Halinka Spionek „Zaburzenia psychoruchowego rozwoju dziecka” rozdział IV
Jedyna niezawodną podstawa klasyfikacji zaburzeń i schorzeń psychiki dziecka jest podstawa etiologiczna.
Jednak większość jednostek chorobowych wyodrębniono na zasadzie zespołu najczęściej powtarzających się objawów, uznanych za typowe oraz ogólnej dynamiki przebiegu schorzenia
· Ogólny stan wiedzy psychiatrycznej nie stanowi wystarczającej podstawy do stworzenia poprawnej klasyfikacji schorzeń psychicznych
· W psychiatrii dziecięcej też jest brak jednolitej zasady klasyfikacji
M. Tramer – 4 grupy schorzeń biorąc za punkt wyjścia klasyfikację zależności somato-psychiczne
1) Schorzenia somatyczne : jako podstawowe występują zarówno przyczyny, jak i objawy somatyczne, zaburzenia psychiczne są tutaj objawem peryferycznym, zaliczono tu świnkę, błonicę itd.
2) Schorzenia somato-psychiczne : podstawowe przyczyny mają charakter somatyczny, stan psychiczny dziecka jest rezultatem wpływu czynników somatycznych na psychikę, np. zapalenie mózgu, opon mózgowych
3) Schorzenia psycho-somatyczne : czynniki psychiczne stanowią element pierwotny, somatyczne zaś wtórny
4) Schorzenia czysto psychiczne – objawy somatyczne mają charakter peryferyczny, np.. schizofrenia
Feldner – 7 grup zaburzeń i schorzeń psychicznych u dzieci ( za podstawę klasyfikacji przyjął ubytki funkcjonalne różnych części mózgu)
1. Nerwica – obniżenie sprawności niektórych jąder podkorowych, gł. zaś gałki bladej ciała prążkowanego oraz prążkowia
2. Histeria
3. Epilepsja
4. Schizofrenia
5. Niedorozwoje
6. Przestępczość
7. Zaburzenia funkcji międzymózgowia
Asperger – wszystkie zaburzenia psychicznego rozwoju dziecka dzieli na:
· organiczne – niedorozwoje, encefalopatie
· funkcjonalne – neuropatie, psychopatie, schizofrenię dziecięcą, zaburzenia jednoobjawowe, zaburzenia mowy, kłamstwa, kradzież
ð Klasyfikacja ta ujawniała wszystkie ujemne strony rozdzielania zaburzeń organicznych od czynnościowych
Lagache – uwzględnia dwa rodzaje klasyfikacji:
· medyczno-psychologiczną: na jej podstawie wyodrębnia osiem grup dzieci społecznie nieprzystosowanych:
1. dzieci nieprzystosowane „reaktywnie”
2. dzieci z zaburzeniami psychoruchowymi niewielkiego stopnia
3. dzieci ułomne i kalekie
4. dzieci uu w stopniu debilizmu
5. dzieci z zaznaczonymi wyraźnie zaburzeniami charakteru
6. dzieci przestępcze z recydywą i perwersjami
7. dzieci chore psychicznie
8. dzieci głęboko upośledzone psychicznie
· medyczno-pedagogiczną : wyróżnia trzy rodzaje:
1. zaburzenia charakteru
2. zaburzenia w sferze moralnej
3. zaburzenia o charakterze ewolucyjnym
D.Buckle, S. Lebovici
Wyróżnili cztery podst grupy zaburzeń zachowania dziecka:
I. Zaburzenia w zachowaniu związane z ograniczonymi uszkodzeniami mózgu
II. Zaburzenia w zachowaniu będące wyrazem patologicznej organizacji osobowości, polegającej na odchyleniach od normy w sferze instynktów lub we właściwościach wrodzonych
III. Zaburzenia w zachowaniu będące wyrazem utrwalonej patologicznej struktury osobowości
IV. Zaburzenia zachowania typu reaktywnego
Z punktu widzenia wieku podział na:
I. wiek od 0 do 2 lat: brak łaknienia, zaburzenia snu, neurologiczne
II. 2-5lat: brak łaknienia, zaburzenia w f-cjonowaniu zwieraczy, onanizm, wadliwe nawyki, psucie zabawek, napady gniewu, lęki, zaburzenia mowy
III. 5-8 lat: brak łaknienia, zaburzenia w f-cjonowaniu zwieraczy, onanizm, wadliwe nawyki, lęki, napady gniewu, trudności w stosunkach rodzinnych, kłamstwa, kradzieże, zaburzenia mowy i psychoruchowe, trudności w nauce i przystosowaniu szkolny,
IV. 8-12 lat: jw., ale się pogłębiają
V. dojrzewanie powyżej 12 lat, jw., ale się pogłębiają
Z punktu widzenia stosunków dzieci o zaburzonym zachowaniu z otoczeniem:
1. Sytuacja, kiedy dz mimo swych zaburzeń z zachowaniu jest dobrze oceniane przez najbliższe otoczenie
2. Dz na skutek zaburzeń z zachowaniu jest przyczyną konfliktów z otoczeniem
3. Zaburzone zachowanie dziecka staje się reakcją na konflikty istniejące w jego najbliższym otoczeniu aktualnie, bądź też jest skutkiem sytuacji konfliktowych, które istniały w ubiegłym okresie
W celu zachowania jednolitej zasady klasyfikacyjnej neuropsychiatrzy dzielą często zaburzenia rozwoju dziecka ze względu na uwidaczniające się w ich przebiegu zależności między patologicznymi przejawami w zakresie różnych sfer psychomotoryki na trzy grupy:
1) Zaburzenia, w których zachodzi paralelizm symptomów psychicznych i motorycznych: niedorozwój psychoruchowy i niestałość psychoruchowa
2) --||-- dominują patologiczne symptomy nad motorycznymi: schizofrenia dziecięca, cześć stanów po zapaleniu mózgu
3) --||--- dominują motoryczne nad patologicznymi: epilepsja, pląsawica
Trójczłonowy podział zaburzeń ze względu na sfery, których te zaburzenia dotyczą:
a) motoryczne
b) umysłowe
c) sfery emocjonalno-uczuciowej
Pawlow wyróżnił trzy zasadnicze cechy układu nerwowego:
a) siłę – napięcie procesu pobudzenia lub hamowania, dające w efekcie odpowiednią reakcję pobudzeniową lub hamulcową
b) równowagę – wyraża się we wzajemnym stosunku sił obydwu procesów nerwowych
c) ruchliwość procesów nerwowych – wyraża się w szybkim ich następowaniu po sobie, brak ruchliwości natomiast w opóźnieniu tego następowania
Ponieważ dziecko nie rodzi się z układem nerwowym całkowicie dojrzałym dlatego na ukształtowanie się typu układu nerwowego u każdego dziecka wywiera wpływ wiele czynników działających na nie już po urodzeniu
Najczęściej wymieniane czynniki warunkujące wykrystalizowanie się typu nerwowego u dziecka – to ogólny stan jego zdrowia oraz warunki środowiskowe i rodzaj oddziaływania wychowawczego
Pawlow wyodrębnił cztery grupy układów nerwowych, stanowiące podstawę czterech różnych temperamentów
· nie zawsze jednak fakt zakłócenia dynami procesów nerwowych dziecka przesądza o funkcjonalnym charakterze zaburzenia
· Upośledzenie hamowania korowego prowadzi do zjawiska perseweracji ruchowej
Wskaźnikiem, którym zazwyczaj posługujemy się w celu określenia poziomu zarówno fizjologicznego jak i psychoruchowego rozwoju dziecka jest jego wiek rozwojowy WR.
· Fizjologowie w celu określenia wieku fizjologicznego zwracają uwagę na zmiany zachodzące w jego układzie kostnym, zmiany zachodzące w uzębieniu, ogólny przyrost wzrostu i wagi, kształtowanie się drugorzędnych cech płciowych
· Wiek somatyczny ustala się na podstawie pomiarów jego wzrostu i wagi
· W miarę rozwoju posteruje również i proces kostnienia – wzrost kości długich dokonuje się na granicy nasad i trzonu, granica ta utworzona jest z warstwy kostno-twórczej, gdy następuje połączenie nasady z trzonem. Wzrost kości w kierunku podłużnym zostaje zahamowany
· Psychologowie wyróżniają najczęściej wiek motoryczny , wiek jego rozwoju umysłowego, czy wiek inteligencji oraz wiek rozwoju społecznego
· Praktyka wykazuje, że nie tylko wzrost i waga ale również sprawność ruchowa i umysłowa może odbiegać od normy
· Stopień opóźnienia musi być ujmowany w odniesieniu do wieku dziecka
IR= WR/WŻ <= ILORAZ ROZWOJU
· Tempo rozwoju psychofizycznego jest niejednakowe. Umiejętności i sprawności nabywane przez dziecko splatają się ze sobą, a pewien ich wzajemny układ nazywamy normalnym lub typowym
· W przypadku niewielkich wahań mówimy o różnicach indywidualnych w profilu psychologicznym, w przypadku większych wahań o zaburzeniach tempa rozwoju i rytmu procesy rozwojowego (rozwój nierównomierny lub nieharmonijny)
Rozwój nieharmonijny polega na częściowym przyspieszeniu przy jednoczesnym opóźnieniu tempa rozwoju
·
harpia88