CZĘŚĆ A - WYKŁADY
1. Zajęcia organizacyjne: omówienie tematyki, charakterystyka literatury przedmiotu, ogólne wprowadzenie w problematykę zajęć.
2. Przegląd koncepcji diagnozy w wybranych dyscyplinach współpracujących z peda-gogiką:
- koncepcje diagnozy w prakseologii, socjotechnice,
- koncepcje diagnozy w psychologii, psychiatrii, resocjalizacji.
3. Geneza i rozwój diagnostyki pedagogicznej.
4. Istota i zakres diagnozy indywidualnych przypadków.
5. Techniki i narzędzia badawcze stosowane w diagnozie indywidualnych przy-padków.
6. Próby samodzielnego opracowania i prezentacje diagnoz cząstkowych indywidual-nych przypadków.
7. Istota i zakres diagnostyki pedagogicznej środowiska, przedmiot, problematyka.
8. Szczegółowe aspekty diagnozy pedagogicznej, jej etapy, funkcje.
9. Wzory narzędzi diagnostycznych: m. in. Skala Niedostosowania Społecznego opra-cowana przez L. Pytkę; Narzędzie oceny progu zagrożenia biosocjokulturowego rozwoju dziecka opracowane przez E. Marynowicz - Hetka; Narzędzie do pomiaru czynników rodzinnych warunkujących osiągnięcia szkolne dziecka opracowane przez J. Nikitorowicza.
10. Systematyka rodzajów cech diagnozowanych przedmiotów.
11. Interpretacja wyników diagnozy, błędy w diagnostyce.
12. Pojęcie i diagnostyka potrzeb opiekuńczych:- Podstawowe czynniki i uwarunkowania potrzeb opiekuńczych,- Klasyfikacja i diagnozowanie potrzeb opiekuńczych,- Przykłady badań diagnostycznych nad potrzebami opiekuńczymi wychowanków wybranych placówek opiekuńczo-wychowawczych.
13. Praca diagnostyczna w Pogotowiu Opiekuńczym - praca zespołu diagnostycznego PPO, zajęcia w Policyjnej Izbie Dziecka - diagnoza i prognoza w pracy Policyjnej Izby Dziecka, zajęcia w Ośrodku Konsultacyjno - Diagnostycznym przy Sądzie Wojewódzkim w Białymstoku - diagnozy indywidualnych przypadków i środowisk rodzinnych.
14. Diagnoza klasyfikacyjna i typologiczna, zalety i ograniczenia diagnozy typologi-cznej.
15. Diagnoza genetyczna, celowościowa, fazy, i prognostyczna.
16. Kolokwium zaliczeniowe.
LITERATURA
1. B. Chmielewska. Metodologia i metody badań społecznych ze szczegółowym uwzględnieniem diagnozy. Słupsk 1982.
2. Cz. Czapów. Wychowanie resocjalizujące (elementy metodyki i diagnostyki). Warszawa 1978.
3. S. Kawula, Z. Dąbrowski (red.). Diagnozowanie potrzeb opiekuńczo - wychowaw-czych i kulturalnych środowiska. Toruń 1980.
4. K. Kuberska-Gaca, A. Gaca. Profilaktyka niedostosowania społecznego w szkole. Warszawa 1986.
5. I. Lepalczyk, J. Badura, (red.). Elementy diagnostyki pedagogicznej. Warszawa 1978.
6. M. Łopatkowa. Jak pracować z dzieckiem i rodziną zagrożoną. Warszawa 1976.
7. J. Nikitorowicz. Uczeń w sytuacjach szkolno - domowych. Białystok 1990.
8. G. Olszewska-Baka. Działalność profilaktyczna i resocjalizacyjna Sądów Rodzin-nych. Białystok 1990.
9. Z. Plewicka. Podstawy diagnozy psychologicznej. W: Stosowana psychologia wychowawcza. pod red. A. Guryckiej. Warszawa 1980.
10. T. Pilch, R. Wroczyński. Metodologia pedagogiki społecznej. Wrocław 1974.
11. L. Pytka. Teoretyczne problemy diagnozy w wychowaniu resocjalizujacym. Warszawa 1986.
12. H. Rylke, G. Klimowicz. Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi. Warszawa 1992.
13. A. Siemaszko. Granice tolerancji. O teoriach zachowań dewiacyjnych. Warszawa 1993.
14. Z. Skorny. Obserwacje psychologiczne dzieci i młodzieży. Warszawa 1988.
15. W. Socha. Wybrane problemy z diagnostyki i organizacji środowiska wychowaw-czego. Lublin 1984.
16. Społeczeństwo w transformacji. Ekspertyzy i studia pod red. A. Rycharda i M. Fedorowicza. Warszawa 1993.
17. Studia Pedagogiczne. Kwartalnik Pedagogiczny. Problemy Opiekuńczo - Wycho-wawcze i inne pisma (wybrane artykuły).
18. T. Wiśniewski. Profilaktyka pedagogiczna. Warszawa 1989.
19. S. Ziemski. Problemy dobrej diagnozy. Warszawa 1971.
CZĘŚĆ B - ĆWICZENIA
1. Zajęcia organizacyjne - wprowadzenie w tematykę zajęć, zapoznanie z programem i literaturą tematyczną.
2. Pojęcie diagnozy : rodzaje diagnoz, diagnozy cząstkowe, etapy diagnozy, diagnoza pełna i niepełna.
3. Potrzeby opiekuńcze : pojęcie, czynniki, uwarunkowania, klasyfikacja, diagnozo-wanie, typologia.
4. Sposoby poznania diagnostycznego : obserwacja, analiza dokumentacji i wytwo-rów, testy socjometryczne, kwestionariusz i ankieta, rozmowa i wywiad.
5. Pisanie diagnoz.
6. Metody pracy opiekuńczo-wychowawczej (prowadzenia indywidualnego przypad-ku, metody pracy z dzieckiem zagrożonym, metody pracy grupowej, metody pracy z rodziną zagrożoną, metody organizowania społeczności lokalnej).
7. Środowisko wychowawcze i jego diagnoza.
8. Repetytorium końcowe.
W trakcie kursu diagnostyki pedagogicznej przewidziane są także zajęcia warsztatowe:
1. Zajęcia związane z tematem potrzeb, ze zwróceniem szczególnej uwagi na potrzeby opiekuńcze;
2. Zajęcia mające na celu praktyczną naukę układania kwestionariusza i ankiety, ćw-iczenia w dobieraniu odpowiednich typów pytań przy układaniu własnego kwestio-nariusza czy ankiety.
1. Z. Dąbrowski. Teoretyczne podstawy opieki i wychowania przez opiekę. UMK. Toruń 1987. Wydanie drugie uzupełnione i poprawione.
2. Z. Gostkowski. Podręcznik ankietera. IFIS PAN. Warszawa 1994.
3. A. Kamiński. Funkcje pedagogiki społecznej. Praca socjalna i kulturalna. PWN. Warszawa 1974.
4. M. Karwowska-Struczyk, W. Hajnicz. Obserwacja w poznawaniu dziecka. WSiP. Warszawa 1986.
5. Metody badań pedagogicznych. red. A. Góralski. WSPS. Warszawa 1994.
6. A. Janowski. Poznawanie uczniów. WSiP. Warszawa 1975.
7. J. Lutyński. Metody badań społecznych, wybrane zagadnienia. Łódzkie Towarzy-stwo Naukowe. Łódź 1994.
8. M. Łobocki. Metody badań pedagogicznych. PWN. Warszawa 1978.
9. M. Łopatkowa. Jak pracować z dzieckiem i rodziną. WSiP. Warszawa 1976.
10. H. Rylke. Wzgodzie ze sobą i uczniem. WsiP. Warszawa 1993.
11. Z. Skorny. Obserwacje, interpretacje i charakterystyki psychologiczne. PZWS. Warszawa 1968.
12. W. Socha. Wybrane problemy z diagnostymi i organizacji środowiska wychowaw-czego. Wydawnictwo UMCS. Lublin 1984.
13. P. Wallon, A. Cambier, D. Engelhart. Rysunek dziecka. WSiP. Warszawa 1993.
14. W. Zaczyński. Praca badawcza nauczyciela. WSiP Warszawa 1979.
mpwjs