Ziemia Obiecana- obietnica i sprzeniewierzenie się
Nakładem Kurii Diecezjalnej w Siedlcach
© Copyright Zbigniew Kiernikowski
Siedlce 2007
Formacja, którą realizujemy w ramach programu „Chrzest w życiu i misji Kościoła”, ma na celu pogłębienie chrześcijańskiego wymiaru życia w perspektywie biblijnej historii zbawienia. Dokonuje się to głównie przez studium tekstów biblijnych, indywidualnie i we wspólnocie, w duchu modlitwy.
Słuchanie katechez, prowadzenie indywidualnej refleksji i praca w małych grupach niejako zmusza nas do sięgania do tekstów biblijnych, i to nie tylko do niektórych fragmentów Ewangelii dotyczących historii życia, śmierci i zmartwychwstania Jezusa, które – mniej lub bardziej dokładnie – znamy i potrafimy opowiedzieć. Sięgamy tutaj do tekstów Starego Testamentu, które opisują historię narodu wybranego, zapowiadają to, co wypełniło się w Jezusie Chrystusie i które również pomagają nam rozumieć historię naszego życia. Czytamy również fragmenty z Ewangelii czy innych pism Nowego Testamentu, by w ich świetle rozumieć Stary Testament i lepiej niż dotąd pojmować naukę Jezusa, a tym samym otrzymać światło na nasze życie.
W formacji chrześcijańskiej nie chodzi bynajmniej o zdobywanie wiedzy, choć to też nie jest bez znaczenia, gdyż mamy świadomość, jak wiele jeszcze przed nami jest zakryte w tekstach biblijnych, jak wiele jest fragmentów Biblii, których nie rozumiemy, nie potrafimy odczytać ich znaczenia; czasem zadajemy sobie pytania, dlaczego właśnie takie historie, tego rodzaju pisma czy poematy znajdują się w Piśmie świętym. Oprócz rozumienia samego tekstu biblijnego potrzebne są również wskazania, jak przez ów natchniony tekst do każdego z nas przemawia sam Bóg.
Z doświadczenia trzech lat pracy (Rok Eucharystii i dwa lata programu „Chrzest w życiu i misji Kościoła”), również w oparciu o kwestionariusze, które zostały rozesłane księżom, mogłem zaobserwować, że często sygnalizowano, iż proponowane katechezy są zbyt trudne. Rozumiem te trudności. Nie wszyscy łatwo odnajdują się w tych treściach, co może wynikać ze stylu opracowania katechez. Uważam jednak, że w dużej mierze ich niezrozumienie wiąże się z brakami w formacji biblijnej. Listy św. Pawła, które nie należą do najłatwiejszych – jak byśmy to dzisiaj niejednokrotnie stwierdzili – były kierowane także do prostych ludzi, głównie pochodzących spośród pogan, którzy dopiero co przyjęli chrzest, a którzy nie mieli pełnej znajomości Starego Testamentu. Rozumieli oni jednak słowa św. Pawła i potrafili je odnieść do własnego życia.
W październiku 2008 r. odbędzie się Synodu Biskupów, podejmujący prawdę o obecności słowa Bożego w życiu Kościoła. W czasie przygotowującym do tego wydarzenia wejdźmy w tę kolejną propozycję programu formacyjnego z wdzięcznością, że możemy pogłębiać znajomość Pisma świętego i uczyć się, jak je czytać, aby znaleźć w nim światło dla własnego życia.
Na obecnym etapie pracy formacyjnej będziemy zgłębiać prawdę o Ziemi Obiecanej, czyli o tym aspekcie historii zbawienia, który jest zapowiedzią i obrazem nowego przymierza.
Pokrótce przypomnę kontekst biblijny, w którym poruszaliśmy się przez ostatnie lata. W naszej pracy przechodzimy wszystkie fazy Starego Testamentu. Najpierw spojrzeliśmy na ten etap, jakim jest stworzenie człowieka i odkrywanie Bożego zamysłu w stosunku do człowieka, stworzonego na obraz Boga. Potem zobaczyliśmy, w jaki sposób zaistniał grzech i na czym polega w swej istocie, a także jakie są jego konsekwencje. Te tematy były przedmiotem pierwszego roku naszej pracy (2005/2006), przebiegającego pod hasłem „Boża wizja człowieka”. Drugi rok pracy (2006/2007), którego temat brzmiał „Reakcja Boga na grzech – obietnica i przymierza”, miał nam wyraźniej przedstawić zniewolenie człowieka przez grzech i konieczność Bożej interwencji w tę sytuację człowieka. Bóg zawarł obietnicę tej interwencji w protoewangelii. Zgłębialiśmy poszczególne elementy tej obietnicy, a potem przyglądaliśmy się temu, jak Bóg realizował tę obietnicę w początkach dziejów swojego ludu. Czynił to m.in. przez zawarcie przymierza z Abrahamem, w którym zagwarantował doprowadzenie swojej obietnicy do końca, a także przez pełne mocy wyprowadzenie Izraelitów z niewoli egipskiej.
Zatrzymując się na tym etapie historii zbawienia, poznawaliśmy znaczenie typicznego obrazu niewoli egipskiej i faraona. Chodziło nam o zrozumienie, że grzech prowadzi człowieka do niewoli, do życia pod faraonem, którym jest człowiek sam dla siebie czy też projekcja tego, co uważa za swoje szczęście. Chodziło też o zdobycie przekonania, że z niewoli grzechu człowiek sam nie jest w stanie się wyzwolić. Sam, przekonany o swojej racji, będzie tylko udoskonalał swojego „faraona”, pogrążając się w niewoli, a często też będzie brał w niewolę także drugiego człowieka. Dlatego potrzebna mu jest interwencja z zewnątrz. W przypadku narodu wybranego była to najpierw interwencja Mojżesza, a ostatecznie – dla nas wszystkich – jest to interwencja Jezusa Chrystusa. Ostatnim tematem, jaki podjęliśmy w ubiegłym roku, było przymierze pod Synajem, które Bóg zawarł z Izraelem w czasie jego wędrówki przez pustynię do Ziemi Obiecanej.
W tym roku zajmiemy się kolejnym etapem historii zbawienia – bardzo trudnym, ale bardzo istotnym – którym jest życie narodu wybranego w Ziemi Obiecanej. Trudność związana z rozważaniem tego etapu łączy się z tym, że posiada on kilka faz, czy raczej wymiarów lub aspektów, które wzajemnie się przenikają. Będziemy mówili o Ziemi Obiecanej w sensie dosłownym – jako miejscu, które zostało obiecane Abrahamowi, a później Mojżeszowi i ludowi wyprowadzonemu przez niego z Egiptu. Przyjrzymy się temu, w jaki sposób Izraelici zdobyli Ziemię Obiecaną i kto mógł do niej wejść. Zatrzymamy się też na dwóch pierwszych okresach życia narodu wybranego w Ziemi Obiecanej, jakimi był czas sędziów oraz początek monarchii – do czasu rozpadu królestwa. W naszych katechezach i refleksji nad nimi nie będziemy jednak zgłębiać wszystkich faktów i wydarzeń z tego okresu ani też zatrzymywać się tylko na ich wymiarze historycznym. Ziemia Obiecana bowiem jest obrazem miejsca spotkania człowieka z Bogiem, przestrzeni, która jest dana człowiekowi w obietnicy i którą człowiek może posiąść jedynie poddając się w posłuszeństwie przemieniającej go mocy Boga.
W naszej pracy – jak zawsze – chodzi o to, byśmy czytając Pismo święte i zgłębiając historię zbawienia, rozumieli, że poszczególne wydarzenia i obrazy biblijne, nad którymi się zatrzymujemy, rzucają światło na nasze życie. W nich bowiem jest zawarta także nasza historia. Na przykład gdy czytamy, że do Ziemi Obiecanej nie wszedł nikt z tego pokolenia, które wyszło z Egiptu, a każdy mężczyzna z nowego pokolenia musiał zostać obrzezany przed wejściem do Kanaanu, to pojmujemy prawdę, że nikt z nas, kto nie pozwoli na obrzezanie swojego serca, które dokonuje się w chrzcie, nie posiądzie danej mu przez Boga obietnicy zjednoczenia się z Nim. Gdy poznajemy historię grzechu Dawida, uświadamiamy sobie, że również my grzeszymy i kiedy chcemy sobie sami z nim poradzić, bez Boga, podobnie jak Dawid wpadamy w kanał coraz większego zniewolenia.
Zrozumienie wymowy tych biblijnych obrazów i przyjęcie płynącego z nich światła dla naszego życia, jest bardzo ważne dla naszego pojmowania chrześcijaństwa. Rozważając niektóre wydarzenia z tego okresu dziejów ludu wybranego, mamy szansę pełniejszego odkrycia ich aktualnego znaczenia dla nas oraz ich związku z sakramentem chrztu.
Wszystkich, którzy chcieliby pogłębić i poszerzyć znajomość faktów historycznych, zachęcam do czytania biblijnych ksiąg dotyczących tego okresu, a także opracowań na ten temat, jak np.: ks. Edward Zawiszewski, Historia zbawienia, Pelplin 1993 czy Stary Testament. Historia zbawienia, Éditions du dialogue, Paris 1983. W przyszłym roku zajmiemy się kolejnym etapem historii narodu wybranego, mianowicie rozpadem królestwa, wygnaniem do Babilonu oraz zapowiedzią Nowego Przymierza, jaka pojawiła się w przepowiadaniu proroków w kontekście niewoli babilońskiej.
Naszą pracę, podobnie jak w poprzednich latach, będziemy podejmować indywidualnie oraz w małych zespołach, aby – z jednej strony – stworzyć warunki do osobistego przeżywania tych prawd, a z drugiej – do dzielenia się nimi i niejako weryfikowania ich w naszych wzajemnych relacjach.
Sposób przeprowadzenia tych spotkań jest przedstawiony w dalszej części materiałów (s. ** - **). Nad przebiegiem pracy winni czuwać duszpasterze, w szczególności księża proboszczowie, oraz animatorzy świeccy, stopniowo do tego przygotowywani. Należy pamiętać o tym, by zarówno indywidualne jak i wspólnotowe czytanie tekstów biblijnych, a także refleksja oraz wymiana myśli i doświadczeń były prowadzone w duchu modlitwy i otwartości na działanie Ducha Świętego.
...
abn