2
Splot szyjny i nerwy międzyżebrowe
1) Splot szyjny
2) Nerwy międzyżebrowe
Ad 1) Splot szyjny
Powstaje z gałęzi brzusznych nerwów rdzeniowych C1-4, które są ze sobą połączone poprzez pętle
Położenie – bocznie i ku przodowi od wyrostków poprzecznych górnych kręgów szyjnych, przed mięśniami głębokimi szyi. Od przodu jest przykryty blaszką przedkręgową powięzi szyjnej (lamina preverebralis fasciae cervicalis), która oddziela splot od powrózka naczyniowo-nerwowego szyi.
Pętle (2):
1) ansa atlantis – C1 + C2
2) pętla szyjna (ansa cervicalis) – C1+2 + C2+3
Zespolenia splotu:
1) z nerwami czaszkowymi ® VII, X, XI, XII
2) z pniem współczulnym ® zwój szyjny górny
3) ze splotem ramiennym ® włókno C4
Gałęzie:
I. skórne (4): Punkt Erba, za tylnym brzegiem m. mostkowo-obojczykowo-sutkowego, na wys C3
a) n. potyliczny mniejszy
b) n. uszny wielki
a) n. poprzeczny szyi
b) nn. nadobojczykowe
a) krótkie – odchodzą od gałęzi brzusznych nerwów rdzeniowych przed ich połączeniem w splot, zaopatrują mm. głębokie szyi
b) długie:
1) gałąź do m. mostkowo-obojczykowo-sutkowego (unerwia wspólnie z gał. zewn. n. XI)
2) gałąź do mięśnia czworobocznego (unerwia wspólnie z gał. zewnętrzną n. XI)
3) nerw przeponowy (n. phrenicus) – najdłuższy nerw tego splotu
4) pętla szyjna
Nerw przeponowy (n. phrenicus) powstaje z C4 (C3-5) – zawiera włókna ruchowe, czuciowe (ok. 30%) i autonomiczne
przebieg:
szyja – biegnie w trójkącie m. pochyłych,
® krzyżuje od przodu – m. pochyły przedni ze strony bocznej na przyśrodkową
® krzyżuje od tyłu – m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy, m. łopatkowo-gnykowy, t. poprzeczną szyi, t. nadłopatkową
® biegnie bocznie od pęczka naczyniowo-nerwowego szyi, pomiędzy tętnicą, a żyłą podobojczykową, bocznie od n. X
klatka piersiowa – wchodzi przez otwór górny klatki piersiowej za stawem mostkowo-obojczykowym
® biegnie w śródpiersiu przednim
® ponad osklepkiem opłucnej
® krzyżuje od tyłu t. piersiową wewnętrzną i grasicę
® nerw prawy – bocznie od ż. ramienno-głowowej P i ż. głównej górnej, krzyżuje od przodu t. podobojczykową P
® nerw lewy – bocznie od części wstępującej t. podobojczykowej L, t. szyjnej wspólnej L, krzyżuje od przodu łuk aorty (do przodu od n. X)
® przez korzeń płuca
® przez śródpiersie przednie, a następnie środkowe
® w okolicy serca pomiędzy osierdziem włóknistym, a częścią ścienną opłucnej śródpiersiowej, następnie wzdłuż brzegów serca
® przechodzi przez przeponę prze otwór żyły głównej dolnej (nerw P), a w okolicy koniuszka serca (nerw L)
Porażenie:
a) po jednej stronie – niekiedy lekka duszność, przepona jest uniesiona wyżej, przy wdechu ruchy paradoksalne przepony (unoszenie do góry przy wdechu), bóle promieniujące do łopatki, niekiedy dolegliwości żołądkowe
b) obustronne – niemożliwe jest głębokie oddychanie
Pętla szyjna (ansa cervicalis)
Zwana była dawniej pętlą nerwu podjęzykowego, biegnie w trójkącie tętnicy szyjnej
Gałęzie (2):
a) górna (C1+2) – zawiera włókna splotu szyjnego, które biegną torem n. XII i oddzielają się od niego przy łuku n. XII podążając dalej samodzielnie w dół pomiędzy tętnicą szyjną zewnętrzną, a wewnętrzną
b) dolna (C2+3) – biegnie skośnie w dół przed żyłą szyjną wewnętrzną, za m. mostkowo-obojczykowo-sutkowym w kierunku gałęzi górnej.
Gałąź górna i dolna łączą się ze sobą na wysokości śródścięgna m. łopatkowo-gnykowego tworząc pętlę szyjną. W dolnej części trójkąta tętnicy szyjnej na zewnętrznym obwodzie ż. szyjnej wewn. i t. szyjnej wspólnej
Zaopatruje: mm. podgnykowe, m. bródkowo-gnykowy, m. długi głowy, m. prosty przedni głowy
Są to gałęzie brzuszne nerwów rdzeniowych Th1-12, które kierują się do przodu i biegną w ścianie klatki piersiowej i jamy brzusznej układając się przeważnie pomiędzy mięśniami.
Ostatni nerw - Th12 nazywa się nerwem podżebrowym (n. subcostalis) ponieważ biegnie pod ostatnim żebrem.
Przebieg nerwów międzyżebrowych świadczy o zachowaniu metametrii w budowie ciała.
Wyróżniamy dwie grupy nerwów, które różnią się przebiegiem:
a) nerwy międzyżebrowe górne (Th1-6) – prawie na całej długości biegną w przestrzeniach międzyżebrowych i kończą się w pobliżu mostka.
Przebiegają w 4 odcinkach:
1) pomiędzy powięzią wewnątrzpiersiową (fascia endothoracica), a błoną międzyżebrową wewnętrzną (membrana intercostalis interna)
2) pomiędzy mięśniem międzyżebrowym zewnętrznym, a wewnętrznym
3) pomiędzy mięśniem międzyżebrowym wewnętrznym, a pośrednim
4) mięśniem międzyżebrowym pośrednim, a powięzią wewnątrzpiersiową i m. poprzecznym klatki piersiowej od tyłu
W pobliżu mostka nerwy te krzyżują naczynia piersiowe wewn. i przebijają mm. międzyżebrowe pośrednie i m. piersiowy większy ukazując się z przodu jako gałęzie skórne przednie.
W przestrzeniach międzyżebrowych układają się wspólnie z tętnicą , żyłą i naczyniami chłonnymi międzyżebrowymi tworząc powrózek naczyniowo-nerwowy przestrzeni międzyżębrowej. Kolejność od góry: T, Ż, N
b) nerwy międzyżebrowe dolne (Th7-11) - mają bardziej złożony przebieg:
1) w przestrzeniach międzyżebrowych (7-11)
2) pomiędzy m. skośnym brzucha wewn., a m. poprzecznym brzucha krzyżując chrząstki żebrowe lub biegnąc poniżej jednoimiennego żebra (7-11)
3) przebijają tylną blaszkę pochewki m. prostego brzucha rozgałęziając się w nim, a częściowo okrążają go od strony przyśrodkowej. Wychodzą z przodu jako gałęzie skórne przednie po przebiciu blaszki pochewki m. prostego brzucha
Zasięg unerwienia:
1) mięśnie:
a) mm. międzyżebrowe zewnętrzne, wewnętrzne i pośrednie, mm. dźwigacze żeber, m. poprzeczny klatki piersiowej
b) niektóre mięśnie grzbietu (m. zębaty tylny górny i dolny, mm. poprzecznożebrowe)
c) wszystkie mm. brzucha
2) skóra: klatka piersiowa z przodu i z boku (n. międzyżebrowo-ramienny, gał. sutkowe boczne i przyśrodkowe, gał. skórne boczne piersiowe, gał. skórne boczne brzuszne)
3) gałęzie stawowe i okostnowe – unerwiają stawy żebrowo-kręgowe i żebra
4) gałęzie opłucnowe – zaopatrują opłucną żebrową i częściowo przeponową
5) gałęzie otrzewnowe – przenikają przez przyczepy przepony unerwiając otrzewną ścienną przedniej i bocznej ściany jamy brzusznej oraz otrzewną pokrywającą obwodowe części przepony
Uszkodzenie i objawy porażenia:
a) jednostronne – skrzywienie kręgosłupa na stronę przeciwną
b) obustronne – utrudnione utrzymanie tułowia w prawidłowym położeniu, pogłębia się lordoza lędźwiowa i następuje silniejsze uwypuklenie brzucha
c) utrudnione oddawanie moczu i stolca na skutek uszkodzenia nerwów tłoczni brzusznej
d) zniesione bywają odruchy brzuszne
orianka18