dys.pdf

Nasz Przedszkolak

Dysleksja

Dysleksja rozwojowa czyli specyficzne trudno¶ci w nauce czytania i pisania (ICD-10 R48) - zaburzenie

manifestuj±ce siê trudno¶ciami w nauce czytania i pisania, mimo stosowania standardowych metod

nauczania, inteligencji na poziomie przeciêtnym i sprzyjaj±cych warunków społeczno-kulturowych. Jest

spowodowana zaburzeniami podstawowych funkcji poznawczych, co czêsto uwarunkowane jest

konstytucjonalnie.

Przyczyny dysleksjiNa rozwój dysleksji składa siê wiele przyczyn. Obecnie wiadomo jest, ¿e ma mi.

podło¿e genetyczne (Schulte-Körne 2001, 2006). Zmiany dotycz± genu 6 okre¶lanego jako DCDC2.

Oprócz tego badane s± geny 1, 2, 3 i 15. Ten ostatni był pierwszym kandydatem na "winnego dysleksji".

Około roku 1950 przeprowadzonych zostało wiele badañ w rodzinach obci±¿onych tym zaburzeniem i

wła¶nie gen 15 DYXS1 miał wywoływaæ zmiany w rozwoju mózgu i postrzeganiu wzrokowym i

słuchowym.Dysleksja jest dziedziczna. Prawdopodobieñstwo odziedziczenia trudno¶ci w czytaniu wynosi

do 60%, natomiast problemów z ortografi±: ok. 70 do 80%.Inn± przyczyn± dysleksji mo¿e byæ

hyperaktywno¶æ (ADHD): dysleksja jako efekt impulsywno¶ci i zaburzeñ koncentracji. Społeczne: prawie

40% dotkniêtych dysleksj± da siê wytłumaczyæ przyczynami społeczno-psychicznymi. Wpływ na to ma

zarówno sytuacja rodzinna, szkoła, prze¿ycie osobiste, jak i ¶rodowisko dziecka.

U dzieci z dysleksj± zazwyczaj stwierdza siê zaburzenia percepcji wzrokowej, słuchowej oraz integracji

percepcyjno-motorycznej. W zwi±zku z tym niektórzy autorzy wyró¿niaj± nastêpuj±ce typy dysleksji:

- dysleksja typu wzrokowego, u której podło¿a le¿± zaburzenia percepcji i pamiêci wzrokowej powi±zane

z zaburzeniami koordynacji wzrokowo-ruchowej i ruchowo–przestrzennej;

- dysleksja typu słuchowego uwarunkowana zaburzeniami percepcji i pamiêci słuchowej d¼wiêków mowy,

najczê¶ciej powi±zana z zaburzeniami funkcji jêzykowych;

- dysleksja integracyjna, kiedy to poszczególne funkcje nie wykazuj± zakłóceñ, natomiast zaburzona jest

koordynacja, czyli wystêpuj± zaburzenia integracji percepcyjno-motorycznej;

- dysleksja typu mieszanego, gdy wystêpuj± jednocze¶nie zaburzenia w percepcji i pamiêci słuchowej,

pamiêci i percepcji wzrokowej, wyobra¼ni przestrzennej;

- dysleksja wizualna, gdy wystêpuje nieład tzw. nieporz±dek.

W dysleksji mog± wyst±piæ zaburzenia mowy, uwagi, koncentracji i pamiêci. Pierwotn± przyczynê

dysleksji rozwojowej wielu badaczy upatruje w zakłóceniach pracy OUN (o¶rodkowego układu

nerwowego). Nie wyklucza siê równie¿ roli czynnika genetycznego.

Z dysleksj± powi±zane s± na ogół te pojêcia:- dysleksja - terminem stosowanym tak¿e w wê¿szym

znaczeniu, do specyficznych trudno¶ci w czytaniu;

- dysortografia - specyficzne trudno¶ci w pisaniu, przejawiaj±ce siê popełnianiem ró¿nego typu błêdów, w

tym ortograficznych;

- dysgrafia - zniekształcenia strony graficznej pisma - brzydkie, niekaligraficzne pismo;

- dyskalkulia - specyficzne trudno¶ci w rozwi±zywaniu najprostszych nawet zadañ matematycznych, np.

trudno¶ci w dodawaniu czy mno¿eniu;

- dysfonia - objawia siê niewyra¼nym i cichym mówieniem - wada bardzo rzadko stwierdzana.

Objawy dysleksji wystêpuj± u mniej wiêcej 10% uczniów, piêciokrotnie czê¶ciej u chłopców. Dysleksja

mo¿e byæ sprzê¿ona z chromosomem Y decyduj±cym o płci mêskiej i dlatego jest przekazywana po linii

mêskiej z pokolenia na pokolenie. Niektórzy wskazuj± na rolê hormonu mêskiego – testosteronu.

Jego nadprodukcja u chłopców, jeszcze w okresie prenatalnym modeluje rozwój mózgu, wywołuj±c

dysleksjê. S± i tacy badacze, którzy przewagê chłopców w grupie dzieci dyslektycznych wyja¶niaj±

mniejsz± zdolno¶ci± osób płci mêskiej do adaptacji i wyrównywania deficytów rozwojowych powstałych

wskutek nieprawidłowego przebiegu okresu okołoporodowego. Niektórzy te¿ wskazuj± na nadpobudliwo¶æ

psychoruchow±, agresywno¶æ i trudno¶ci wychowawcze, które powoduj±, ¿e chłopcy s± w centrum uwagi

nauczyciela i z tych powodów s± kierowani do psychologa, co sprzyja wczesnemu i czêstszemu

wykrywaniu tych trudno¶ci u chłopców.

Objawy ryzyka dysleksjiU dzieci w wieku niemowlêcym, poniemowlêcym, przedszkolnym i czê¶ciowo

wczesnoszkolnym (do ok. 9. r.¿.) nie mo¿na jeszcze zdiagnozowaæ dysleksji rozwojowej. Jednak

obserwuje siê pewne symptomy, które sygnalizuj± mo¿liwo¶æ wyst±pienia w przyszło¶ci specyficznych

trudno¶ci w czytaniu i pisaniu. Nie determinuj± one jeszcze diagnozy (tej mo¿na dokonaæ na przełomie

drugiej i trzeciej klasy szkoły podstawowej), jednak dzieci z poni¿szymi objawami zalicza siê do tzw.

grupy ryzyka dysleksji, gdy¿ bardzo czêsto s± to pierwsze sygnały nadchodz±cych trudno¶ci:

- pomijanie w rozwoju ruchowym raczkowania;

http://www.naszprzedszkolak.pl

Kreator PDF

Utworzono 12 November, 2008, 15:05

Nasz Przedszkolak

- opó¼niony rozwój mowy; znacznie pó¼niejszy moment rozpoczêcia porozumiewania siê z otoczeniem

przy pomocy słów, utrzymuj±ce siê trudno¶ci z poprawno¶ci± wypowiedzi zarówno w zakresie gramatyki,

jak prawidłowym wybrzmiewaniem głosek, mowa niewyra¼na, niezrozumiała dla otoczenia;

- mała obni¿ona sprawno¶æ ruchowa w zakresie swojego ciała, tzw. du¿a motoryka: trudno¶ci z

utrzymaniem równowagi, niezdarno¶æ ruchów; niechêæ do zabaw ruchowych, kłopoty z łapaniem piłki,

rzucanie do celu;

- mała sprawno¶æ r±k, tzw. mała motoryka: niechêæ w zapinaniu guzików, sznurowania butów, u¿ywanie

widelca, no¿yczek;

- słaba koordynacja wzrokowo–ruchowa, dziecku sprawia trudno¶æ budowanie z klocków,

niechêtnie bawi siê klockami, puzzlami, nie umie układaæ układanek według wzoru, tworzy tylko własne

kompozycje, niechêtnie rysuje;

- opó¼niony rozwój lateralizacji – dziecko u¿ywa na zmianê raz jednej a raz drugiej rêki, ma

trudno¶ci w okre¶leniu stron: lewa – prawa;

- zaburzenia rozwoju spostrzegania wzrokowego i pamiêci wzrokowej, trudno¶ci z rysowaniem figur,

odtwarzaniem figur geometrycznych, rysowaniem szlaczków;

- ma trudno¶ci w ró¿nicowaniu głosek podobnych d¼wiêkowych;

- zaburzenia analizy i syntezy wyrazów;

- ma problemy z zapamiêtywaniem krótkich wierszyków i piosenek, oraz miesiêcy, trudno¶ci z wymow±,

wadliwa wymowa;

- przy pierwszych próbach czytania przekrêca wyrazy, wolne tempo czytania;

- słabe rozumienie tekstu;

- przy pierwszych próbach pisania – niestaranne a nawet brzydkie pismo, popełnianie błêdów przy

przepisywaniu, mylenie liter, opuszczanie liter, dodawanie, przestawianie, podwajanie liter.

Do dokładnego zbadania dziecka mo¿e posłu¿yæ Skala Ryzyka Dysleksji opracowana przez prof. Martê

Bogdanowicz.

Objawy trudno¶ci w nauceW pisaniu

- trudno¶ci z utrzymaniem pisma w liniaturze zeszytu

- trudno¶ci w przepisywaniu

- trudno¶ci w pisaniu ze słuchu

- mylenie liter b-p, d-b, d-g, u-n, m-w, n-w (inwersja statyczna) s-z, dz-c, sz-s, o-a, ł-l, ê-e

- trudno¶ci w pisaniu wyrazów ze zmiêkczeniami, dwuznakami, głoskami trac±cymi d¼wiêczno¶æ

- nieró¿nicowanie ê-en-e, ±-om

- opuszczanie drobnych elementów liter, gubienie liter, opuszczanie koñcówek i cz±stek wyrazów

- opuszczanie litery y

- przestawianie liter w wyrazach (inwersja dynamiczna)

- przestawianie szyku dyktowanych wyrazów

- błêdy ortograficzne wynikaj±ce ze słabszej pamiêci wzrokowej

- zniekształcanie graficznej strony pisma

- wolne tempo pisania

- niewła¶ciwe stosowanie małych i wielkich liter

- trudno¶ci w ró¿nicowaniu wyrazów podobnie brzmi±cych (np. bułka - półka)

- złe rozmieszczenie pracy pisemnej w przestrzeni

- brak lub niewła¶ciwe stosowanie interpunkcji

W czytaniu

- wolne tempo, niepewne, "wymêczone"

- błêdy w czytaniu: zamiana liter, opuszczanie liter, zamiana brzmienia, nieprawidłowe odczytywanie

całych wyrazów

- trudno¶ci we wła¶ciwej intonacji czytanej tre¶ci – zbytnia koncentracja na technice obni¿a

rozumienie czytanej tre¶ci

- rozpoznawanie napisów po cechach przypadkowych – zgadywanie

- opuszczanie linii lub odczytanie jej ponownie, gubienie miejsca czytania

- opuszczanie całego wiersza

- zmiana kolejno¶ci liter i wyrazów

- przestawianie liter w wyrazie, co zmienia jego sens

- niechêæ do czytania, zwłaszcza gło¶nego

- trudno¶ci w dzieleniu dłu¿szych wyrazów na sylaby i syntezie sylab

- trudno¶ci w wyszukaniu najistotniejszej my¶li w tek¶cie

- tzw. hiperleksja: czytanie płynne, w dobrym tempie, bezbłêdne, jednak bez rozumienia tre¶ci

Trudno¶ci wystêpuj±ce w nauce innych przedmiotów- trudno¶ci w rysowaniu jako czynno¶ci –

trudno¶ci w rozplanowaniu rysunku, zbyt silny lub zbyt słaby nacisk ołówka, zmiany kierunku w

rysunkach (błêdny kierunek odwzorowywania)

http://www.naszprzedszkolak.pl

Kreator PDF

Utworzono 12 November, 2008, 15:05

Nasz Przedszkolak

- trudno¶ci w nauce jêzyków obcych, które cechuje znaczna rozbie¿no¶æ miêdzy wymow± a pisowni±

wyrazów – symptomy takie jak w jêzyku polskim

- trudno¶ci w uczeniu siê pamiêciowym – tabliczka mno¿enia, nauka wierszy, ci±gi słowne

- trudno¶ci w nauce geografii – utrudnione czytanie mapy, niewła¶ciwa orientacja w stronach

¶wiata

- trudno¶ci w nauce geometrii – zmiany kierunku w rysunkach geometrycznych, zakłócenia

orientacji i wyobra¼ni przestrzennej, trudno¶ci w rozumieniu pojêæ geometrycznych (utrudnione

przyswajanie werbalne)

- trudno¶ci wystêpuj±ce na lekcjach wychowania fizycznego – błêdne rozumienie instrukcji

æwiczeñ spowodowane słab± orientacj± w schemacie ciała i przestrzeni , obni¿ona sprawno¶æ ruchowa

- nierównomierna koncentracja uwagi, wolne tempo pracy

Osoby z dysleksj± rozwojow± nara¿one s± na wiele niepowodzeñ szkolnych, co wywołuje u nich

frustracjê. Olbrzymi wysiłek wło¿ony w naukê daje czasami znikome efekty. Przez to taka osoba czuje siê

gorsza (głupsza), ma poczucie ni¿szej warto¶ci, brak wiary w swoje mo¿liwo¶ci. Taki stan wtórnie osłabia

jej mo¿liwo¶ci intelektualne. Nastêpuje sprzê¿enie zwrotne: trudno¶ci pogłêbiaj± siê, powoduj± coraz

czêstsze niepowodzenia i potwierdzaj± negatywn± opiniê innych i co gorsze - swoj± własn±. Bez

fachowego wsparcia poprzez zajêcia terapii pedagogicznej, prowadzone przez pedagoga lub psychologa

przygotowanego do pracy z osob± dotkniêt± dysleksj± rozwojow±, trudno osobie z dysleksj±, nawet przy

wsparciu najbli¿szych, wyrwaæ siê z tego zaklêtego krêgu.

Dziecko nie musi czekaæ na zdiagnozowanie dysleksji rozwojowej, aby uczestniczyæ w zajêciach terapii

pedagogicznej. Ju¿ zaliczenie do tzw. grupy ryzyka dysleksji jest wystarczaj±cym powodem do podjêcia

pracy z dzieckiem. Zajêcia te maj± charakter stymuluj±cy rozwój intelektualny, poznawczy, nie mog±

wiêc nikomu zaszkodziæ. Obowi±zuje tu zasada: IM WCZE¦NIEJ, TYM LEPIEJ.

Z dysleksji nie mo¿na siê wyleczyæ, nie mo¿na z niej wyrosn±æ. Zostaje z człowiekiem na całe ¿ycie.

Mo¿na nauczyæ siê z ni± sobie radziæ.

Jednak historia i współczesno¶æ potwierdzaj±, ¿e osoby z dysleksj± to czêsto indywiduali¶ci o

ponadprzeciêtnej inteligencji i wyj±tkowych uzdolnieniach. Czêsto nawet ¿artobliwie stwierdza siê, ¿e

je¿eli kto¶ ma dysleksjê, musi byæ wyj±tkowy. Ich inno¶æ nie znajduje jednak zrozumienia. Dlatego

wysiłki terapeutów skierowane s± równie¿ na podkre¶lenie mocnych stron tych osób i adekwatne

kierowanie ich dalszej edukacji, aktywno¶ci.

Zdolno¶ci zwi±zane z dysleksj±Umysł dyslektyka funkcjonuje w taki sam sposób jak umysły wielu

genialnych ludzi. Te same funkcje umysłowe, które powoduj± dysleksjê, s± ¼ródłem naturalnych zdolno¶ci

i talentów, takich jak m.in.:

- szybsze przetwarzanie informacji (umysł dyslektyka pracuje od czterystu do dwóch tysiêcy razy

szybciej ni¿ umysły innych ludzi);

- korzystanie z wrodzonej umiejêtno¶ci przetwarzania i kreowania doznañ percepcyjnych;

- wiêksza wra¿liwo¶æ na otoczenie;

- my¶lenie obrazami, nie słowami (w czasie 1 sekundy osoba my¶l±ca werbalnie mo¿e mieæ od dwóch do

piêciu my¶li w postaci pojedynczych słów, natomiast osoba my¶l±ca niewerbalnie 32 obrazy my¶lowe);

- ¶wietna intuicja i przenikliwo¶æ;

- my¶lenie i spostrzeganie ma charakter polisensoryczny i polimodalny (dyslektycy wykorzystuj±

wszystkie zmysły);

- realistycznie prze¿ywaj± swoje my¶li;

- ¿yw± wyobra¼nia;

- kreatywno¶æ.

za:

wikipedia

http://www.naszprzedszkolak.pl

Kreator PDF

Utworzono 12 November, 2008, 15:05

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: