19.Ukraina.pdf

UKRAINA

Republika Ukrainy

Powierzchnia: 603,7 tys. km2

Ludność: 51 094 tys. mieszk.

Stolica: Kijów

Waluta: 1 hrywna

Historia:

Obecni na terenie Ukrainy w I tysiącleciu p.n.e. Kimerowie zostali wyparci

przez Scytów. Na wybrzeżu Morza Czarnego w VII-V w. p.n.e. powstawały

kolonie greckie, zaś w połowie I tysiąclecia nowej ery na obszarze kraju

pojawili się Słowianie. W IX w. powstało pierwsze państwo ruskie. W 981

r. Ruś przyjęła chrześcijaństwo obrządku wschodniego. W XII-XIV w.

miało miejsce rozbicie dzielnicowe, pogłębione przez wyniszczające

najazdy tatarskie. W ciągu następnych stuleci obszar Ukrainy znajdował

się w orbicie wpływów potężniejszych sąsiadów. W XIV w. znaczny obszar

Ukrainy został podbity przez Księstwo Litewskie. W wyniku Unii Lubelskiej

Ukraina została bezpośrednio przyłączona do Korony. Bunty kozackie

(m.in. Powstanie Chmielnickiego z 1648 r.) i włączenie się do konfliktu

Rosji spowodowało podział Ukrainy (na linii Dniepru) pomiędzy Polskę i

Rosję (1667 r.). W wyniku rozbiorów Rzeczypospolitej zachodnia Ukraina

(Galicja wschodnia) przypadła Austrii, pozostała część kraju - Rosji. Po I

wojnie światowej, wobec nieudanych prób stworzenia niezależnego

państwa, podejmowanych przez wojska Semena Petlury, zachodnia część

kraju przyłączona została do Polski, wschodnia stała się Ukraińską SRR. Po

agresji Armii Czerwonej na Polskę w 1939 r., polska część Ukrainy została

włączona do Ukraińskiej SRR (podobny los spotkał w następnym roku

rumuńską Besarabię). W latach 1941-1944 miała miejsce hitlerowska

okupacja kraju. W 1945 r. do Ukrainy przyłączono należącą do

Czechosłowacji, a okupowaną (od 1939 r.) przez Węgry Ruś Zakarpacką.

W 1954 r. do Ukrainy włączono Krym, wcześniej stanowiący część

Rosyjskiej SFRR. W 1991 r. wobec rozpadu ZSRR Ukraina uzyskała

niepodległość.

Ludność:

Ludność: 51 094 tys. mieszk.

Gęstość zaludnienia: 85 osób/km2

Przyrost ludności: 0,1%

Główne miasta: Kijów (2812 tys. mieszk.), Charków (1681 tys. mieszk.),

Dniepropietrowsk (1231 tys. mieszk.), Donieck (1121 tys. mieszk.),

Odessa (1087 tys. mieszk.), Zaporoże (900 tys. mieszk.), Lwów (810 tys.

mieszk.), Krzywy Róg (737 tys. mieszk.), Mariupol (524 tys. mieszk.),

Mikołajów (519 tys. mieszk.), Ługańsk (504 tys. mieszk.)

Języki: ukraiński (oficjalny), rosyjski

Religie: prawosławie: 76%, katolicyzm (rzymski i grecki): 15%,

protestantyzm, judaizm, islam

Skład etniczny: Ukraińcy: 73%, Rosjanie: 22%, Białorusini, Rumuni,

Polacy, Węgrzy, Żydzi

Gospodarka:

Produkt krajowy PKB: 46,2 mld USD

Produkt krajowy na 1 mieszk.: 980 USD

Eksport: 15,4 mld USD

Import: 19,6 mld USD

Inflacja: 16%

Bezrobocie: 3%

Główne produkty przemysłowe: stal, maszyny i urządzenia, środki

transportu, produkty petrochemiczne, chemikalia, nawozy sztuczne, broń,

energia elektryczna, wyroby drzewne, tekstylia, odzież, żywność, napoje

Główne produkty rolne: pszenica, żyto, owies, jęczmień, buraki cukrowe,

ziemniaki, rośliny oleiste, pomidory, warzywa, len, konopie, tytoń, chmiel,

wołowina, wieprzowina, baranina, wełna

Górnictwo: węgiel kamienny i brunatny, ruda żelaza, magnezyt, ropa

naftowa, gaz ziemny, rtęć, uran, siarka, sól kamienna, kamień budowlany

Turystyka:

Przyjazdy: b.d.

Przychód z turystyki: b.d.

Polityka:

Ustrój: republika parlamentarna

Prezydent: Leonid Kuczma

Premier: Wałeryj Pustowojtenko

Parlament: Rada Najwyższa (450 deputowanych)

Główne partie polityczne: Partia Komunistyczna, Partia Chłopska,

Socjalistyczna Partia Ukrainy, Blok na Rzecz Reform, Ukraiński Ruch

Ludowy

Przynależność do organizacji: ONZ, Wspólnota Niepodległych Państw,

Rada Europy, Inicjatywa Środkowoeuropejska, Organizacja

Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Partnerstwo dla Pokoju

Miasta:

Kijów (Kiiv):

Stolica i największe miasto Ukrainy (2812 tys. mieszk.). Najważniejszy w

kraju ośrodek przemysłu, kultury i nauki, duży port rzeczny na Dnieprze.

Nazwa miasta pochodzi od imienia pierwszego legendarnego księcia

ruskiego - Kija, żyjącego w VI w. W IX w. Kijów został stolicą Rusi

Kijowskiej i wyrósł na jedno z większych i zamożniejszych miast Europy. W

1018 r. Kijów został przejściowo zajęty przez wojska Bolesława

Chrobrego. Pomyślny rozwój zahamowało rozdrobnienie Rusi i najazdy

Tatarów w XIII w. (zniszczenie miasta w 1240 r.). W 1362 r. miasto

weszło w skład Litwy, po Unii Lubelskiej (1569 r.) do Polski, natomiast w II

połowie XVII w. stało się częścią państwa moskiewskiego. Od 1797 r.

miasto było stolicą guberni. Wraz z uzyskaniem przez Ukrainę

niepodległości w 1991 r. Kijów stał się ponownie stolicą niezależnego

państwa. W Kijowie zachowało się wiele zabytków, najcenniejsze z nich

wzniesiono w okresie świetności Rusi Kijowskiej. Złota Brama pochodzi z

1037 r., sobór św. Zofii, zbudowany w XI w. był przebudowywany w XVII i

XVIII w., klasztor Ławra Peczerska z soborem Uspieńskim pochodzi z II

połowy XI w., zaś cerkiew Troicka z początku XII w. Liczne są również

przykłady architektury sakralnej w stylu tzw. baroku ukraińskiego (XVII-

XVIII w.). Wielka XIX-wieczna Katedra Włodzimierska zbudowana została

dla uczczenia 900-lecia chrześcijaństwa na Rusi. Atmosferę dawnego

Kijowa odnaleźć można m.in. w najstarszej dzielnicy miasta - Andriwskim

Uzwisie. Miejscem chętnie odwiedzanym przez mieszkańców miasta i

turystów jest Maidan Niezależnosti z wielkimi fontannami, pełen muzyków,

sprzedawców i spacerowiczów. Poza centrum miasta znajduje się wielki

Pomnik Matki Ukrainy z muzeum II wojny światowej.

Lwów (L'viv):

Miasto na zachodzie Ukrainy (810 tys. mieszk.); ośrodek przemysłu, duże

centrum naukowo- kulturalne. Miasto zostało założone w 1256 r. przez

księcia Daniela Halickiego. Lwów był od początku swej historii miastem

wielonarodowościowym (żyli tu m.in. Rusini, Polacy, Żydzi, Ormianie i

Niemcy) W 1349 r. Lwów, wraz z Rusią Halicką, włączony został do Polski.

Wykorzystując swoje położenie miasto rozwijało się pomyślnie jako

ośrodek handlu, stając się jednym z większych i zamożniejszych miast

Rzeczypospolitej. Po I rozbiorze w 1772 r. Lwów został przyłączony do

Austrii, stając się stolicą Galicji. W XIX w. miasto było najważniejszym

ośrodkiem rozwoju kultury polskiej. W okresie II Rzeczypospolitej Lwów

był, po Warszawie i Łodzi, największym miastem Polski. W 1939 r. miasto

(wraz z zachodnią Ukrainą) zostało włączone do ZSRR. W czasie okupacji

hitlerowskiej miała miejsce akcja masowej eksterminacji polskiej

inteligencji. U schyłku epoki radzieckiej Lwów był centrum

nacjonalistycznych ruchów ukraińskich. W mieście zachowało się wiele

cennych zabytków, choć ich stan pozostawia wiele do życzenia. Nad

miastem górują ruiny zamku Kazimierza Wielkiego z połowy XIV w. Lwów

jest miastem trzech katedr. Gotycko-barokowa katedra katolicka (z

cennym wyposażeniem i późnorenesansową kaplicą Boimów) pochodzi z

XV w., katedra ormiańska wzniesiona została w XIV w., unicka katedra św.

Jura pochodzi z XVII w. Cennymi zabytkami architektury sakralnej są

także: późnorenesansowy kościół Bernardynów (obecnie greckokatolicki

kościół św. Andrzeja), barokowe świątynie Jezuitów i Dominikanów,

bizantyjska cerkiew wołoska z XVI-XVII w. Na Rynku znajduje się szereg

kamienic z XV-XVIII w. Do piękniejszych budowli miasta należy ozdobiony

trzema złotymi figurami aniołów eklektyczny gmach Teatru Opery i Baletu

z przełomu XIX i XX w. Cmentarz Łyczakowski jest jedną z piękniejszych

nekropolii środkowej Europy i miejscem spoczynku wielu zasłużonych

Polaków (znajduje się tam m.in. Cmentarz Orląt Lwowskich - polskich

obrońców miasta z 1919 r.). Arsenał eksponuje bogatą kolekcję broni z

różnych epok. Muzeum Farmacji (w Rynku) znajduje się w budynku

najstarszej lwowskiej apteki.

Odessa (Odesa):

Miasto na południowym zachodzie Ukrainy (1087 tys. mieszk.), położone

nad Morzem Czarnym; wielki ośrodek przemysłu, centrum akademickie i

kulturalne, ruchliwy port morski a także uzdrowisko (wody mineralne i

złoża borowiny). Odessa została założona w 1793 r., w XIX w. rozwinęła

się jako ważny port, ośrodek handlu i kultury. W czasie II wojny światowej

prowadzone były zacięte walki o miasto i port. Centrum Odessy

zawdzięcza swój wygląd zamożnym Rosjanom, którzy spędzali tu wakacje

w czasach imperialnych. Pamiątką dawnej Odessy są liczne bulwary

nadmorskie (np. bulwar Primorski z pałacem Woroncowa). Do

piękniejszych obiektów w mieście należy otoczony ogrodami Teatr Opery i

Baletu. Jednym z symboli miasta są słynne Schody Potiomkinowskie o 192

stopniach, rozsławione w propagandowym filmie radzieckim "Pancernik

Potiomkin" z 1925 r. Odeskie Muzeum Archeologiczne prezentuje

przedmioty sztuki użytkowej z rejonu Morza Czarnego

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: