techniki wnioskowania.doc

REFERAT

Przedmiot: SYSTEMY EKSPERTOWE

Temat: TECHNIKI WNIOSKOWANIA:

WNIOSKOWANIE INDUKCYJNE I DEDUKCYJNE

Autor:

Dariusz Szotko

V semstr INF. LIC.

WNIOSKOWANIE:

Prowadząc prace naukowo-badawcze na wielu etapach na podstawie prawdziwości pewnych zdań dochodzi się do przeświadczenia o prawdziwości innego zdania. Ten proces myślowy nazywany jest wnioskowaniem.

Zdanie z punktu widzenia logiki jest wypowiedzią o strukturze A jest B, a więc stwierdza istnienie jakiegoś stanu rzeczy. Zdania są wypowiedziami empirycznie weryfikowalnymi w kategoriach prawdy i fałszu. Jeżeli istnieje taki stan rzeczy, którego istnienie stwierdza zdanie to określamy je jako prawdziwe (przypisuje mu się wartość 1). Jeżeli stan rzeczy, którego istnienie zdanie stwierdza nie istnieje zdanie jest fałszywe (przypisuje mu się wartość 0). Oprócz zdań istnieją również inne typy wypowiedzi, są to dyrektywy i oceny. Te typy wypowiedzi nie są empirycznie weryfikowalne w kategoriach prawdy i fałszu; zaliczane są one do wypowiedzi, które nie mają wartości poznawczej. Funkcje poszczególnych typów wypowiedzi przedstawiono na poniższym schemacie.

Zdania na podstawie prawdziwości, których w procesie wnioskowania wnioskujący uznaje inne zdania za prawdziwe określa się jako przesłanki. Zdanie, które w wyniku wnioskowania wnioskujący uznaje za prawdziwe nazywane jest wnioskiem. Schemat wnioskowania można przedstawić następująco:

Zdania stanowiące przesłanki mogą zostać sformułowane i wygłoszone lub też mogą być jedynie wypowiedziami domyślnymi. Przesłanki domyślne określa się jako entymematyczne.

Wnioskowania mogą przebiegać zgodnie z różnymi schematami. Ze względu na wynik procesu wnioskowania można je podzielić na schematy wnioskowań niezawodnych i schematy wnioskowań zawodnych (uprawdopodobniających), co ilustruje poniższy schemat:

WNIOSKOWANIE PRZEZ ANALOGIĘ

WNIOSKOWANIE PRZEZ INDUKCJĘ NIEZUPEŁNĄ

WNIOSKOWANIE REDUKCYJNE

WNIOSKOWANIE PRZEZ INDUKCJĘ ZUPEŁNĄ

WNIOSKOWANIE DEDUKCYJNE

SCHEMATY WNIOSKOWAŃ ZAWODNYCH

SCHEMATY WNIOSKOWAŃ NIEZAWODNYCH

SCHEMATY WNIOSKOWAŃ

WNIOSKOWANIE DEDUKCYJNE:

Wnioskowanie dedukcyjne to taki rodzaj wnioskowania, z którego przesłanek jego wniosek wynika logicznie, a więc z przesłanek tego wnioskowania jego wniosek można wyprowadzić według określonego schematu logicznego. Schemat, według którego przebiega wnioskowanie dedukcyjne, określa się jako modus ponendo ponens. Można go zapisać jako:

Formułę nazywamy tautologią gdyż ma wartość prawdy przy wszystkich możliwych przyporządkowaniach wartości logicznych. Prawdziwości tego stwierdzenia można dowieść metodą matrycową. Dla implikacji i koniunkcji matryce mają postać:

        implikacja                                                                                                         koniunkcja

(p – poprzednik implikacji, q- następnik implikacji)                                                                                           

...