REFORMY ADMINISTRACJI W POLSCE W II POŁOWIE XVIII W.
Sejm Czteroletni 1788 – 1792
Administracja centralna
§ Konstytucja 3 maja (1791) - wprowadzała rozbudowę administracji w państwie.
1. Straż Praw - stoi na czele całej administracji publicznej. Skład” król jako przewodniczący, prymas jako głowa duchowieństwa polskiego,
5 ministrów, następca tronu (ale bez głosu) oraz marszałek sejmu.
2. Komisje rządowe „obojga narodów”: - kolegialne zorganizowane ministerstwa.
§ Wojska - odpowiadała przed sejmem za użycie sił zbrojnych przeciwko sejmowi i sejmikom, przeciw organom wykonawczym lub sądowniczym, jak również za uwięzienie obywatela.
§ Policji (1791) - podlegały jej główne miasta królewskie. Funkcje: sprawy bezpieczeństwa i spokoju mieszkańców oraz administracja, ochrona praw autorskich, kontrola cen, dbać o środki komunikacji. Nie wolno jej było naruszać praw wolności i własności obywateli, rozciągać swe władze poza miasta królewskie, zaciągać długów, nakładać podatków i opłat, stanowić prawa. Podzieliła kraj na
8 wydziałów policyjnych (intedencje).
§ Skarbu - przedkładała sejmowi sprawozdani oraz tabele przychodów i rozchodów skarbu, tabele długów państwa, bilans handlu.
§ Edukacji Narodowej - przewodniczącym był prymas.
Zarząd lokalny:
§ Komisje porządkowe cywilno-wojskowe (1789) - podzieliły kraj na województwa, powiaty i ziemie. Do kompetencji należały: niektóre sprawy wojskowe (rekrutacja, sądownictwo), kontrola ruchu ludności, prowadzenie wykazów statystycznych (jako pierwsze zaczęły tworzyć świeckie akta stanu cywilnego), udzielanie porad z zakresu rolnictwa, popieranie inicjatyw w rzemiośle i handlu, polepszanie komunikacji, sprawy podatkowe, organizacja służb pożarniczych, nadzór nad szkolnictwem parafialnym, sprawy opieki społecznej.
SYSTEM BYŁ ZCENTRALIZOWANY, ALE NIE BYŁ BIUROKRATYCZNY.
yvonne_pl