PERCEPCJA WZROKOWA - jest zdolnością do rozpoznawania i rozróżniania bodźców wzrokowych, a także do ich interpretowania przez odniesienie do poprzednich doświadczeń. Percepcja wzrokowa nie jest wyłącznie zdolnością do dokładnego spostrzegania. Interpretacja bodźców wzrokowych dokonuje się nie na siatkówce, lecz w mózgu.
Dzieci opóźnione w rozwoju percepcji wzrokowej mają trudności w rozpoznawaniu przedmiotów i ich wzajemnego położenia w przestrzeni, wskutek czego spostrzegają świat w sposób zniekształcony. To z kolei wywołuje u nich poczucie nieprzewidywalności i niestabilności zdarzeń. Trudności w rozpoznawaniu symboli wzrokowych powodują, że opanowanie umiejętności czytania i pisania jest dla tych dzieci bardzo trudne, a czasem nawet niemożliwe.
Zaburzenia percepcji wzrokowej mogą być także przyczyną trudności w takich przedmiotach jak:
§ zajęcia plastyczne,
§ w geografii - utrudniona orientacja na mapie,
§ w geometrii (brak wyobraźni przestrzennej powoduje kłopoty w utrwaleniu wzrokowych obrazów figur, kątów i innych abstrakcyjnych elementów)
§ w nauce języka obcego, takie jak różnicowanie i utrwalenie kształtów liter oraz przyporządkowywanie im określonych dźwięków
Ćwiczenia procesów analizy i syntezy wzrokowej:
§ sortowanie lub segregowanie przedmiotów, obrazków, figur, liter według określonych cech lub zasad w celu ćwiczenia umiejętności prawidłowego ich rozpoznawania, różnicowania i wyodrębniania spośród wielu różnych, a także bardzo podobnych
§ identyfikowanie przedmiotów, obrazków, symboli graficznych wśród wielu różnych lub podobnych, wykorzystując loteryjki, domina, karty, zestawy obrazków
§ szukanie różnic i podobieństw w przedmiotach i na obrazkach z przedmiotami i symbolami graficznymi – pozornie takich samych
§ odmianą tego ćwiczenia jest uzupełnianie brakujących elementów przez dorysowanie, dołożenie, itp.
Składanie według wzoru:
§ obrazka z części, przez zastosowanie układanek – rozsypanek, klocków obrazkowych,
§ budowanie z rozmaitych klocków według wzoru,
§ układanie według wzoru przy zastosowaniu zabawek – układanki, mozaiki, układanki wtyczkowe, przybijanki, nawlekanki magnetyczne,
§ składanie dużych figur geometrycznych z małych części geometrycznych, np. kwadratów, trójkątów, prostokątów, itp.
Ćwiczenia pamięci wzrokowej:
- wyliczanie jak największej liczby zapamiętanych przedmiotów znajdujących się w
otoczeniu lub na obrazku,
- zapamiętanie układu przedmiotów, ich wzajemnego położenia, liczby, kształtów,
- układanie lub rysowanie z pamięci demonstrowanych uprzednio wzorów
ĆWICZENIA ANALIZY I SYNTEZY WZROKOWEJ
o Układanie obrazków z części.
o Uzupełnianie brakujących elementów na obrazkach.
o Łączenie obrazków związanych ze sobą np. komputer-myszka.
o Wskazywanie obrazka, który nie pasuje do pozostałych.
o Wyszukiwanie podobieństw i różnic między obrazkami.
o Układanie kompozycji z figur geometrycznych.
o Układanie domina geometrycznego.
o Uzupełnianie konturów figur poprzez dorysowanie brakującej części.
o Dokładanie brakującej części figury geometrycznej do całości.
o Składanie pociętych figur geometrycznych z papieru wg wzoru.
o Tworzenie zbioru figur geometrycznych wg kształtu, koloru, wielkości.
o Układanie figur z patyczków .
o Rysowanie kompozycji geometrycznych wg wzoru.
o Rysowanie z pamięci uprzednio widzianych par figur geometrycznych.
o Rozcinanie kwadratu na mniejsze kwadraty, następnie układanie nowej całości.
o Budowanie kompozycji z klocków
o Układanie pociętych liter.
o Wydzieranie liter z gazet.
o Lepienie liter z plasteliny.
o Malowanie liter palcem.
o Różnicowanie liter najczęściej mylonych.
o Dobieranie litery wielkiej do małej.
o Obrysowywanie liter.
o Wyszukiwanie wskazanej litery wśród zestawu liter, odczytanie jej i zapisanie.
o Przyporządkowanie do obrazka pierwszej litery nazwy przedmiotu na nim przedstawionego.
o Wyszukiwanie liter w sylabach, wyrazach.
o Składanie sylab w wyrazy.
o Rozcięcie wyrazów na sylaby i ponowne ich złożenie.
o Wyszukiwanie takich samych sylab.
o Podpisywanie obrazków wyrazami ułożonymi z sylab.
o Tworzenie wyrazów rozpoczynających się daną sylabą.
o Uzupełnianie luk w tekście.
o Układanie rozsypanki wyrazowej.
o Rozwiązywanie rebusów.
o Wyszukiwanie w ciągach słownych nazw np. zwierząt.
o Układanie zdań w kolejności w celu utworzenia historyjki opisującej treść obrazka.
o Uzupełnianie w tekście brakujących kresek, kropek, ogonków i znaków interpunkcyjnych.
o Dobieranie zdań do obrazków.
o Pocięcie zdania na wyrazy i złożenie go.
a.
Ćwiczenia usprawniające percepcję wzrokową:
a) na materiale bezliterowym
Ø dobieranie par jednakowych obrazków (dobieranki, loteryjki, domino),
Ø dobieranie par jednakowych figur geometrycznych,
Ø odtwarzanie z pamięci układów elementów (obrazków, przedmiotów, figur, geometrycznych),
Ø rozpoznawanie zmian ilościowych i jakościowych w układach elementów - zabawa „Co tu się zmieniło?”
Ø układanie obrazków według instrukcji słownej (po lewej, po prawej, na górze, za, przed itp.); wskazywanie obrazków o określonym położeniu, samodzielne określanie ich położenia,
Ø układanie obrazków w kolejności w jakiej były pokazywane (różne obrazki, długie i krótkie ekspozycje),
Ø układanie obrazków z części (układanki płaskie i klockowe),
Ø dobieranie części obrazka do całości (uzupełnianki obrazkowe),
Ø układanie figur geometrycznych z części,
Ø dobieranie części figury geometrycznej do całości,
Ø układanie obrazków i kompozycji z figur geometrycznych według wzoru i z pamięci, rysowanie kompozycji za pomocą szablonów (rysunkowych i geometrycznych),
Ø uzupełnianie niedokończonych rysunków i figur geometrycznych (dorysowywanie brakujących elementów lub części),
Ø rysowanie kompozycji geometrycznych według wzoru,
Ø budowanie według wzoru kompozycji z klocków,
Ø dobieranie zbiorów liczbowych w tym samym układzie (domina kwiatowe, klasyczne, kostki do gier),
Ø dobieranie zbiorów liczbowych w innym układzie (domina dla przedszkoli z elementami rysunkowymi, loteryjka „Listki” Janiny Magnuskiej i inne),
Ø wyszukiwanie różnic między obrazkami,
Ø wyszukiwanie podobieństw między obrazkami,
Ø wyszukiwanie i dobieranie par jednakowych liter - bez czytania, jedynie na podstawie identyfikacji wzrokowej (domina literowe, klocki i rozsypanki literowe, teksty),
b) na materiale literowym, sylabowym, wyrazowym
Ø zgadywanie liter (na tablicy wykonujemy za pomocą wskaźnika ruchy pisania określonej litery, a dziecko odgaduje jaką literę napisaliśmy, następnie samo naśladuje ruchy pisania poszczególnych liter),
Ø odtwarzanie z pamięci uprzednio widzianych liter (pokazujemy tablicę z wypisanymi na niej literami, dziecko zapamiętuje rozmieszczenia np. litery „b” i wpisanie jej w odpowiednie miejsce na tablicy, którą ma przed sobą),
Ø uzupełnianie liter (narysowane na kartce papieru dwie kolumny liter - dużych drukowanych - o podobnym kształcie, różniących się tylko jednym elementem graficznym
R
P
E
F
Ł
L
Ś
S
Ż
Z
Ø dziecko ma za zadanie litery z prawej kolumny uzupełnić w taki sposób, aby przybrały kształt liter z lewej kolumny),
Ø wykonywanie ilustrowanych albumów, parawaników z samogłoskami,
Ø wyszukiwanie sylab w zbiorze wyrazów (np. sylaba la-, lala, sala),
Ø tworzenie z liter sylab otwartych np. da, ba, pa,
Ø podpisywanie obrazka jedną sylabą,
Ø szukanie odpowiednich sylab w krótkim tekście,
Ø identyfikacja sylab (rozrzucone sylaby, z których składają się wyrazy, wypisane na kartce papieru; dziecko ma określić z jakich sylab składają się wyrazy np. baba, sala, koty),
Ø wykonywanie ilustrowanych książeczek sylabowych według wzoru,
Ø dobieranie sylab eksponowanych przez nauczyciela (dziecko ma przed sobą planszę, karteczki, z sylabami zakrytymi przed dziećmi, ma nauczyciel i kolejno je ukazuje, dzieci odczytują napis i sprawdzają, czy sylaba pasuje do uzupełnienia napisu pod obrazkiem, kto odnajdzie dla niej miejsce otrzymuje karteczkę z napisem),
Ø tworzenie z sylab wyrazów (rozsypanki dwusylabowe),
Ø tworzenie wyrazów jednosylabowych (loteryjki sylabowe),
Ø domino wyrazowe (dzieci nakładają sylaby na kartonikach na początku lub na końcu wyrazu)
sar-
-na
za-
-jąc
Ø rozsypanki z wyrazami wielosylabowymi,
Ø szukanie podobnych wyrazów,
Ø segregowanie wyrazów (kładziemy przed dzieckiem kartonik z literą i polecamy odszukać te wyrazy, w których demonstrowana litera się znajduje),
Ø tworzenie zdań z rozsypanek wyrazowych,
Ø uzupełnianie zdań wyrazami i obrazkami.
Ćwiczenia usprawniające analizę i syntezę wzrokową oraz orientację przestrzenną
1. Rozpoznawanie przedmiotów na obrazkach pokazywanych bardzo krótko. Dzieci powinny opowiedzieć co zdążyły zobaczyć na obrazku. Pomoce: obrazki czytelne i zrozumiałe dla dzieci.
2. Układanie obrazków z części do podanego wzoru. Pomoce: seria obrazków wyrazistych i takie same obrazki pocięte na trzy lub cztery części. Najpierw dzieci otrzymują całe obrazki do oglądania, następnie rozpoznawane części kładą na odpowiednim miejscu całego obrazka.
3. Układanie obrazków z części bez podanego wzoru. Pomoce: przemieszane części kilku obrazków. Dzieci tworzą całe obrazki.
4. Wyszukiwanie różnic między obrazkami. Pomoce: obrazki różniące się między sobą drobnymi szczegółami i kilka obrazków identycznych - podwójnych. ...
analuba