Ustawa określa ogólne zasady działania bibliotek.
W zakresie nie uregulowanym ustawą do bibliotek stosuje się odpowiednio przepisyo organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej.
1. Biblioteki i ich zbiory stanowią dobro narodowe oraz służą zachowaniu dziedzictwanarodowego. Biblioteki organizują i zapewniają dostęp do zasobów dorobkunauki i kultury polskiej oraz światowej.
2. Prawo korzystania z bibliotek ma charakter powszechny, na zasadach określonychw ustawie.
1. Do podstawowych zadań bibliotek należy:1) gromadzenie, opracowywanie, przechowywanie i ochrona materiałów bibliotecznych,2) obsługa użytkowników, przede wszystkim udostępnianie zbiorów oraz prowadzeniedziałalności informacyjnej, zwłaszcza informowanie o zbiorachwłasnych, innych bibliotek, muzeów i ośrodków informacji naukowej, a takżewspółdziałanie z archiwami w tym zakresie.
2. Do zadań bibliotek może ponadto należeć prowadzenie działalności bibliograficznej,dokumentacyjnej, naukowo-badawczej, wydawniczej, edukacyjnej, popularyzatorskieji instrukcyjno-metodycznej.
Materiałami bibliotecznymi są w szczególności dokumenty zawierające utrwalonywyraz myśli ludzkiej, przeznaczone do rozpowszechniania, niezależnie od nośnikafizycznego i sposobu zapisu treści, a zwłaszcza: dokumenty graficzne (piśmiennicze,kartograficzne, ikonograficzne i muzyczne), dźwiękowe, wizualne, audiowizualne ielektroniczne.
1. Zbiory bibliotek mające wyjątkową wartość i znaczenie dla dziedzictwa narodowegostanowią, w całości lub części, narodowy zasób biblioteczny.
2. Narodowy zasób biblioteczny podlega szczególnej ochronie.
3. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w porozumieniuz właściwymi ministrami, ustali, w drodze rozporządzenia, wykaz bibliotek,których zbiory tworzą narodowy zasób biblioteczny, określi organizacjętego zasobu oraz zasady i zakres jego szczególnej ochrony.
1. Krajowa Rada Biblioteczna, zwana dalej „Radą", działa przy ministrze właściwymdo spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
2. Do zadań Rady należy w szczególności:1) opiniowanie aktów prawnych dotyczących bibliotek,2) koordynowanie ogólnokrajowych przedsięwzięć bibliotecznych,3) stymulowanie rozwoju najważniejszych kierunków polskiego bibliotekarstwa,4) opiniowanie działań i inicjatyw istotnych dla rozwoju bibliotek,5) okresowa ocena działalności bibliotek i skuteczności polityki bibliotecznej.
3. W skład Rady powoływani są: dyrektor Biblioteki Narodowej, dyrektor BibliotekiJagiellońskiej, czterej przedstawiciele bibliotek publicznych wskazani przezministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, czterejprzedstawiciele bibliotek szkolnych, pedagogicznych i naukowych wskazaniprzez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, dwaj przedstawicieleśrodowisk naukowych wskazani przez ministra właściwego do spraw naukioraz trzej przedstawiciele środowisk bibliotekarskich i twórczych.
4. Członków Rady powołuje minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwanarodowego na okres pięciu lat.
5. Rada ze swojego grona wybiera przewodniczącego Rady.
6. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego możeodwołać członka Rady przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 4, jeżelinie uczestniczy on w pracach Rady.
7. Organizację i tryb działania Rady określa regulamin, nadawany przez ministrawłaściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego w drodze rozporządzenia.
1. Biblioteki są organizowane i prowadzone przez podmioty zwane dalej „organizatorami".
2. Organizatorami bibliotek są:1) ministrowie i kierownicy urzędów centralnych,2) jednostki samorządu terytorialnego.
3. Organizatorami bibliotek mogą być także:1) osoby fizyczne,2) osoby prawne,3) jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej.
1. Organizator zapewnia warunki działalności i rozwoju biblioteki, odpowiadające jej zadaniom.
2. Organizator ma obowiązek zapewnić w szczególności:1) lokal,2) środki na:a) wyposażenie,b) prowadzenie działalności bibliotecznej, zwłaszcza zakup materiałówbibliotecznych,c) doskonalenie zawodowe pracowników.
Biblioteka może stanowić samodzielną jednostkę organizacyjną albo wchodzić wskład innej jednostki.
1. Biblioteka stanowiąca samodzielną jednostkę organizacyjną działa na podstawieaktu o utworzeniu biblioteki oraz statutu nadanego przez organizatora.
2. Akt o utworzeniu biblioteki określa:1) nazwę, siedzibę, teren i zakres działania biblioteki,2) źródła finansowania.
3. Statut określa w szczególności:1) cele i zadania biblioteki,2) organy biblioteki i jej organizację, w tym zakres działania i lokalizację filiioraz oddziałów,3) nazwę jednostki sprawującej nadzór merytoryczny nad działalnością biblioteki- w odniesieniu do biblioteki wchodzącej w skład ogólnokrajowej sieci bibliotecznej,4) sposób gospodarowania środkami finansowymi biblioteki.
4. Właściwi ministrowie mogą ustalić, w drodze rozporządzenia, ramowe statutydla bibliotek, których organizatorem jest jednostka organizacyjna nadzorowanaprzez tych ministrów.
Zadania, organizację oraz szczegółowy zakres działania biblioteki wchodzącej wskład innej jednostki organizacyjnej określa regulamin nadany przez kierownika tejjednostki.
1. Organizator może dokonać połączenia, podziału lub likwidacji biblioteki.
2. Organizator obowiązany jest na 3 miesiące przed dniem wydania aktu o połączeniulub podziale biblioteki podać do publicznej wiadomości informację o swoimzamiarze wraz z uzasadnieniem. Obowiązek ten dotyczy również zmiany statutubiblioteki w części dotyczącej zakresu działania i lokalizacji filii oraz oddziałów.
3. Organizator obowiązany jest na 6 miesięcy przed dniem wydania aktu o likwidacjibiblioteki podać do publicznej wiadomości informację o swoim zamiarzewraz z uzasadnieniem.
4. Połączenie, podział lub likwidacja biblioteki wchodzącej w skład ogólnokrajowejsieci bibliotecznej następuje po zasięgnięciu przez organizatora opinii jednostkisprawującej nadzór merytoryczny nad działalnością biblioteki. Przepis tenstosuje się odpowiednio do filii bibliotecznych.
5. Przepisów ust. 2-4 nie stosuje się do bibliotek wchodzących w skład innej jednostkiorganizacyjnej.
6. Przepisów ust. 1-4 nie stosuje się do bibliotek szkolnych i pedagogicznych.
7. Biblioteki publiczne nie mogą być łączone z innymi instytucjami oraz z bibliotekamiszkolnymi i pedagogicznymi.
1. Usługi bibliotek, których organizatorami są podmioty określone w art. 8 ust. 2,są ogólnie dostępne i bezpłatne, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Opłaty mogą być pobierane:1) za usługi informacyjne, bibliograficzne, reprograficzne oraz wypożyczeniamiędzybiblioteczne,2) za wypożyczenia materiałów audiowizualnych,3) w formie kaucji za wypożyczone materiały biblioteczne,4) za niezwrócenie w terminie wypożyczonych materiałów bibliotecznych,5) za uszkodzenie, zniszczenie lub niezwrócenie materiałów bibliotecznych.
3. Wysokość opłat, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2, nie może przekraczać kosztówwykonania usługi.
4. Zasady i warunki korzystania z biblioteki określa regulamin nadany przez jejdyrektora (kierownika).
Przy bibliotece może działać rada biblioteczna lub inny organ o charakterze doradczymi opiniodawczym, na zasadach określonych w statucie.
1. Biblioteka Narodowa jest centralną biblioteką państwa.
2. Biblioteka Narodowa posiada osobowość prawną.
3. Nadzór nad Biblioteką Narodową sprawuje minister właściwy do spraw kultury iochrony dziedzictwa narodowego.
4. Szczegółowy zakres działania Biblioteki Narodowej i jej organów określa statutnadany przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
1. Do zadań Biblioteki Narodowej należy prowadzenie działalności bibliotecznej,bibliograficznej, naukowej, informacyjnej, konserwatorskiej, poradniczej, wydawniczej,wystawienniczej i usługowej, a w szczególności:1) gromadzenie, opracowywanie, udostępnianie i wieczyste archiwizowaniemateriałów bibliotecznych powstałych w Polsce oraz za granicąa dotyczących Polski,2) opracowywanie i wydawanie bibliografii narodowej,3) prowadzenie badań z zakresu bibliotekoznawstwa, nauki o książce i pokrewnychdziedzin wiedzy,4) doskonalenie merytorycznej działalności bibliotek w kraju i pomoc bibliotekompolskim za granicą,5) prowadzenie ośrodków znormalizowanych numerów wydawnictw zwartychi wydawnictw ciągłych.
2. Biblioteka Narodowa prowadzi działalność metodyczną i unifikacyjną w zakresiebibliotekarstwa, bibliografii, zastosowań nowoczesnych technologii bibliotecznychoraz konserwacji materiałów bibliotecznych.
3. Przy Bibliotece Narodowej działa, na zasadach określonych w jej statucie, RadaNaukowa, której członków powołuje i odwołuje minister właściwy do sprawkultury i ochrony dziedzictwa narodowego, na wniosek dyrektora Biblioteki Narodowej.
1. Biblioteki publiczne służą zaspokajaniu potrzeb oświatowych, kulturalnych i informacyjnychogółu społeczeństwa oraz uczestniczą w upowszechnianiu wiedzyi kultury.
2. Bibliotekami publicznymi są, zorganizowane w formie instytucji kultury, BibliotekaNarodowa oraz biblioteki jednostek samorządu terytorialnego.
1. Biblioteki publiczne są organizowane w sposób zapewniający mieszkańcom dogodnydostęp do materiałów bibliotecznych i informacji.
2. Gmina organizuje i prowadzi co najmniej jedną gminną bibliotekę publiczną,wraz z odpowiednią liczbą filii i oddziałów oraz punktów bibliotecznych.
3. Powiat organizuje i prowadzi co najmniej jedną powiatową bibliotekę publiczną.Zadania powiatowej biblioteki publicznej może wykonywać, na podstawie porozumienia,wojewódzka lub gminna biblioteka publiczna działająca i mającaswoją siedzibę na obszarze powiatu.
4. Samorząd województwa organizuje i prowadzi co najmniej jedną wojewódzkąbibliotekę publiczną.
5. Biblioteki samorządowe mogą zawierać, za zgodą organizatora, porozumienia zinnymi bibliotekami i instytucjami w sprawie wspólnego prowadzenia obsługibibliotecznej określonych obszarów i środowisk.
1. Do zadań wojewódzkiej biblioteki publicznej należy:1) gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie materiałów bibliotecznychsłużących obsłudze potrzeb informacyjnych, edukacyjnych i samokształceniowych,zwłaszcza dotyczących wiedzy o własnym regionie oraz dokumentującychjego dorobek kulturalny, naukowy i gospodarczy,2) pełnienie funkcji ośrodka informacji biblioteczno-bibliograficznego, organizowanieobiegu wypożyczeń międzybibliotecznych, opracowywanie i publikowaniebibliografii regionalnych, a także innych materiałów informacyjnycho charakterze regionalnym,3) badanie stanu i stopnia zaspokajania potrzeb użytkowników, analizowaniestanu, organizacji i rozmieszczenia bibliotek oraz formułowanie i przedstawianieorganizatorom propozycji zmian w tym zakresie,4) udzielanie bibliotekom pomocy instrukcyjno-metodycznej i szkoleniowej,5) sprawowanie nadzoru merytorycznego w zakresie realizacji przez powiatowei gminne biblioteki publiczne zadań określonych w art. 27 ust. 5.
2. Biblioteka publiczna, której organizatorem jest powiat lub miasto na prawachpowiatu, działająca w mieście będącym siedzibą samorządu województwa, możewykonywać zadania, o których mowa w ust. 1, na postawie porozumienia zarząduwojewództwa z organem wykonawczym powiatu lub miasta na prawach powiatu.Porozumienie w szczególności określa wielkość środków finansowych,które wnoszą strony porozumienia, niezbędnych do prowadzenia działalnościprzez bibliotekę.
1. Powiatowa biblioteka publiczna, realizuje odpowiednio zadania określone w art.20 w ust. 1 w pkt 1, 2, 4 i 5 oraz współdziała z wojewódzką biblioteką publiczną.
2. Biblioteka publiczna, której organizatorem jest gmina, działająca w mieście będącymsiedzibą samorządu powiatowego, może wykonywać zadania, o którychmowa w ust. 1, na podstawie porozumienia zarządu powiatu z wójtem (burmistrzem,prezydentem miasta). Porozumienie powinno zawierać ustalenia określonew art. 20 ust. 2.
1. Biblioteki naukowe:1) służą potrzebom nauki i kształcenia, zapewniając dostęp do materiałów bibliotecznychi zasobów informacyjnych niezbędnych do prowadzenia pracnaukowo-badawczych oraz zawierających wyniki badań naukowych,2) prowadzą działalność naukowo-badawczą w zakresie bibliotekoznawstwa idziedzin pokrewnych, a także w zakresie obsługiwanych przez nie dziedzinnauki.
2. Do bibliotek naukowych należą:1) Biblioteka Narodowa,2) biblioteki, których organizatorami są szkoły wyższe,3) biblioteki, których organizatorem jest Polska Akademia Nauk,4) biblioteki, których organizatorami są jednostki badawczo-rozwojowe,5) inne biblioteki.
3. Wykaz bibliotek naukowych prowadzi Biblioteka Narodowa.
4. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego określi,w drodze rozporządzenia, zasady i tryb zaliczania bibliotek, o których mowaw ust. 2 pkt 5, do bibliotek naukowych oraz ustali ich wykaz.
1. Biblioteki szkolne oraz biblioteki innych placówek systemu oświaty służą realizacjiprogramów nauczania i wychowania, edukacji kulturalnej i informacyjnejdzieci i młodzieży oraz kształceniu i doskonaleniu nauczycieli. W tym celu wkażdej szkole publicznej jest prowadzona biblioteka szkolna.
2. Biblioteki pedagogiczne prowadzą działalność służącą potrzebom oświaty i wychowania,w tym kształcenia i doskonalenia kadry pedagogicznej.
3. Zasady organizowania i działalności bibliotek szkolnych i pedagogicznych określająodrębne przepisy.
Zakłady pracy mogą prowadzić biblioteki fachowe i zakładowe.
1. Biblioteki fachowe wspierają realizację zadań zakładów pracy oraz służą potrzebomdoskonalenia zawodowego pracowników.
2. Biblioteki zakładowe służą zaspokajaniu potrzeb oświatowych i kulturalnychpracowników zakładów pracy i ich rodzin.
Centralna Biblioteka Niewidomych zapewnia obsługę biblioteczną niewidomychoraz koordynuje działalność pokrewnych bibliotek i instytucji.
1. W celu zapewnienia obsługi bibliotecznej specjalnych grup użytkowników prowadzone są biblioteki w zakładach opieki zdrowotnej, w domach pomocy społecznej, w zakładach karnych, poprawczych i schroniskach dla nieletnich, a także w jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej i Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji.
...
krispol80