. Z kwoty uzyskanej z tytułu opłat ze sprzedaży magnetofonów i innych podobnych
urządzeń oraz związanych z nimi czystych nośników przypada:
1) 50% - twórcom,
2) 25% - artystom wykonawcom,
3) 25% - producentom fonogramów.
3. Z kwoty uzyskanej z tytułu opłat ze sprzedaży magnetowidów i innych podobnych
1) 35% - twórcom,
3) 40% - producentom wideogramów.
4. Z kwoty uzyskanej z tytułu opłat ze sprzedaży urządzeń reprograficznych oraz
związanych z nimi czystych nośników przypada:
©Kancelaria Sejmu s. 8/40
2) 50% - wydawcom.
5. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego po zasięgnięciu
opinii organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub
prawami pokrewnymi, stowarzyszeń twórców, artystów wykonawców, organizacji
producentów fonogramów, producentów wideogramów oraz wydawców,
jak również organizacji producentów lub importerów urządzeń i czystych nośników
wymienionych w ust. 1, określa, w drodze rozporządzenia: kategorie urządzeń
i nośników oraz wysokość opłat, o których mowa w ust. 1, kierując się
zdolnością urządzenia i nośnika do zwielokrotniania utworów, jak również ich
przeznaczeniem do wykonywania innych funkcji niż zwielokrotnianie utworów,
sposób pobierania i podziału opłat oraz organizacje zbiorowego zarządzania
prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi uprawnione do ich pobierania.
Art. 201.
1. Posiadacze urządzeń reprograficznych, którzy prowadzą działalność gospodarczą
w zakresie zwielokrotniania utworów dla własnego użytku osobistego osób
trzecich, są obowiązani do uiszczania za pośrednictwem organizacji zbiorowego
zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, opłat w wysokości
do 3% wpływów z tego tytułu na rzecz twórców oraz wydawców, chyba że
zwielokrotnienie odbywa się na podstawie umowy z uprawnionym. Opłaty te
przypadają twórcom i wydawcom w częściach równych.
2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, po zasięgnięciu
opinii organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskim lub
prawami pokrewnymi, stowarzyszeń twórców oraz wydawców, a także opinii
właściwej izby gospodarczej określa, w drodze rozporządzenia, wysokość opłat,
o których mowa w ust. 1, uwzględniając proporcje udziału w zwielokrotnianych
materiałach utworów zwielokrotnianych dla własnego użytku osobistego, sposób
ich pobierania i podziału oraz wskazuje organizację lub organizacje zbiorowego
zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi uprawnione do
ich pobierania.
Art. 21.
1. Organizacjom radiowym i telewizyjnym wolno nadawać opublikowane drobne
utwory muzyczne, słowne i słowno–muzyczne wyłącznie na podstawie umowy
...
brzoskwinka81