Wykład7
Podstawowe zalecenia dla żywności w Polsce
1. Jedz regularnie co najmniej 3 posiłki dziennie, każdy dzień rozpoczynając od śniadania.
2. Twoje codzienne pożywienie powinno zawierać różnorodną żywność pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.
3. Spożywaj codziennie produkty zbożowe oraz warzywa i owoce. Warzywa najlepiej jeść na surowo lub krótko gotowane.
4. Dwa, a najlepiej trzy razy dziennie spożywaj mleko, biały ser lub jogurty bądź kefiry o obniżonej zawartości tłuszczu.
5. Mięso i jego przetwory jedz w ilościach umiarkowanych dwa lub trzy razy w tygodniu. Wybieraj mięso chude. W pozostałe dni jedz dania z. ryb i roślin strączkowych (fasola, groch, soja).
6. Ograniczaj ilość spożywanego tłuszczu. Do przyrządzania potraw tłuszcze zwierzęce zastępuj olejami lub oliwą z oliwek.
7. Ograniczaj spożycie soli kuchennej. Jedna płaska łyżeczka soli dziennie dodawana do potraw powinna ci wystarczyć. Nie dosalaj.
8. Zachowaj umiar w jedzeniu cukru i słodyczy. Zamiast słodyczy, jedz więcej owoców i warzyw.
9. Bądź aktywny ruchowo. Pomoże ci to utracić nadmiar dostarczonej z pożywieniem energii (kalorii). Pamiętaj, że ruch może często zastępować lekarstwo, a żadne lekarstwo nie zastąpi ruchu.
Metody oceny sposobu żywienia
Przez sposób żywienia określa się zespół zachowań dotyczących odżywiania człowieka, tzn. obejmuje:
- wybór produktów spożywczych,
- sposób ich przygotowania do spożycia,
- podział na poszczególne posiłki,
- regularność i częstotliwość ich spożywania,
- zwyczajową porę ich spożywania,
- upodobania lub zwyczaje w zakresie stosowania przypraw, słodzenia, solenia itp.
Sposób żywienia informuje:
- w jakich ilościach,
- jak często,
- w jakiej formie jest spożywane pożywienie przez człowieka w określonym przedziale czasowym.
Oceny sposobu żywienia można dokonać za pomocą różnych metod:
1. Metody jakościowe
- metoda punktowa
- metoda ankietowa
2. Metody ilościowe
- inwentarzowa
- wagowa
- teoretyczna
- analityczna
- Szacunkowa
3. Metody jakościowo-ilościowe
- wywiadu
- metoda bieżącego notowania
Metody oceny stanu odżywienia społeczeństwa
Stan odżywienia w świetle międzynarodowej terminologii jest to stan zdrowia wynikający ze zwyczajowego spożycia żywności, wchłaniania i wykorzystania wchodzących w jej skład składników odżywczych oraz działania czynników patologicznych wpływających na te procesy.
Celem oceny stanu odżywienia jest określenie realizacji zaleceń prawidłowego żywienia, wykrycie błędów w żywieniu, przyczyn niedożywienia i otyłości.
Badania wykonane przy ocenie stanu odżywienia umożliwiają ocenę stanu zdrowia oraz stwierdzenie przyczyn choroby.
Oceny stanu odżywienia dokonuje się na podstawie:
• wywiadu żywieniowego,
• badań lekarskich,
• badań antropometrycznych,
• badań biochemicznych.
Wywiad żywieniowy powinien być przeprowadzony przez dietetyka. Ocenia się sposób odżywiania, liczbę posiłków, rodzaj spożywanych produktów. Wywiad jest podstawą do stwierdzenia błędów w żywieniu.
Badania lekarskie obejmują:
• wywiad dotyczący stanu zdrowia,
• historię choroby,
• sytuację społeczno-ekonomiczną.
Badania antropometryczne obejmują pomiar:
• masy ciała, wysokości,
• obwodu czaszki, klatki piersiowej, grubości mięśni ramienia,
• fałdów skórno-tłuszczowych w różnych miejscach ciała.
Rozmieszczenie tłuszczu podskórnego w organizmie ma znaczenie u osób otyłych.
Obliczenie wskaźnika WHR (Waist/Hip Ratio) jest podstawą do określenia typu otyłości.
Pomiary antropometryczne umożliwiają ocenę zmian wywołanych niedoborem lub nadmiarem spożycia energii i składników odżywczych, a zatem wystąpienie wychudzenia lub otyłości.
Badania biochemiczne przeprowadza się na podstawie testów stwierdzających zawartość odpowiednich składników odżywczych w płynach ustrojowych, surowicy krwi, moczu, ślinie, np.:
• test dotyczący stężenia albumin w surowicy krwi,
• test na wydalanie witamin z moczem,
• test na stężenie kwasu foliowego, kwasu askorbinowego, żelaza w surowicy krwi.
3
lenka123456