Stosunki rodzinne na przykładzie rysunków dzieci.pdf
(
4441 KB
)
Pobierz
Obraz stosunków w rodzinie na przykładzie rysunków dzieci
Obraz stosunków w rodzinie na przykładzie rysunków dzieci
1
Rodzina pełna, bezkonfliktowa. W skład badanej rodziny wchodzą: rodzice - mama lat
29, ojciec lat 51 i czworo dzieci: Olga lat 5, Anielka lat 4 (obydwie dziewczynki chodzą do
przedszkola), dwoje rocznych bliźniaków, chłopiec Krzyś i dziewczynka Ewelinka. Rodzinę
utrzymuje ojciec, a mama zajmuje się domem i dziećmi, oprócz tego studiuje zaocznie (w
czym bardzo wspiera ją mąŜ).
Diagnoza stosunków rodzinnych na podstawie rysunków Olgi i Anielki
1. Rysunki OLGI
Olga narysowała dwa rysunki, a to dlatego „Ŝe nie miała czasu” skończyć pierwszego.
PoniewaŜ na kaŜdym z rysunków ujawnił się inny aspekt postrzegania sytuacji rodzinnej
przez Olgę, zdecydowałam się wykorzystać obydwa.
Rysunek Olgi 1
W kolejności od lewej: Olga, tata i mama
Załącznik nr 2
1
Przypadek jest fragmentem obszerniejszej pracy zaliczeniowej w ramach przedmiotu
Diagnozowanie potrzeb
społeczno-wychowawczych
jednej ze studentek Wydziału Pedagogicznego UW
Rysunek Olgi 2
W kolejności od lewej: mama, tata, Olga i Anielka, bliźniaki w brzuchu u mamy (co wiadomo
tylko z opowieści Olgi)
KaŜdy z rysunków Olgi akcentuje rozdzielność świata rodziców i świata dzieci – rodzice stoją
obok siebie na obu rysunkach w pewnej odległości od dzieci. Na pytanie (rys. 2) dlaczego
tatuś patrzy na dzieci, odpowiedziała – bo tatuś chce pocałować mamę i nie chce Ŝeby dzieci
widziały. Zadałam Oldze pytanie – dlaczego rodzice i dzieci są na rysunkach osobno - nie
umiała mi odpowiedzieć. Sądzę, Ŝe nie jest to sygnał jakiegoś problemu, tylko normalny etap
rozwojowy, w którym dziecko zaczyna sobie zdawać sprawę z „pewnych „kategorii osób”,
wyróŜnionych ze względu na wiek, płeć itd., ma orientację co do zachowań właściwych dla
podstawowych ról społecznych (m. in. ról związanych z płcią).”
2
Rodzina u Olgi to tylko cztery osoby, rodzice, ona i jej młodsza siostra. Dziewczynka
pomija swoje pozostałe rodzeństwo mimo, Ŝe bliźniaki mają juŜ rok. Na rys. nr 2 uwidacznia
się u Olgi problem braku akceptacji powiększonej rodziny. Na moje pytanie, dlaczego nie
narysowała bliźniaków Olga odpowiedziała: „A bo to są dawne czasy, ale one są, tylko w
2
Matczak A., Zarys psychologii rozwoju, podręcznik dla nauczycieli, str. 221, Wydawnictwo Akademickie
„śak”, Warszawa 2003
brzuchu u mamy”. Jest to tzw.
pomini
ę
cie postaci
, co wyraźnie wskazuje na fakt iŜ, Olga
czuje się ona zagroŜona obecnością nowych osób w rodzinie i najchętniej wróciłaby do
czasów kiedy była tylko razem z siostrą i rodzicami, co gwarantowało jej zainteresowanie i
miłość rodziców, dzielone tylko z siostrą. Obserwując zachowanie Olgi, wielokrotnie
stwierdziłam, Ŝe Olga jest bardzo troskliwa w stosunku do bliźniaków. Zawsze chętnie
podaje pieluszkę, czy ubranka kiedy jest o to proszona, zawsze pierwsza reaguje kiedy
maluchy płaczą, a rodzice nie reagują od razu. Myślę, Ŝe moŜe to być jeden ze sposobów Olgi
aby „zwrócić na siebie uwagę i odzyskać choć trochę zainteresowania otoczenia”,
3
poprzez
opiekuńczość wykazywaną w stosunku do obojga bliźniaków. Takie zachowanie wobec nich
jest dla Olgi szansą na bycie w polu zainteresowania rodziców i zrekompensowania sobie
utraty pozycji córki pierworodnej.
Sądząc po wielkości postaci zarówno mama jak i ojciec są dla niej tak samo waŜni, ale ojciec
jest zawsze bliŜej Olgi (na kaŜdym rysunku). Co moŜe świadczyć o tym, Ŝe Olga czuje się
pewniejsza kiedy on jest blisko niej i bardziej emocjonalnie z ojcem związana (kiedy zaczęła
mi opowiadać o swoim rysunku rysunek zaczęła od postaci ojca - tak samo jak młodsza).
Młodsza siostra, jest w zasadzie na rysunku tej samej wielkości co Olga, co wskazuje na jej
pełną akceptację przez Olgę i mimo, Ŝe nie ma połączenia ich na rysunku rękami,
(świadectwo mocnej więzi uczuciowej), Anielka jest bardzo waŜną postacią w świecie Olgi.
Jak powiedziała mi ona sama, rysować zaczęła od postaci Anielki, potem narysowała siebie,
tatusia i na końcu mamę. Ale na pytanie kto jest najbardziej szczęśliwy na rysunku,
powiedziała, Ŝe mama, a najbardziej nieszczęśliwy tata, bo zawsze jest zły jak jest bałagan
albo jest hałas. Co potwierdziło się w rozmowie z rodzicami. Tak więc Olga jest bardzo
bystrą i uwaŜną obserwatorką Ŝycia rodzinnego i rzeczywiście moŜna powiedzieć Ŝe jest
dziewczynką nad wiek rozwiniętą i bardzo elokwentną (jej opowiadanie rysunku było bardzo
szczegółowe, opisywane pełnymi zdaniami, bardzo płynnie). Zwróciłam teŜ uwagę na kolory
uŜyte przez Olgę w obydwu rysunkach. Kolorystyka rysunku jest bogata, co jest typowe dla
rysunków dzieci w tym wieku, jest to dobór anaturalistyczny (róŜowe twarze) po prostu
dziecko wybiera te kolory, które akurat lubi, ale nie mają one związku z rzeczywistością.
Sytuacja utrwalona na rysunku 2 rozgrywała się w czasie przerwy na odpoczynek
podczas wycieczki rowerowej, ale kiedy bliźniaki były „jeszcze w brzuchu” (przecieŜ widzisz
ciociu jaka mama jest gruba). Gdy zapytałam Olgę co by zmieniła, odpowiedziała – nic, tak
jest dobrze.
3
Kozłowska A., Znaczenie relacji rodzinnych dla pozytywnego rozwoju dziecka, str. 78, Wyd. Centrum
Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Warszawa 2000
Moim zdaniem potwierdza to wielki problem Olgi, która poczuła się usunięta „na
boczny tor”, utrata zainteresowania rodziców jest dla niej bardzo bolesna, przez co powstał
problem z zaakceptowaniem nowej sytuacji, kiedy przybyło dwoje „konkurentów” do uczuć
rodziców. I mimo, Ŝe na co dzień Olga zdaje się radzić sobie bardzo dobrze, nie uporała się
jeszcze z tym problemem.
2. Rysunek ANIELKI
Rysunek Anielki
Zupełnie odmiennie postrzega swoją rodzinę Anielka. Ona jest na tym rysunku
centralną postacią i najbardziej ozdobioną (czego nie ma u Olgi), a skład rodziny to rodzice,
ona, brat (bardzo blisko niej), młodsza siostra teŜ, ale zamieniona w kwiatek - jak powiedziała
mi w rozmowie na temat obrazka – zły czarodziej przyszedł i zaczarował Ewelinkę w kwiatek
bo była niegrzeczna - i na szarym końcu, bardzo pomniejszona Olga, jej najstarsza siostra.
MoŜe to świadczyć o tym, Ŝe Anielka nie czuje się komfortowo w relacji ze starszą siostrą,
gdyŜ Olga jest dziewczynką bardzo dominującą nad nią, stale Anielkę ustawia, jak się mają
bawić i w co, z którą Anielka nie moŜe sobie poradzić. Na pytanie dlaczego narysowała Olgę
taką malutką, odpowiedziała – bo ona jest daleko. ZbliŜenie Anielki do młodszego brata,
sugeruje Ŝe to on jest jej bliŜszy niŜ starsza siostra, w odpowiedzi na pytanie – dlaczego Krzyś
jest blisko ciebie? – stwierdziła - Ŝe „on mnie lubi a Olga jak mnie bije to jest zła, i dlatego
jest daleko”. Wskazuje to na fakt, Ŝe Anielka czuje się z bratem o wiele lepiej niŜ z Olgą, a
ponadto brat jest młodszy więc Anielka moŜe mieć nad nimi pewną przewagę, której nie
moŜe ma w relacjach ze starszą siostrą.
Tak więc większym problemem Anielki, jest problem jej starszej siostry a nie problem
akceptacji bliźniaków. Ona od początku jako drugie w kolejności urodzeń dziecko musiała się
dzielić się miłością rodziców, ale cały czas czuje się dla nich najwaŜniejsza (na rysunku jest
bardzo blisko nich i jest centralną postacią). Symboliczne przedstawienie postaci Ewelinki
jako kwiatka sugeruje, Ŝe Anielka bierze ją pod uwagę, ale nie jest w stanie na razie włączyć
jej do swojej rodziny. MoŜe obawia się ryzyka utraty zainteresowania rodziców jej osobą. W
rozmowie na temat rysunku, mówiła mi Ŝe niedługo czarodziej odczaruje Ewelinkę, ale
jeszcze nie teraz. Tak więc i u Anielki nie nastąpiła całkowita akceptacja powiększenia się
rodziny. I równieŜ dla niej jest to problem, choć nieco innej natury. Starsza Olga nie moŜe
całkowicie zaakceptować bliźniaków, ale akceptuje młodszą siostrę, natomiast Anielka, nie
akceptuje starszej siostry i młodszej, natomiast zaakceptowała brata.
RównieŜ Anielka postrzega rodziców równorzędnie, w zasadzie są oni tej samej
„wielkości” ale tak jak u Olgi tata jest jednak bliŜej Anielki. Ona równieŜ opowiadając mi
swój rysunek zaczęła opowieść od taty. Obie siostry zgodnie twierdziły Ŝe najszczęśliwsza
jest mama. Nie występuje w jej rysunku odrębność światów, ale trzeba pamiętać, Ŝe Anielka
jest o rok młodsza od Olgi (a jak mówiłam Olga sprawia wraŜenie dziecka 6-letniego)stąd jej
postrzeganie rzeczywistości jest odmienne niŜ siostry. Rysunek Anielki jest równieŜ bardzo
kolorowy, słoneczny, pogodny. Na rysunku Anielki jestem równieŜ ja (między Krzysiem a
Eweliną-kwiatkiem), ale to tylko dlatego, Ŝe wiedziała iŜ rysuje ten rysunek dla mnie
4
.
Obydwie siostry akcentują więź między rodzicami, co na rysunku przedstawiają jako
połączenie rękami, tak więc relacje rodziców postrzegane przez dzieci są bardzo ścisłe i
dobre, a rodzice są zawsze na tych rysunkach pogodni.
Kwestią dodatkową, która mnie zainteresowała była osoba ojca umieszczanego zawsze bliŜej
dzieci (na rysunkach obydwu sióstr), mimo, Ŝe jak wynika z moich obserwacji i rozmów z
rodzicami, to mama poświęca im więcej czasu. Zastanawiałam się z czego wynika bliŜsze
usytuowanie ojca? MoŜe z racji Ŝe tata pracuje i przez to wydaje się dzieciom waŜniejszy,
moŜe dlatego, Ŝe pozwala dzieciom na więcej, a moŜe jest bardziej stabilny emocjonalnie i
4
Mowa tu os studentce-autorce pracy.
Plik z chomika:
PacoPacoPaco
Inne pliki z tego folderu:
Ramy diagnozy indywidualnej.pdf
(2244 KB)
Stosunki rodzinne na przykładzie rysunków dzieci.pdf
(4441 KB)
Rysunek rodziny.rar
(2633 KB)
Świat dziecięcych doświadczeń związanych ze śmiercią.zip
(2726 KB)
test.rar
(12363 KB)
Inne foldery tego chomika:
Bollywood
BOOKS
Brian Tracy
FILM
ISO 9001
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin