przyczyny_zachowan-przestepczych_oraz_zjawisk_patologicznych.pdf

(584 KB) Pobierz
Przyczyny zachowań przestępczych oraz zjawisk patologicznych
1
Szkoła Policji w Katowicach
SłuŜba Prewencyjna
Przyczyny zachowań przestępczych
oraz zjawisk patologicznych
w świetle teorii socjologicznych
Opracowanie:
kom. mgr Zbigniew Ziomka
Zakład SłuŜby Prewencyjnej
Wydawnictwo
Szkoły Policji w Katowicach
2008
197392938.001.png
2
Wszelkie prawa zastrzeŜone – Szkoła Policji w Katowicach 2008
KsiąŜki nie wolno reprodukować (adaptować) ani w całości, ani w części, niezaleŜnie od
zastosowanej techniki (druk, fotografia, komputer, kserograf, fonografia itd.), bez
pisemnej zgody Wydawcy.
Druk i oprawa: Szkoła Policji w Katowicach
Ó
197392938.002.png
3
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie
5
Rozdział I
Przestępczość, rys historyczny, podstawowe pojęcia
7
1.1. Rys historyczny przestępczości i przestępstwa
7
1.2. Społeczna geneza przestępstwa i przestępczości w świetle róŜnych
dyscyplin naukowych
9
1.3. Wybrane pojęcia i źródła informacji o przestępstwie i przestępczości
12
Rozdział II
Przyczyny zachowań przestępczych oraz zjawisk patologicznych
w ujęciu teorii socjologicznych
18
2.1. Podstawowe pojęcia
18
2.2.Teoria anomii Roberta Mertona
20
2.3. Teoria zróŜnicowanych powiązań Edwina H. Sutherlanda
22
2.4. Teoria kontroli społecznej Travisa Hirschiego
24
2.5. Teoria dryfu Davisa Matzy
25
2.6. Koncepcja kultury warstw niŜszych Waltera Millera
26
Bibliografia
29
4
5
WPROWADZENIE
Od 1989 roku w Polsce rozpoczęły się istotne zmiany społeczno-ustrojowe oraz
gospodarcze. Zmiany te oprócz rozwoju wolności i demokracji przyczyniły się do
powstania nowych, dotychczas nieznanych lub występujących bardzo sporadycznie
negatywnych zjawisk społecznych, w tym zjawisk patologicznych. Nasileniu uległy
równieŜ negatywne zjawiska społeczne, występujące dotychczas, choć w znacznie
mniejszej skali. Są to między innymi alkoholizm, prostytucja, bezrobocie,
bezdomność, narkomania, czy teŜ przestępczość.
Policja ustawowo zobowiązana do rozpoznawania, ujawniania i ścigania
sprawców nie zawsze moŜe w sposób właściwy ocenić skalę przestępczości.
Na podstawie statystyk policyjnych moŜna mówić jedynie o tak zwanej przestępczości
stwierdzonej. Problemem staje się określenie rzeczywistej skali zjawiska, poniewaŜ
wiele spraw nigdy nie wychodzi na jaw, pozostając w zaciszach domostw, rodzin oraz
róŜnych grup społecznych. Znaczna część kategorii przestępstw ma swoje podłoŜe
w lokalnych społecznościach, o których Policja niewiele wie. Przestępczość rodzi się
poza zasięgiem Policji, która ma jedynie styczność z jej skutkami.
Nieznajomość wśród policjantów przyczyn zachowań patologicznych w tym
przestępczych, a co za tym idzie moŜliwości podjęcia odpowiednich i skutecznych
działań zapobiegających, spowodował gwałtowny wzrost przestępczości oraz innych
negatywnych zjawisk społecznych. Wpływa to nie tylko na stan bezpieczeństwa lecz
takŜe na znaczne obniŜenie się poziomu poczucia bezpieczeństwa w społeczeństwie
polskim.
Niniejsze opracowanie będące próbą wyjaśnienia przyczyn powstawania
przestępczości oraz mechanizmów powodujących to, Ŝe niektórzy ludzie naruszając
normy prawne wchodzą na drogę przestępstwa, moŜe być wykorzystane przez
policjantów odbywających szkolenie zawodowe podstawowe jak teŜ policjantów
kursów i szkoleń doskonalących.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin