Dz.pdf

DziejeApostolskie

Wstęp 1

1 Pierwszytraktat, 2 Teofilu, 3 napisałem 4 wrzeczysamejo

wszystkim, co Jezus zaczął czynić i [czego rozpoczął]

uczyć 5 2 aŜdodnia,gdypowydaniu—przezDuchaŚwię

tego 6 —poleceńapostołom, 7 którychsobiewybrał, 8 został

wziętywgórę; 9 3 imtakŜeposwojejmęce,wwieluprzekony

wającychdowodachprzedstawiłsięjakoŜyjący: 10 ukazywałim

1 DziejeApostolskieobejmująokołotrzydziestulatrozwojuKościoła.Cel

księginajlepiejujmujeDz1,8.

2 Traktat,gr.kn,fni(logos),wodniesieniudotraktatulubnarracjihisto

rycznejwystępujewgrecepowszechnie,np.uHerodotaiPlatona.

3 Teofilbyłprawdopodobnierzymskimurzędnikiem;określeniedostojny,

wŁk1,3sugeruje,Ŝebyłonczłowiekiemwysokopostawionymiboga

tym.DwieobszerneksięgiŁukaszaświadcząotrosceoduszękaŜdego

człowieka.

4 TakŜe:skomponowałem.

5 DziejeApostolskiesąkontynuacjąposługiJezusaleczzapośrednictwem

DuchaŚwiętegoizapośrednictwemapostołów(zob.2Kor5,20).

6 ŁukaszwsposóbszczególnypodkreśladziałanieDuchaŚwiętego(zob.

w.8;2,4.17;4,8.31;5,3;6,3.5;7,55;8,16;9,17.31;10,44;13,2.4;15,28:

16,6;19,2.6).

7 Apostoł,gr.`uon,rsnkni(apostolos):(1)oznaczaosobęposłanąwramach

określonej misji z pełnymi pełnomocnictwami, a zatemposłaniec, wy

słannik, poseł (J 13,16); (2) oznacza reprezentanta i przedstawiciela

określonejwspólnoty,azatem:delegat,misjonarz,reprezentant(2Kor

8,23);(3)wNTposłaniecBoŜy;(a)ogólnie(Łk11,49);(b)funkcjonal

nie: osoba posłana z poselstwem ewangelii apostoł (Rz 16,7); często

osoba mająca specjalne zadanie zakładana wspólnot kościoła BoŜego,

czyliznówapostoł,posłaniecr(BoŜy)(Ef2,20);(c)rzeczowo,szczegól

niewodniesieniudoDwunastu(Łk6,13).

8 Zob.J15,16.

9 Łk24,5052.WyraŜenie:wziętywgórę,gr.`um`k`la`,mv (analambano),

kilkakrotnie odnosi się do wniebowstąpienia Jezusa (Mk 16,19; Dz

1,2.11.22;1Tm3,16).

10 Nasza wiara opiera się na faktach, z których największymjest ten, Ŝe

naszZbawcaŜyje(Mt28,120;Łk24,153;J20,129;1Kor15,38).

str.2

PismoŚwięte

sięprzezczterdzieścidniimówiłoKrólestwieBoŜym. 11 4 Aw

czasie wspólnego spotkania, 12 przykazał im: Nie oddalajcie

się 13 od Jerozolimy, ale oczekujcie obietnicy Ojca, 14 o której

słyszeliścieodeMnie, 5 ŜeJanwprawdziechrzciłwwodzie,wy

jednakponiewielutychdniach 15 będziecieochrzczeniwDuchu

Świętym. 16

11 KrólestwoBoŜetonajogólniejrzeczbiorąckrólowanieBoga.OKróle

stwieBoŜymmoŜemymówićwszędzietam,gdziedziejesięBoŜawola,

tzn.tam,gdziefunkcjonująJegozasady.KrólowanieBogaogarniacoraz

więcejsferstworzeniai—wmiarępostępówmisji—corazwięcejist

nieńludzkich.KrólestwoBoŜewydatnieprzybliŜyłosiępoprzezprzyj

ście Pana Jezusa Chrystusa (Mk 1,15; Łk 4,1819), a kontynuatorami

dziełaMistrzasąJegonaśladowcy(2Kor5,20).

12 WielewaŜnychmomentówwŜyciuJezusaiapostołówdokonałosięteŜ

wczasiewspólnychposiłków:Łk22,1423;24,3649;J12,111;J13

17.Wtymjednakmiejscuniemamowyoposiłku,ajedynieospotka

niu.

13 Łk24,4749.Choćstojąceprzeduczniamizadaniebyłoogromne,Pan

działałbezpośpiechu.WnaszymŜyciuteŜjestczasczekanianaspeł

nieniesięobietnicBoŜych(Hbr6,12).

14 J14,26;15,2627;16,1213.

15 Poniewielutychdniach,idiom,zob.Robertson,BW5orazŁk24,21;

Dz24,21;J4,18;2Ptr3,1.

16 Ten fragment wstępny podsumowuje pierwszy traktat Łukasza, trzecią

Ewangelięsynoptyczną:jesttoksięgaotym,coJezuszacząłczynići

czego rozpoczął nauczać, czyli o dziejach naszego Pana.Drugitraktat

jest o dokonaniach tych, którzy byli świadkami dzieł Mistrza i którzy

byliprzezNiegopouczani.NauczanienaszegoPanazsamejswejnatury

domagasiękontynuacji(Mt7,2429).Chrześcijaństwotonietylkogro

noludzizłączonychwyznawaniemwspólnychdogmatów,aledoświad

czanie i przeŜywanie tego, co rozpoczyna się jako zapowiedź, ale na

stępniestajesięwokreślonymczasiewfaktemnaszejhistorii(porów

naj:1,10i2,1).

KsięgazostałanapisanaprzezŁukasza,którybyłprawdopodobniepo

ganinemzpochodzenia,człowiekiemdobrzewykształconymwkulturze

greckiejilekarzemzzawodu.ŚwiadectwaDziejówApostolskichsądla

naswaŜneiwtymsensie,Ŝewychodząspodpióraosobybardziejkry

tycznienastawianonejnaobserwowanezjawiska,zainteresowanejfakto

graficznąprawdą.

PismoŚwięte

str.3

WniebowstąpienieJezusa

(Mk16,1920;Łk24,5053)

6 Gdy więc byli zgromadzeni, dopytywali Go: Panie, 17 czy w

tymokresieprzywróciszIzraelowikrólestwododawnej[świet

ności]? 7 On im natomiast odpowiedział: Nie wasza to rzecz

poznać okresy i daty, które [sam] Ojciec ustalił zracjiswojej

władzy, 8 lecz otrzymacie moc Ducha Świętego, kiedy na was

zstąpi, i będziecie Mi świadkami 18 tak w Jerozolimie, jak i w

całejJudei,wSamarii—iaŜponajdalszekrańceziemi. 19

9 Igdytopowiedział,aonipatrzyli,zostałuniesionywgóręi

obłok zabrał Go sprzed ich oczu. 10 Kiedy zaś wpatrywali się,

jakOnsięwstępujedonieba,otostanęliprzynichdwajmęŜ

czyźniwbiałychubraniach. 11 Powiedzielioni:MęŜowiezGali

lei,dlaczegotakstanęliścieiwpatrujeciesięwniebo?TenJe

zus,któryzostałodwaswziętywgórędonieba,przyjdziew

takisposób,wjakizobaczyliścieGowstępującegodonieba. 20

PowrótdoJerozolimy

12 Wtedy powrócili do Jerozolimy z Góry, zwanej Oliwną, 21

która leŜy w pobliŜu Jerozolimy, w odległości drogi szabat

niej. 22 13 Gdyweszlido[miasta],udalisiędosalinapiętrze, 23 w

17 TytułPanwiąŜesięwtymprzypadkuzBoskimautorytetemJezusa(zob.

Dz19,5.10iinne,oraz7,59).

18 Chrystuswyznaczanamrolęświadków.Świadekniemusibyćszczegól

nym człowiekiem, musi być uczestnikiem szczególnych wydarzeń.

Świadkaniepytająoto,czegozostałnauczony,aleoto,cowidział,co

słyszałicoprzeŜył.Toczyniliapostołowie:Dz3,2;3,15;5,32;10,39;

13,31;22,15;1J1,14.

19 Księga Dziejów jest świadectwem rozprzestrzeniania się ewangelii w

Jerozolimie(rozdz.17);wJudeiiSamarii(rozdz.89)iaŜdokrańców

ziemi(1028).

20 Mt24,30.JezusChrystuspowróciwewłasnejosobie,dosłownie,aniew

przenośni.

21 Wniebowstąpienie miało miejsce na wschodnim zboczu Góry Oliwnej

(826mn.p.m.)nawschódodJerozolimywkierunkuBetanii,oddzielo

nejodmiastadolinąCedronu.NajejzboczuznajdowałsięogródGet

semani(Łk19,2829.37;por.Zach14,4;Mk11,1).

22 Drogaszabatnia:odległośćustalonaprzezrabinównapodstawietakich

tekstówjak:2MjŜ16,29;4MjŜ35,5;Joz3,4).Wynosiła2000łokci;w

str.4

PismoŚwięte

którejzatrzymalisię:PiotriJan,iJakub,iAndrzej,FilipiTo

masz, Bartłomiej i Mateusz, Jakub, syn Alfeusza, i Szymon

Zelota,iJuda,synJakuba. 24 14 Ciwszyscytrwali 25 jednomyśl

niewmodlitwie 26 wrazzkobietami 27 izMarią,MatkąJezusa

orazzJegobraćmi. 28

Wybórdwunastegoapostoła

15 W tych teŜ dniach Piotr powstał pośród braci — a był tam

razemtłum[liczący]okołostudwudziestuimion 29 —ipowie

dział: 16 MęŜowiebracia! 30 MusiałozostaćspełnionePismo,w

którymDuchŚwięty 31 ustamiDawida, 32 przepowiedziałJuda

czasachST1łokiećrównałsięok.44,5cm,alokiećdługi52cm,czyli

1040m.

23 Piętro:chodziopodobnyduŜypokój,wjakimodbyłasięOstatniaWie

czerza(Mk14,15).WtymwypadkumogłatobyćsalawdomuMarii,

matkiMarka(zob.Mk12,12).ApostołowiekrylisiętambyćmoŜew

obawieprzedśydami(J20,19).

24 Codoimionapostołów:Bartłomiej—JannazywagoNatanael(J1,45

49;21,2);Jakub,synAlfeusza—toŜsamyzJakubemMłodszym(Mk

15,40);Juda,synJakubatoTadeusz(Mt10,3;Mk3,18).

25 Lub:byliwierni,złączeni,zajęci,skoncentrowani,poświęceni,azatem:

ci wszyscy jednomyślnie oddawali się modlitwie; zob. Dz 2,46, gdzie

maznaczeniekontynuacji.

26 Mt18,1920.Jednomyślnamodlitwatonajlepszezajęcienaczasocze

kiwania na spełnienie się zapowiedzi BoŜych. Jednomyślnie, gr.

n_lnptl`cn,m (homothymadon)określawspólnotęmyślenia,celu,wspólną

zgodę.Społecznośćuczniówdajenamsiępoznaćjakospołecznośćgor

liwejmodlitwy(2,42;4,2431;12,5).

27 MoŜe chodzić o Ŝony apostołów(por.1Kor9,5)tudzieŜokobiety,o

którychwiemy,ŜeusługiwałyJezusowi(Mt27,55;Łk8,23;24,22).

28 JesttoostatniawzmiankaoMarii;wśródbracimógłbyćJakub,któryw

późniejszymokresiestałsięwaŜnąosobistościąwKościele(Dz12,17;

15,13;Gal2,9;zob.Mt13,55;J7,3).

29 Tłum imion, gr. n;bkni numnl`,svm (ochlos onomaton), hebraizm; imię

oznaczaosobę.WpodobnymznaczeniuimięwystępujewLXX(4MjŜ

1,2;18,20;3,40.43;26,53)orazwObj3,4;11,13.

30 MęŜowiebracia,zwroturoczystypodobniejakuDemostenesaMęŜowie

Ateńscylubunas:PanowiebracialubPanieipanowie,gdyŜzwrotten

obejmowałrównieŜkobiety(RobertsonBW5).

31 2Ptr1,21.

PismoŚwięte

str.5

sza,którystałsięprzewodnikiemtych,którzyschwytaliJezusa

— 17 gdyŜzostałzaliczonydonasiotrzymałudziałwtympo

sługiwaniu. 18 Ontozazapłatęniesprawiedliwościnabyłpole, 33

agdypadłnatwarz,pękłprzezśrodekiwypłynęływszystkie

jegownętrzności. 34 19 Istałosiętowiadomewszystkimmiesz

kańcom Jerozolimy, tak Ŝe nazwano to pole w ich własnym

dialekcie 35 Akeldamah, to jest Pole Krwi. 20 Napisane jest bo

wiemwzwojuPsalmów:

Niechjegomieszkaniestaniesiępuste

Iniechniebędzie,ktobywnimmieszkał. 36

oraz:

Niechinnyweźmiejegopasterskiurząd. 37

21 Trzeba więc, aby spośród męŜczyzn, którzy schodzili się z

namiprzezcałyczas,gdydonasprzyszedłiodszedł 38 PanJe

zus, 22 począwszyodchrztuJana,aŜdodnia,wktórymzostałod

naswziętywgórę,abyjedenztychstałsięwrazznamiświad

32 Piotr cytuje z tak zwanych Psalmów Mesjańskich, za które uwaŜa się

Psalmy:2,8,16,22,40,41,45,68,69,89,102,109,110,118.Wtym

wypadkucytatpochodzizPs69,25oraz109,8.NiektórezPsalmówMe

sjańskichsąmesjanicznewsensietypicznym,toznaczydotycząludz

kichdoświadczeńwogóle,aleodniesionesądodoświadczeńChrystusa.

Innesąwyraźnymizapowiedziami.Psalmy2,45i110zapowiadająMe

sjaszaKróla.Ps45,6przedstawiaMesjaszajakoBoga;wPs110jestOn

KapłanemKrólem i Panem Dawida. W Psalmie 2 jest On Synem Bo

Ŝym, któremu naleŜy się cześć; inne psalmy mówią o Jego cierpieniu

(22),Jegoofierze(40)iJegozmartwychwstaniu(16,10.11).WPsalmie

89jestOntym,któryspełniaPrzymierzeDawidowewypełniającwten

sposóbnadziejeIzraela.

33 Judaszkupiłpolepośrednio:pieniądzezostałyzwróconekapłanom(Mt

27,3)izostałyuŜytenakupnopolagarncarza(Mt27,7).

34 Mt27,5donosi,ŜeJudaszsiępowiesił.NiniejszyfragmentmoŜezna

czyć,Ŝekiedyjegociałospadłolubzostałoodcięte,upadającdoznało

zniszczenia.SłowatemogąrównieŜoznaczać—zaMt27,7—ŜeJu

daszpopełniłsamobójstworzucającsięnaostrozakończonypal.

35 Chodziojęzykaramejski.

36 Ps69,25.

37 Ps109,8.

38 Idiom:przebywałwśródnas(BAGD,zaNET386).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: