PODSTAWOWE WYDAWNICTWA INFORMACJI BEZPOŚREDNIEJ.doc

Temat: PODSTAWOWE WYDAWNICTWA INFORMACJI BEZPOŚREDNIEJ

Czas realizacji: 45 min

Cele ogólne:

·         Zapoznanie uczniów z podstawowymi źródłami informacji bezpośredniej księgozbioru podręcznego;

·         Kształcenie umiejętności sprawnego korzystania z wydawnictw informacyjnych;

Cele operacyjne - uczeń po lekcji:

·         zapamięta:

o        rodzaje podstawowych wydawnictw informacyjnych;

·         rozumie:

o        znaczenie pojęć: wydawnictwo informacyjne, źródło informacji, księgozbiór podręczny, encyklopedia, słownik, hasło, indeks;

·         umie:

o        rozpoznać układ (alfabetyczny lub rzeczowy) wydawnictwa informacyjnego i określić sposób dotarcia do poszukiwanej informacji;

o        odszukać w wydawnictwie informacyjnym wskazane hasło;

o        wybrać z artykułu hasłowego potrzebne informacje;

o        właściwie odczytać podstawowe skróty stosowane w informatorach;

o        dobrać rodzaj wydawnictwa informacyjnego do określonej potrzeby informacyjnej.

Środki dydaktyczne:

·         zestaw wydawnictw informacyjnych;

·         plansze informacyjne: rodzaje encyklopedii, rodzaje słowników, budowa hasła encyklopedycznego i słownikowego.

Metody pracy: pogadanka, aktywna praca z tekstem, praca w grupach

Tok lekcji:

1.     Zaangażowanie:

o        Zwrócenie uwagi na znaczenie informacji we współczesnym świecie;

Badacze zajmujący się prognozowaniem dalszego rozwoju naszej cywilizacji stwierdzili, że w przyszłości najlepiej będą się miały te społeczności, które zagwarantują sobie dostęp do wody pitnej i źródeł energii, a tego bez odpowiednich informacji uczynić się nie da. Już teraz osoby potrafiące sprawnie korzystać z różnych źródeł informacji i dokonywać ich analizy są bardzo poszukiwanymi pracownikami. Informacja staje się cennym towarem.

2.     Badanie

o        Próba intuicyjnego definiowania pojęcia "źródło informacji";

Skoro jest informacja, to musi istnieć też jej źródło. Co może być źródłem informacji? Osoba, instytucja, dokument. Jak, w najbardziej ogólnym zarysie, zdefiniować pojęcie źródła informacji? Jest to materiał, z którego czerpiemy informacje zaspakajające nasze potrzeby, oczekiwania.

o        Wprowadzenie podstawowego podziału źródeł informacji;

Nie każda informacja pozwala bezpośrednio zaspokoić naszą potrzebę. Z niektórych źródeł otrzy-mujemy zaledwie wiadomość, gdzie ewentualnie możemy znaleźć to, co jest nam przydatne. (Odwołanie się do przykładu z życia codziennego.)

o        Odniesienie tego podziału do zbiorów biblioteki szkolnej;

Biblioteka to instytucja, która gromadzi, opracowuje i udostępnia różnego rodzaju dokumenty. Część z nich, to wydawnictwa informacyjne - zawierające wiadomości z różnych dziedzin wiedzy. Wśród nich wydzielić można wydawnictwa (źródła) informacji bezpośredniej, czyli takie, po które sięga się szukając np. wyjaśnienia niezrozumiałego pojęcia, wiadomości o konkretnej osobie, państwie, mieście, zabytku. Jak nazywają się te wydawnictwa?

Encyklopedie, słowniki, leksykony, informatory, przewodniki
Wymienione wydawnictwa stanowią najważniejszą część księgozbioru podręcznego i zgromadzone są w czytelni szkolnej.

o        Określenie i zapisanie na tablicy tematu lekcji;

Przyjrzyjmy się bliżej 2 podstawowym, najważniejszym wydawnictwom informacyjnym księgozbioru podręcznego, czyli encyklopediom i słownikom.

3.     Przekształcanie i prezentacja

o        Wydzielenie ze zgromadzonych wydawnictw informacyjnych słowników i encyklo-pedii; zwrócenie uwagi różnorodność materiałów nie odpowiadających naszym kryteriom;

Księgozbiór podręczny zawiera wiele różnych wydawnictw informacyjnych. Jeżeli ktoś nauczy się korzystać z encyklopedii i słowników, bez trudu znajdzie potrzebne wiadomości w każdym innym źródle informacji.

o        Wspólne definiowanie pojęć: encyklopedia i słownik; sprawdzenie ustalonej definicji w wydawnictwach informacyjnych;

Encyklopedia - zbiór wiadomości ze wszystkich dziedzin wiedzy lub określonej gałęzi wiedzy, zaprezentowanych w postaci krótkich artykułów zawierających najważniejsze informacje na dany temat, ułożonych najczęściej w porządku alfabetycznym;
Słownik - zbiór wyrazów ułożonych według pewnej zasady, zwykle alfabetycznie, opatrzony wyjaśnieniami dotyczącymi ich znaczenia, często ilustrowanych przykładami użycia.

o        Podział encyklopedii i słowników; zwrócenie uwagi na konieczność wyboru właści-wego (z punktu widzenia naszych potrzeb) źródła informacji;

 

o        Wyjaśnianie pojęcia "żywa pagina";

- wstępna selekcja źródeł;

- modyfikacja wyszukiwanego hasła - (pagina żywa, pagina);

- analiza odnalezionego artykułu hasłowego - wyjaśnianie skrótów;

o        Zapoznanie z informacjami wstępnymi ułatwiającymi korzystanie z głównego tekstu informatora (spis treści, wstęp, objaśnienia skrótów, spis tablic, ilustracji);

o        Określenie formy notatki właściwej przy pracy ze słownikiem lub encyklopedią; (wyciąg)

o        Ustalenie sposobu uporządkowania haseł w dostępnych źródłach; (alfabetyczne, rzeczowe);

o        Ustalanie zasad korzystania z wydawnictw uporządkowanych:

1.     alfabetycznie
- perfekcyjna znajomość alfabetu

- żywa pagina;

2.     rzeczowo
- indeksy,

- perfekcyjna znajomość alfabetu;

Indeks - wykaz terminów, nazw, nazwisk, umieszczony zazwyczaj na końcu książki, zestawiający według określonej kolejności (zazwyczaj alfabetycznej) elementy treściowe lub formalne i odsyłający za pomocą umownego wskaźnika (najczęściej liczby) do właściwego miejsca w tekście (strony, rozdziału)

o        Praktyczne wykorzystanie umiejętności posługiwania się indeksem - odszukanie przykładowych haseł.

4.     Refleksja

o        Podsumowanie:

- Co zdołaliśmy ustalić na dzisiejszej lekcji?

Podstawowymi wydawnictwami informacyjnymi są encyklopedie i słowniki. Nazywa się je źródłami informacji bezpośredniej. Mogą być uporządkowane alfabetycznie lub rzeczowo. Informacje dotyczące zasad korzystania z tych wydawnictw wraz z wykazem skrótów umieszczone są na początku książki. Sporządzając notatkę podczas pracy ze słownikiem lub encyklopedią nigdy nie przepisujemy wszystkich informacji zawartych w haśle, ale wybieramy tylko te dane, których potrzebujemy. Różnorodne wydawnictwa informacyjne dostępne są w czytelni szkolnej. Stanowią podstawową część księgozbioru podręcznego.

- Czym będziemy zajmować się na najbliższym spotkaniu? Poznamy zasady korzystania z encyklopedii multimedialnej - Czy omówione dzisiaj zagadnienia pomogą Wam w nauce?

o        Podziękowanie za pracę na lekcji. Wskazanie grupy wyróżniającej się w poszukiwaniach. Uporządkowanie stanowisk pracy. Zakończenie zajęć.