Badania lekarskie zasady.pdf

OPINIE

Rozdział 3/1.

3/1. Badania lekarskie

Ewa Drzewiecka

Spis treœci

1. Komentarz ................................ 1

1.1. Zasady kierowania na badania ............. 1

1.2. Badania wstêpne ....................... 3

1.3. Badania okresowe ...................... 3

1.4. Badania kontrolne ...................... 4

1.5. Przeprowadzenie badania ................ 4

1.6. Profilaktyczna opieka lekarska ............. 7

2. Wyjaœnienie do wzoru skierowania ............. 8

Wzór A: Skierowanie na badania dla pracowników

zatrudnionych na stanowiskach, na których

wystêpuj¹ czynniki szkodliwe dla zdrowia,

lub warunki uci¹¿liwe ................... 10

Wzór B: Skierowanie na badania dla pracowników

zatrudnionych na stanowiskach, na których

nie wystêpuj¹ czynniki szkodliwe dla zdrowia,

lub warunki uci¹¿liwe ................... 11

1. Komentarz

1.1. Zasady kierowania na badania

Badania lekarskie pracowników s¹ istotnym elementem profilaktycznej ochrony

zdrowia.

Profilaktyczne badania lekarskie to badania wstêpne, okresowe i kontrolne.

Rodzaje badań

Zagadnienia zwi¹zane z profilaktyczn¹ opiek¹ zdrowotn¹ pracowników reguluj¹:

art. 229 Kodeksu pracy (tj. Dz.U z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.),

ustawa z 27.6.1997 r. o s³u¿bie medycyny pracy (tj. Dz.U. z 2004 r. Nr 125,

poz. 1317),

rozporz¹dzenie Ministra Zdrowia i Opieki Spo³ecznej z 30.5.1996 r. w sprawie

przeprowadzania badañ lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej

opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeñ lekarskich wydawanych

do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr 69, poz. 332, ze zm.),

rozporz¹dzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28.5.1996 r. w sprawie za-

kresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach zwi¹za-

nych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracow-

nika (Dz.U. Nr 62, poz. 286, ze zm.).

Pracodawca nie mo¿e dopuœciæ do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia

lekarskiego stwierdzaj¹cego brak przeciwwskazañ do pracy na okreœlonym stano-

wisku (art. 229 § 5 Kp).

kwiecień 2005

Rozdzia³ 3/1.

3/1. Badania lekarskie

3. Badania lekarskie

kwiecieñ 2005

OPINIE

3. Badania lekarskie

Rozdział 3/1.

Pracodawca ma obowi¹zek skierowania na badania lekarskie. Natomiast zarówno

pracownik, jak i osoba, która zamierza podj¹æ pracê, s¹ zobowi¹zani poddaæ siê ba-

daniom lekarskim (art. 211 pkt 5 Kp). Skierowanie na badania nie mo¿e byæ potrak-

towane przez pracownika jako szykana, zw³aszcza gdy odmowa poddania siê tym

badaniom mo¿e prowadziæ do odpowiedzialnoœci pracodawcy za dopuszczenie

pracownika do pracy w warunkach nara¿enia na dzia³anie substancji szkodliwych

dla zdrowia, bez aktualnych okresowych badañ lekarskich.

Odmowa poddania siê profilaktycznym badaniom lekarskim jest naruszeniem

obowi¹zków pracowniczych i w niektórych okolicznoœciach mo¿e byæ przyczyn¹

wypowiedzenia umowy o pracê, a nawet rozwi¹zania umowy o pracê bez wypo-

wiedzenia.

Naruszenie

obowiązków

pracowniczych

Profilaktyczne badania lekarskie, zarówno wstêpne, jak i okresowe oraz kontrol-

ne, przeprowadzane s¹ w ka¿dym przypadku na koszt pracodawcy na podstawie

wydanego przez niego skierowania.

PRZYKŁAD

Olga B., kandydatka na sekretarkê, zosta³a skierowana przez pracodawcê na badania wstêpne. W orze-

czeniu lekarz stwierdzi³ brak przeciwwskazañ do wykonywania pracy na stanowisku sekretarki. Pra-

codawca nie zatrudni³ Olgi B. W tej sytuacji pracodawca równie¿ ponosi koszt wykonanego badania.

Prawo do

wynagrodzenia

Badania lekarskie okresowe i kontrolne przeprowadza siê w miarê mo¿liwoœci

w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy z powodu badañ pracownik

zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Nale¿y wyraŸnie zaznaczyæ, ¿e pracownikowi przys³uguj¹ tak¿e nale¿noœci na po-

krycie kosztów przejazdu wed³ug zasad obowi¹zuj¹cych przy podró¿ach s³u¿bo-

wych, o ile konieczny by³ przejazd na badania do innej miejscowoœci. Natomiast

pracodawca nie pokrywa kosztów przejazdu na badania kandydata do pracy.

Przy ustalaniu wynagrodzenia za czas nieobecnoœci pracownika w pracy z powo-

du przeprowadzenia profilaktycznych badañ lekarskich , stosuje siê zasady obo-

wi¹zuj¹ce przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy, z tym, ¿e sk³ad-

niki ustalane w wysokoœci przeciêtnej oblicza siê z miesi¹ca, w którym przypad³o

zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy (§ 5 rozp. MPiPS

z 29.5.1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykony-

wania pracy oraz wynagrodzenia stanowi¹cego podstawê obliczania odszkodo-

wañ, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych nale¿no-

œci przewidzianych w Kodeksie pracy, Dz.U. Nr 62, poz. 289, ze zm.).

Badania

specjalne

Omawiane profilaktyczne badania lekarskie (wstêpne, okresowe, kontrolne), prze-

prowadza siê niezale¿nie od specjalnych badañ lekarskich u osób przyjmowa-

nych do pracy lub u pracowników:

zatrudnionych na polskich statkach morskich,

dla których, w myœl obowi¹zuj¹cych przepisów, uzyskanie odpowiedniego orze-

czenia lekarskiego jest warunkiem nabycia lub posiadania uprawnieñ do wyko-

nywania okreœlonego zawodu lub czynnoœci, b¹dŸ jest niezbêdne ze wzglêdów

sanitarno-epidemiologicznych,

skierowanych do pracy za granic¹ w celu realizacji budownictwa eksportowe-

go i us³ug zwi¹zanych z eksportem, zgodnie z odrêbnymi przepisami.

kwiecień 2005

3/1. Badania lekarskie

OPINIE

Rozdział 3/1.

Do podjêcia pracy w zawodzie kelnera nie wystarcza , ¿e osoba kandyduj¹ca na to stanowisko posiada

aktualny wpis do ksi¹¿eczki, wydanej dla celów sanitarno-epidemiologicznych. Niezbêdne jest rów-

nie¿ orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazañ do pracy na okreœlonym stanowisku (w naszym

przypadku kelnera) wydane w wyniku wstêpnego badania lekarskiego. Oczywiœcie póŸniej nasz pra-

cownik podlega tak¿e badaniom lekarskim okresowym i kontrolnym niezale¿nie od terminów i wyni-

ków badañ dla celów sanitarno-epidemiologicznych.

PRZYKŁAD

Pracodawca mo¿e zleciæ przeprowadzenie specjalistycznych badañ psycholo-

gicznych wtedy, gdy przepis szczególny tego wymaga (np. wobec personelu lotni-

czego). Nie jest zgodne z przepisami poddawanie takim badaniom ka¿dego kandy-

data na pracownika.

Od specjalistycznych badañ psychologicznych nale¿y natomiast odró¿niæ testy

psychologiczne lub testy sprawnoœci psychoruchowej, wykazuj¹ce predyspozycje

kandydata do pracy na danym stanowisku.

1.2. Badania wstêpne

W myœl zapisu artyku³u 229 § 1 Kodeksu pracy, badaniu wstêpnemu podlegaj¹:

osoby przyjmowane do pracy,

pracownicy m³odociani przenoszeni na inne stanowisko pracy (szczególna

ochrona zdrowia m³odocianych),

pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których wystêpuj¹ czynniki

szkodliwe dla zdrowia lub warunki uci¹¿liwe.

Badania wstêpne s¹ obowi¹zkowe niezale¿nie od formy prawnej przeniesienia na

inne stanowisko . Mo¿e to byæ przeniesienie na zasadach:

porozumienia zmieniaj¹cego,

wypowiedzenia zmieniaj¹cego, czy

powierzenia innej pracy do 3 miesiêcy w roku kalendarzowym ze wzglêdu na

uzasadnione potrzeby pracodawcy (art. 42 § 4 Kp).

Przeniesienie

na inne

stanowisko

Badaniom wstêpnym nie podlegaj¹ osoby przyjmowane ponownie do pracy

u danego pracodawcy:

na to samo stanowisko lub

na stanowisko o takich samych warunkach pracy,

na podstawie kolejnej umowy o pracê zawartej bezpoœrednio po rozwi¹zaniu lub

wygaœniêciu poprzedniej umowy o pracê z tym pracodawc¹.

Osoby, które

nie podlegają

badaniom

lekarskim

S¹ to najczêœciej przypadki zatrudniania pracowników na podstawie np. zawiera-

nych kolejno po sobie umów o pracê na czas okreœlony b¹dŸ umowy na czas nie

okreœlony zawartej po umowie o pracê na okres próbny.

1.3. Badania okresowe

Badaniom okresowym podlega ka¿dy pracownik.

kwiecień 2005

OPINIE

3. Badania lekarskie

Rozdział 3/1.

Zakres i często-

tliwość badań

lekarskich

O zakresie i czêstotliwoœci badañ profilaktycznych decyduje lekarz przeprowa-

dzaj¹cy te badania, opieraj¹c siê na wskazówkach metodycznych za³¹czonych do

rozporz¹dzenia MZiOS z 30.5.1996 r. w sprawie przeprowadzania badañ lekarskich

pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz

orzeczeñ lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy

(Dz.U. Nr 69, poz. 332, ze zm.). Lekarz ten mo¿e jednak, je¿eli uzna to za niezbêdne

dla prawid³owej oceny stanu zdrowia osoby przyjmowanej do pracy czy pracowni-

ka, rozszerzyæ zakres badañ o specjalistyczne badania konsultacyjne oraz bada-

nia dodatkowe , które s¹ czêœci¹ badania profilaktycznego.

Lekarz prowadz¹cy badania profilaktyczne mo¿e tak¿e wyznaczyæ krótszy termin

do przeprowadzenia kolejnego badania ni¿ zosta³o to okreœlone we wskazówkach

metodycznych.

Pracownicy

narażeni na

substancje

rakotwórcze

Pracodawca zatrudniaj¹cy pracowników w warunkach nara¿enia na substancje

rakotwórcze ma zwiêkszone obowi¹zki w zakresie badañ pracowników ni¿ w po-

zosta³ych przypadkach. Je¿eli pracodawca zatrudnia pracowników w warunkach

nara¿enia na dzia³anie substancji i czynników rakotwórczych lub py³ów zw³ók-

niaj¹cych zobowi¹zany jest dodatkowo , czyli oprócz badañ wstêpnych i zwyk³ych

badañ okresowych w okresie zatrudnienia w ww. warunkach, zapewniæ tym oso-

bom badania okresowe:

po zaprzestaniu przez tych pracowników pracy w kontakcie ze wskazanymi

wczeœniej substancjami, czynnikami i py³ami,

na wniosek tych pracowników – po rozwi¹zaniu stosunku pracy.

1.4. Badania kontrolne

Kontrolne badania lekarskie maj¹ na celu ustalenie zdolnoœci pracownika do wy-

konywania pracy na dotychczasowym stanowisku w przypadku jego nieobecno-

œci w pracy z powodu choroby trwaj¹cej d³u¿ej ni¿ 30 dni. Pracownik ma obo-

wi¹zek poddania siê kontrolnemu badaniu lekarskiemu, je¿eli niezdolnoœæ do

pracy wskutek choroby trwaj¹cej ponad 30 dni zosta³a orzeczona po badaniu prze-

prowadzonym zgodnie z prawem i zasadami etyki lekarskiej (wyrok SN

z 2.6.2000 r., I PKN 685/99, OSNAPiUS z 2001 r. Nr 23, poz. 689).

1.5. Przeprowadzenie badania

Pracodawca, dzia³aj¹c w porozumieniu z przedstawicielami pracowników, ma pra-

wo wyboru podmiotu sprawuj¹cego profilaktyczn¹ opiekê zdrowotn¹ (art. 13

ustawy z 27.6.1997 r. o s³u¿bie medycyny pracy). Nastêpnie pracodawca zawiera

z wybranym podmiotem umowê. Badania wstêpne, okresowe i kontrolne s¹ bo-

wiem wykonywane na podstawie umowy zawartej przez pracodawcê z podsta-

wow¹ jednostk¹ s³u¿by medycyny pracy (art. 12 ust. 1 ww. ustawy).

Służba

medycyny

pracy

Warto pamiêtaæ, ¿e do podstawowych jednostek s³u¿by medycyny pracy nale¿¹:

zak³ady opieki zdrowotnej tworzone i utrzymywane w celu sprawowania pro-

filaktycznej opieki zdrowotnej nad pracuj¹cymi,

jednostki organizacyjne zak³adów opieki zdrowotnej wydzielone w celu reali-

zacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracuj¹cymi,

kwiecień 2005

3/1. Badania lekarskie

OPINIE

Rozdział 3/1.

lekarze wykonuj¹cy indywidualn¹ praktykê lekarsk¹, indywidualn¹ specjali-

styczn¹ praktykê lekarsk¹ lub wykonuj¹cy zawód w formie grupowej praktyki

lekarskiej.

Umowa powinna okreœlaæ (art. 12 ust. 2 ww. ustawy o s³u¿bie medycyny pracy):

strony umowy oraz osoby objête œwiadczeniami z tytu³u umowy;

zakres opieki zdrowotnej, który w odniesieniu do pracowników powinien obej-

mowaæ co najmniej te rodzaje œwiadczeñ, do których zapewnienia pracodawca

jest obowi¹zany na podstawie Kodeksu pracy, ustawy o s³u¿bie medycyny pra-

cy i przepisów wydanych na ich podstawie;

warunki i sposób udzielania œwiadczeñ zdrowotnych, a w szczególnoœci: spo-

sób rejestracji osób objêtych umow¹, organizacjê udzielania œwiadczeñ, tryb

przekazywania zaœwiadczeñ lekarskich o zdolnoœci do pracy b¹dŸ nauki oraz

sposób podania tych informacji do wiadomoœci zainteresowanych;

sposób kontrolowania przez pracodawcê wykonywania postanowieñ umowy;

obowi¹zki pracodawcy wobec jednostki medycyny pracy, która jest stron¹

umowy, dotycz¹ce:

przekazywania informacji o wystêpowaniu czynników szkodliwych dla

zdrowia lub warunków uci¹¿liwych wraz z aktualnymi wynikami badañ

i pomiarów tych czynników,

zapewnienia udzia³u w komisji bezpieczeñstwa i higieny pracy dzia³aj¹cej

na terenie zak³adu pracy,

zapewnienia mo¿liwoœci przegl¹du stanowisk pracy w celu dokonania oce-

ny warunków pracy,

udostêpniania dokumentacji wyników kontroli warunków pracy, w czêœci

odnosz¹cej siê do ochrony zdrowia;

wysokoœæ nale¿noœci, sposób jej ustalania, terminy p³atnoœci oraz tryb rozliczeñ

finansowych;

dopuszczalnoœæ zlecania osobom trzecim przez jednostkê medycyny pracy,

która jest stron¹ umowy niektórych obowi¹zków wynikaj¹cych z umowy, np.

badañ diagnostycznych i specjalistycznych konsultacji lekarskich (koszty zle-

ceñ obci¹¿aj¹ podstawow¹ jednostkê s³u¿by medycyny pracy);

okres, na który zosta³a zawarta umowa, z tym ¿e okres ten nie mo¿e byæ krótszy

ni¿ rok;

sposób rozwi¹zywania umowy za wypowiedzeniem i przypadki stanowi¹ce

podstawê rozwi¹zywania umowy ze skutkiem natychmiastowym;

tryb rozstrzygania sporów zwi¹zanych z realizacj¹ i rozliczeniem finansowym

umowy, zw³aszcza w razie stwierdzenia przez kierownika wojewódzkiego

oœrodka medycyny pracy istotnych uchybieñ dotycz¹cych trybu, zakresu i ja-

koœci udzielanych œwiadczeñ zdrowotnych.

Treść umowy

Badania profilaktyczne oraz profilaktyczn¹ opiekê zdrowotn¹ wykonuj¹ lekarze

spe³niaj¹cy dodatkowe wymagania kwalifikacyjne okreœlone w § 7 rozporz¹dze-

nia MZiOS z 30.5.1996 r. w sprawie przeprowadzania badañ lekarskich praco-

wników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orze-

czeñ lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U.

Nr 69, poz. 332, ze zm.). Badania profilaktyczne pracowników, u których na stano-

wiskach pracy nie stwierdzono wystêpowania czynników szkodliwych dla zdro-

wia lub warunków uci¹¿liwych wymienionych we wskazówkach metodycznych,

Kwalifikacje

lekarzy

kwiecień 2005

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: