POSTĘPOWANIE CYWILNE :
SĄDOWE POZASĄDOWE
= droga sądowa
TRYB TRYB
PROCESOWY NIEPROCESOWY
- ART. 13§ 1 kpc - katalog zamknięty
domniemanie trybu - rozpoznawanie spraw cywilnych procesowego drodze
procesowego nieprocesowej: #sąd polubowny
# komisja pojednawcza
postępowanie postępowanie
zwykłe odrębne
- ART. 13 §1 zd.2 (Tytuł VII ) – odstępstwa od trybu ogólnego
W postępowaniu cywilnym rozpatruje się sprawy cywilne ( def. ust. )
Art. 1. kpc :
Kodeks postępowania cywilnego normuje postępowanie sądowe
· w sprawach ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego
· prawa pracy, jak również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
· w innych sprawach, do których przepisy tego kodeksu stosuje się z mocy ustaw szczególnych
Domniemanie drogi sądowej ( art. 2 kpc) – dopuszczalność drogi sądowej – podręcznik
- droga sądowa – bezwzględna przesłanka procesowa dopuszczalność ch. Pozytywnym , jej dopuszczalność jest badana przez sąd z urzędu.
KPC:
Art. 2. § 1. Do rozpoznawania spraw cywilnych powołane są sądy powszechne, o ile sprawy te nie należą do właściwości sądów szczególnych, oraz Sąd Najwyższy.
- obecnie nie ma w Polsce sądów szczególnych
- SN nie jest sądem powszechnym ( ustawa o SN )
- sądy powszechne: 1.) sąd rejonowy
2.) sąd okręgowy
3.) sąd apelacyjny
§ 1a. W wypadkach wskazanych w ustawie czynności w postępowaniu cywilnym mogą wykonywać działający w sądach referendarze sądowi. W zakresie czynności im powierzonych referendarze sądowi posiadają kompetencje sądu, z uwzględnieniem przepisów art. 5181 § 1 i 2.
§ 3. Nie są rozpoznawane w postępowaniu sądowym sprawy cywilne, jeżeli przepisy szczególne przekazują je do właściwości innych organów.
Instytucja referendarza: zob. ust. o ustroju sądów powszechnych
Art. 147. § 1. Do wykonywania określonych w ustawach czynności należących do sądów w zakresie ochrony prawnej, a w szczególności postępowania w sprawach związanych z prowadzeniem ksiąg wieczystych i rejestrów sądowych, w sądach rejonowych zatrudniani są referendarze sądowi.
Art. 149. § 1. Na stanowisko referendarza sądowego może być mianowany ten, kto:
1) posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,
2) jest nieskazitelnego charakteru,
3) ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce,
4) ukończył 24 lata,
5) odbył aplikację referendarską i złożył egzamin referendarski albo odbył aplikację sądową, prokuratorską, notarialną, adwokacką lub radcowską i złożył odpowiedni egzamin, albo złożył egzamin referendarski.
§ 2. Aplikacja referendarska trwa rok i kończy się egzaminem referendarskim.
Art. 150. § 1. Stosunek pracy z referendarzem sądowym nawiązuje się na podstawie mianowania, z dniem określonym w akcie mianowania.
§ 2. Referendarza sądowego mianuje i rozwiązuje z nim stosunek pracy Minister Sprawiedliwości na wniosek prezesa sądu okręgowego. Prezes sądu okręgowego przed wystąpieniem z wnioskiem o mianowanie referendarza sądowego zasięga informacji o kandydacie z Krajowego Rejestru Karnego.
§ 4. Referendarz sądowy w zakresie wykonywanych obowiązków jest niezależny.
Art. 3. Strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody.
- zasada sporności
- zasada prawdy
Art. 5. Sąd powinien udzielać stronom i uczestnikom postępowania występującym w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego potrzebnych wskazówek co do czynności procesowych oraz pouczać ich o skutkach prawnych tych czynności i skutkach zaniedbań.
- gwarantuje równość stron procesowych
- tutaj owa powinność oznacza obowiązek
Art. 6. Sąd powinien przeciwdziałać przewlekaniu postępowania i dążyć do tego, aby rozstrzygnięcie nastąpiło na pierwszym posiedzeniu, jeżeli jest to możliwe bez szkody dla wyjaśnienia sprawy.
- zasada ekonomii procesowej, wg niej postępowanie powinno być szybkie, niestety nie ma warunków do realizacji tej zasady
Art. 7. Prokurator może żądać wszczęcia postępowania w każdej sprawie, jak również wziąć udział w każdym toczącym się już postępowaniu, jeżeli według jego oceny wymaga tego ochrona praworządności, praw obywateli lub interesu społecznego. W sprawach niemajątkowych z zakresu prawa rodzinnego prokurator może wytaczać powództwa tylko w wypadkach wskazanych w ustawie.
- udział prokuratora
Art. 8. Organizacje społeczne, których zadanie nie polega na prowadzeniu działalności gospodarczej, mogą w wypadkach przewidzianych w ustawie dla ochrony praw obywateli spowodować wszczęcie postępowania, jak również brać udział w toczącym się postępowaniu.
- udział organizacji społecznych
Art. 9. Rozpoznawanie spraw odbywa się jawnie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Strony i uczestnicy postępowania mają prawo przeglądać akta sprawy i otrzymywać odpisy lub wyciągi z tych akt.
- zasada jawności postępowania ( proces)
Art. 10. W sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd powinien w każdym stanie postępowania dążyć do ich ugodowego załatwienia.
- ugoda
Art. 11. Ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Jednakże osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną.
- związek postępowania cywilnego i karnego
Art. 12. Roszczenia majątkowe wynikające z przestępstwa mogą być dochodzone w postępowaniu cywilnym albo w wypadkach w ustawie przewidzianych w postępowaniu karnym.
- postępowanie adhezyjne
- roszczenia z postępowania
Art. 13. § 1. Sąd rozpoznaje sprawy w procesie, chyba że ustawa stanowi inaczej. W wypadkach przewidzianych w ustawie sąd rozpoznaje sprawy według przepisów o postępowaniach odrębnych.
- domniemanie procesu
- postępowanie odrębne
§ 2. Przepisy o procesie stosuje się odpowiednio do innych rodzajów postępowań unormowanych w niniejszym kodeksie, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.
- odesłania
- jeśli w trybie nieprocesowym coś jest nie rozstrzygnięte to stosować można przepisy dotyczące procesu
POSTĘPOWANIE CYWILNE PROCESOWE:
I: Postępowanie pojednawcze
II: Postępowanie zabezpieczające
III: Postępowanie wykonawcze ( egzekucyjne )
· Proces wszczyna się poprzez wniesienie pozwu – chodzi tu o pismo procesowe = pozew w formie pisemnej. Jedynie wyjątkowo kpc dopuszcza ustne wytoczenie powództwa.
· Zawsze są dwie strony: 1.) powód – strona czynna
2.) pozwany – strona bierna
· Kumulacja podmiotowa - jeśli po danej stronie jest więcej osób,1 strona nie oznacza 1 osoba
· Dopuszczalny jest udział osób trzecich – a) interwencja uboczna
b) przypozwanie
· Merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy ( co do istoty) :
- wyrok
- nakaz zapłaty
· Środki odwoławcze od orzeczeń merytorycznych :
- apelacja
- kasacja ( III instancja, w kpc jest to zwykły środek odwoławczy, a kpk jest to
środek nadzwyczajny)
· Skarga o wznowienie postępowania służy do obalania prawomocnych orzeczeń
· Inne środki odwoławcze to zarzut, sprzeciw.
· Sąd w toku sprawy wydawać może:
a) Postanowienia:
– są one wydawane w przypadku zaistnienia jakichś kwestii
wpadkowych, incydentalnych.
- są one zaskarżalne – przysługuje na nie zażalenie
Art. 394. § 1. Zażalenie do sądu drugiej instancji przysługuje na postanowienia sądu pierwszej instancji kończące postępowanie w sprawie, a ponadto na postanowienia sądu pierwszej instancji i zarządzenia przewodniczącego, których przedmiotem jest:
KATALOG ZAMKNIĘTY:
1) zwrot pozwu, z wyjątkiem zwrotu pozwu dokonanego na podstawie art. 1301, odmowa odrzucenia pozwu, przekazanie sprawy sądowi równorzędnemu lub niższemu albo podjęcie postępowania w innym trybie ( to jest zarządzenie !!!)
2) odmowa zwolnienia od kosztów sądowych lub cofnięcie takiego zwolnienia, oraz odmowa ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołanie;
3) oddalenie opozycji przeciwko wstąpieniu interwenienta ubocznego oraz niedopuszczenie interwenienta do udziału w sprawie wskutek uwzględnienia opozycji;
4) rygor natychmiastowej wykonalności;
4.1) wstrzymanie wykonania prawomocnego orzeczenia do czasu rozstrzygnięcia skargi o wznowienie postępowania;
5) skazanie świadka, biegłego, strony i osoby trzeciej na grzywnę, zarządzenie przymusowego sprowadzenia i aresztowania świadka oraz odmowa zwolnienia świadka i biegłego od grzywny i świadka od przymusowego sprowadzenia;
6) zawieszenie postępowania i odmowa podjęcia zawieszonego postępowania;
7) odmowa uzasadnienia orzeczenia oraz jego doręczenia;
8) sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa;
9) zwrot kosztów, jeżeli strona nie składa środka zaskarżenia co do istoty sprawy, koszty przyznane w nakazie zapłaty oraz wynagrodzenie biegłego;
10) oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego;
11) odrzucenie zażalenia.
§ 2. Termin do wniesienia zażalenia jest tygodniowy i liczy się od doręczenia postanowienia, a gdy strona nie zażądała w terminie przepisanym doręczenia postanowienia zapadłego na rozprawie - od ogłoszenia postanowienia.
§ 3. Zażalenie powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego oraz zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia i wniosek o jego zmianę lub uchylenie, jak również zwięzłe uzasadnienie zażalenia ze wskazaniem w miarę potrzeby nowych faktów i dowodów.
b) zarządzenia:
- co do zasady wydaje je przewodniczący – wówczas odwołanie do całego składu
- a sąd jeśli ustawa tak stanowi
- istnieje tylko jedno zażalenie, na które przysługuje zażalenie !!!
Art. 394. § 1. pkt.1) - zwrot pozwu, z wyjątkiem zwrotu pozwu dokonanego na podstawie art. 1301, odmowa odrzucenia pozwu, przekazanie sprawy sądowi równorzędnemu lub niższemu albo podjęcie postępowania w innym trybie;
( ale nie dotyczy to formułki, bo wtedy ma zastos. Art. 130 kpc )
...
bladydzik