Współczesne kierunki pedagogiczne – wykłady

Wiek XX mamy do czynienia ze zróżnicowaniem ideologicznym pedagogiki:

Zderzenie 2 zasadniczych pojęć:

1.    pedagogika jako nauka (konkret, liczba);

2.    nie traktowanie pedagogiki jako nauki (refleksja).

R. Royer, L. Mumford, F. Bacon, R. Dumont, K. Manhaim, T. Moore (Morus), Ch. Renourier, eudaimonia, G. Companella, E. Lea

UTOPIE I MYŚLENIE MITYCZNE W PEDAGOGICE – 01.09.2005

F. Bacon (filozof przyrody XVI i XVII w.) pokazuje znaczenia świata przyrodniczego. Możliwości nauki, jeśli chodzi o opis świata. „Tyle mamy władzy nas światem ile wiemy”. Im więcej wiedzy tym więcej władzy. Znaczenie ROZUMU. Racjonalność, rozumność człowieka. Oświecenie = rozum.

Zaangażowanie w poznanie świata.

Kontynuacją tego podejścia – odwołanie do Newtona i Kartezjusza.

Pod koniec XIX w. widzimy pozytywistyczne podejście do nauki. Pozytywizm – kontynuacją myślenia, ze świat można określić fizycznie.

·       Wzór nauk przyrodniczych, brak ocen (wartościowania), stwierdzanie faktów. Orzecznik – zdania twierdzach. Nauka posługuje się zdaniami twierdzącymi. Przyczyna i skutek.

Koniec XIX w. – wiedza psychologiczna dotycząca wychowania itp. Ma być przerobiona na naukę. Koniec XIX w. – psychologia, socjologia potem pedagogika – powstają.... Durkhaim – podejście socjologiczne

J. Herbart – szkoła tradycyjna. Wszystko jest do opisania.

SCIENTYZM – podejście – scientia – nauka. Kierunek myślenia, w którym dowartościowuje się naukę. XIX w. – Renouvier

Czym jest pedagogika?

·       nauka o wychowaniu

·       rozwój tego co w nas tkwi.

Tendencje pozytywistyczne – szukanie wiedzy pewnej.

Brak precyzji w pojęciu wychowania.

Niektórzy autorzy – pedagogika to opis pedagogii.

Pedagogika – sztuka i technika wychowania. Zabiegi wychow codzienne konkretne działania wychowawcze.

W pedagogice trudno o jednoznaczne odpowiedzi.

Znaczenia antynomii – przeciwieństw w pedagogice.

Myślenie pedagogiczne związane z czasem historycznym.

Niewystarczalność poznania naukowego w pedagogice – stanowisko K. Jaspersa. Nauka – opisuje to co materialne. Jaspers – nie zaprzecza materialności, ale jest czymś więcej niż to – prawda filozoficzna.

·       Myślenie o wychowaniu może być naukowe;

·       Myślenie o wychowaniu może być filozoficzne;

·       Myślenie o wychowaniu może być religijne;

·       Myślenie o wychowaniu może być potoczne;

·       Myślenie o wychowaniu może być mityczne (utopijne).

Pedagogika

nauka o wychowaniu refleksja o wychowaniu

wątek poddawany krytyce myślenie o wychowaniu

MIT – pojęcie niejednoznaczne „mythos” – słowo, opowieść, podanie. Zaczyna się stosować pojęcie mitu w refleksji dotyczącej różnych dziedzin humanistycznych.

E. Leach – mówiąc o micie – „kategoria źle zdefiniowania”.

Antypedagodzy – uniwersalna kategoria kultury (w każdej kulturze powstają mity).

Mit – iluzja, coś nieprawdziwego, fałsz, stereotyp, racjonalizacja, propaganda. Funkcjonuje na zasadzie iluzji. Organizacje doświadczenia. Mity dostarczają wzorców.

Edukację, szkołę można rozpatrywać w kategoriach mitu.

Antypedagogika – np. mit człowieka oczekującego na wychowanie.

I. Illich – „odczarowanie” szkoły. Poddanie krytyce.

UTOPIA – eu „topos - dobre miejsce

ou „topos” - nie miejsce

1.    ou topos – konstrukcja myślowa – „tego nie ma” nieokreślone

2.    eu topos – coś lepszego miejsce lepsze niż my jesteśmy

V i IV w. – Platon – twórca paradygmatu – wymyślił utopię. Platon – państwo ideału. Podkreśla się znaczenie wiedzy, rozumności.

XV i XVI w. – utopia – Morus 1516 – „Utopia” w Europie. Krytykuje życie społ. Proponuje nową rzeczywistość. Pochwała rozumu, samowiedzy. Krytyka społeczeństwa idealnego i społeczeństwo idealne. Wartości czasu pracy i czasu wolnego. Potrzeby człowieka prawdziwe i fałszywe. Namawia do „zerowego wzrostu” – nie konsumujcie i nie produkujcie nadmiernie.

XVI i XVII w. – Campanella –wyraźne znaczenie wiedzy. Traktat społeczny. Potęga człowieka bazuje na technicznych możliwościach wykorzystania przyrody.

Fourier – „Nowy śiwat” – krytyka cywilizacji.

Konstrukcja utopii – zawsze struktura teoretyczna, projekt lepszego świata, społeczeństwa. Krytyczne podejście.

TYPY UTOPII: Tatarkiewicz

1.    utopia ładu społecznego – lepsze społeczeństwo. Pojawiają się pedagogiki normatywne. Konieczność ładu społecznego i konieczność stosowania przymusu, ładu, porządku. Schematy. (bihewiozyzm)

2.    eudajmonistyczne – eudajmonia – szczęście. Arystoteles – utopie pokazujące rozwój wewnętrzny człowieka. Z tym wiążą się pedagogiki nieformalne. Psychologia humanistyczna – nauczyciel facylitator.

W latach 20. Mumford – utopia – każdy człowieka tworzy sobie swoje prywatne utopie.

Maslow – wprowadza pojęcie eupsychia (dobre).koncentracja na tym co jest psychiczne. Człowieka – budowanie dobra psychicznego w sobie.

Manhaim – socjolog XX w. – utopia nie musi być związana z żadnym terytorium. Utopia to idea.

1. PODZIAŁ UTOPII:

·       utopie postępowe

·       utopie reakcyjne (wsteczne)

2. PODZIAŁ UTOPII:

·       utopie eskapistyczne (ucieczka)

·       utopie heroiczne

„Mit złotego wieku” – myślenie o wiecznej urodzie, zdrowiu. Osłabienie instytucji państwa. Autonomia samorządów lokalnych. Łagodna anarchia. Luz w życiu społecznym. Perspektywa konsumpcji i technologii.

Idzie w stronę eudajmonii (szczęścia człowieka). Znaczenia przyjemności. Dotyka perspektywy hedonistycznej.

PEDAGOGICZNY WĄTEK MITU.

Mit Kronosa – pedagogika patryiarhalna (dziecko podporządkowane)

Mit Dionizosa – antypedagogika (dziecko niezależne)

Mit Telemacha – niezależności trzymanie się schematu.

NEW AGE

New age określana także Erą Wodnika, Konspiracja Wodnika.

1.    Punktem wyjścia krytyka kultury zachodniej. Kryzys, upadek cywilizacji. Wewnętrzny barbarzyńca. Istnieje świat realny, ale ponad tym jest jeszcze coś.

Zmiana naukowców do nastawienia naukowego. Capra – pewne paradygmaty w nauce mają inne rozstrzygnięcia, rozwiązania. Paradygmat - pewien typ teorii.

Rola MEDIÓW. Siła kształtująca postrzeganie świata. Media wpływająca naszą mentalność. Powrót do mistycyzmu ...itp.

Media pokazują, że mamy różne alternatywne rozwiązania inne niż te które znamy.

NEW AGE – ruch na rzecz ludzkiego potencjału. Liczy się na jednostkę ludzką – będzie inicjatywny. Dowartościowanie każdego jako podmiotu. Wszyscy są przedmiotami przemiany, ale to wymaga zgody,

Jung – archetyp.

New age – różnorodność. Metafory:

·       odkurzacz wciągający wszystko;

·       śmietnik.

Lata 60. – 70. – czas kontrkultury w USA. Krytyka szkoły. Oprotestowanie kultury. Kontrkultura.

·       pytanie o status kolorowych

·       pytanie o status kobiet traktowane jako grupy mniejszościowe

·       pytanie o status dzieci

New Age – dotyczy nauki (można inaczej interpretować naukę)

·       dotyczy sztuki;

·       dotyczy religii (sekty itp.)

·       dotyczy psychologii (psych. Humanistyczna – rozwój siebie, psych transperesonalna – duchowość, mistycyzm, psych wschodu. Watki ekologii.

Myślenie o kulturze

New Age – alternatywna perspektywa.

Jeśli chodzi o współczesna naukę i filozofię: próba zakwestionowania dominującego paradygmatu cywilizacji. Zakwestionowanie Bacona i Kartezjusza, Nwetona.

Odrzucenie scientyzmu (nauka może poznać wszystko). Scientyzm – rodzajem przesądu. Odrzucana idea postępu.

New Age – akcentuje się istnienie kumulatywnego istnienia nauki (dokonań nauki).

·       Nauka twarda – operuje kategoriami, liczbami (warzy, mierzy, liczy, uprawiana przez mężczyzn, np. psychologia bihew.)

·       Nauka miękka – psychologia humanistyczna – kobieca nauka.

Wykład – 06.11.2005r.

Ekologia – wiąże się z New Age.

Dwa składniki świata w new age:

1.   

yn – czynnik żeński kategorie pokazujące postawy

2.    yang – czynnik męski

·       YN – kobiecość, bierność, drażliwość, chroniąca, współdziałająca, intuicyjna, syntetyzująca

·       YANG – zaborczość, roszczenia, agresywność, rywalizacja, analityczność, racjonalna – kultura europejska kulturą yang.

W New Age proponuje się yn zamiast yang i tak długo panującej w Europie (w kulturze).

Akcent na intuicyjność, ponadracjonalność.

PSYCHOLOGIA HUMANISTYCZNA – zwraca uwagę na to, ze podejście do człowieka nie może mieć tylko wyjaśniania za pomocą nauki.

Rogers, Maslow.

Pokazuje znaczenie miękkiego podejścia.

3 WŁAŚCIWOŚCI PROCESU WYCHOWANIA (TERAPII). nauczyciel- facylitator

1.    EMPATIA – postawienie się jakby na miejscu innego człowieka. Proces w który się wchodzi nawiązując kontakt z wychowankiem. Próba wczucia się - według Rogersa punkt wyjścia.

2.    BEZWARUNKOWA AKCEPTACJA – akceptacja drugiego jako osoby ludzkiej, podejście podmiotowe;

3.    AUTENTYCZNOŚĆ – (kondruencja) – autentyczne bycie w sytuacji. Oznacza także zgodność z samym sobą. Rogers w procesie wychowanie (terapii) mówi o współbadaczach. Relacja równości statusu.

·       Nie można zmienić człowieka bez jego zgody;

·       Drugi człowiek to ktoś kto powinien mieć szanse rozwijania wolności. Rogers – człowiek powinien być w takiej sytuacji aby mógł uczyć się wolności;

·       Kryteria jakościowe;

·       Miłość, tolerancja, współdziałanie;

·       Zwrócenie uwagi, że można mówić o różnych poziomach świadomości;

·       ...