Amyloidoza, lizosomalne choroby spichrzeniowe, dna ver1.pdf

(100 KB) Pobierz
© Copyright by $taś
Amyloidoza (Skrobiawica)
jest spowodowana odkładaniem się w tkankach białka włókienkowatego nazywanego amyloidem
o
a skrobiawica bo pierwotnie myślano, iż jest to materiał podobny do skrobi
o
barwienie czerwieniom Kongo à amyloid ma kolor czerwony
diagnostyka
o
kongofilność
jabłkowozielona dwójłomność w mikroskopie polaryzacyjnym
o
Występuje szereg form amyloidu, które powstają z białek prekursorowych
Amyloid AL.
§ To najczęstszy typ amyloidozy uogólnionej
§ Typowo stwierdza się ten typ amyloidozy w chłoniakach B-komórkowych oraz w szpiczaku i
dyskreazjach plazmatycznokomórkowych
· U chorych tych występuje białko Bence - Jonesa
o
Amyloid AA
§ Dochodzi do niej w przebiegu przewlekłych zapaleń , którym towarzyszy utrzymujący się długo rozpad
komórek
§ Występuje u niektórych chorych na RZS
· Występuje również w innych kolagenozach, zapaleniu kości i szpiku kostnego, gruźlicy,
chorobie Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego
§ U narkomanów zażywających heroinę
§ Rodzinna forma związana jest z tzw. gorączką śródziemnomorską
o
Amyloid ATTR
§ Charakterystyczny dla amyloidozy starczej (serce), rodzinnej itp.
o
Amyloid Aβ2m
§ Charakterystyczny dla chorych przewlekle hemodializowanych , a odkłada się w układzie kostno-
stawowym (maziówka, stawy, rozścięgna)
o
Amyloid Aβ
§ Powstaje charakterystycznie w mózgu z APP
§ Odkłada się w naczyniach mózgu i płytkach typowych w chorobie Alzheimera
o
Amyloid A Cal
§ Powstaje z kalcytoniny w raku z komórek C tarczycy
o
o
Amyloid AIAPP
§ Powstaje w cukrzycy typu II z amyliny w wysepkach trzustki
Amyloid AANF
§ Powstaje w ścianie przedsionków serca z natriuretyny
o
Odłożone w błonach podstawnych naczyń masy amyloidu zmieniają ich przepuszczalność oraz uciskają komórki
miąższowe à razem z niedotlenieniem prowadzi to do zaniku i utraty funkcji komórek. Rozwija się niewydolność np.
wątroby i nadnerczy.
o
Amyloid odkłada się pozakomórkowo zwykle najpierw w ścianie drobnych naczyń krwionośnych potem w
zrębie narządów
Morfologicznie zajęte narządy są powiększone, bledsze i mają woskowe, plastyczne wejrzenie, dają się kroić na cienkie
plastry, w śledzionie na powierzchni przekroju można pozostawić odcisk palca
- 1 -
818113054.025.png 818113054.026.png 818113054.027.png 818113054.028.png 818113054.001.png 818113054.002.png 818113054.003.png 818113054.004.png 818113054.005.png
 
© Copyright by $taś
Zmiany w narządach
o
Nerki
§ Najwięcej amyloidu stwierdza się kłębuszkach à prowadzi do białkomoczu,
o Śledziona
§ Może mieć dwie morfologiczne formy amyloidozy
· Śledziona sagowata à masy amyloidu rozmieszczone głównie w miazdze białej, a czasem
cała grudka chłonna zastąpiona masami amyloidowymi
· Śledziona szynkowata à zajęta jest przede wszystkim miazga czerwona
o Wątroba
§ Amyloid odkłada się początkowo głównie w przestrzeni Dissego, potem dochodzi do zatopienia
hepatocytów w masach amyloidu
Serce
§ Zmiany zazwyczaj rozpoczynają się od odkładania mas amyloidu pod wsierdziem
§ widać rozlane pola zwłóknień z masami amyloidowymi albo ogniskowe guzowate zgrubienia wynikłe z
odłożenia mas amyloidowych à czasem prowadzi to do kardiomiopatii restrykcyjnej
§ Depozyty amyloidu osłabiają siłę skurczu serca
o
Nadnercza
§ Sinusoidy wątroby czy nadnerczy, które normalnie mają liczne okienka, zmieniają się w lite, tabularne,
nieprzepuszczalne naczynia
o
Cały przewód pokarmowy
o
Przysadka
o
Tarczyca
o
o
Mózg
§ Depozyty amyloidu w mózgu, typowe dla choroby Alzheimera, uszkadzają czynność komórek
nerwowych i współuczestniczą w powodowaniu demencji charakterystycznej dla tej choroby
Najczęściej występuje amyloidoza uogólniona
o
Lizosomalne choroby spichrzeniowe
Enzymy lizosomalne katalizują rozpad licznych złożonych makrocząsteczek, pochodzących ze zużytych organelli
komórkowych lub pozyskanych na drodze endocytozy. Niedobór lub zmniejszenie aktywności któregokolwiek z nich
sprawia, że katabolizm substratów ulega zaburzeniu. Niekompletnie strawione, nierozpuszczalne złogi wypełniają
lizosomy, które ulegają powiększeniu i wpływają negatywnie na inne procesy wewnątrzkomórkowe.
o
Najwięcej lizosomów koniecznych do degradacji szerokiego spektrum substancji jest obecnych w komórkach
fagocytujących (głównie w śledzionie i wątrobie )
Choroba Taya-Sachsa
Gangliozydoza GM2 to grupa trzech spichrzeniowych chorób lizosomalnych, których przyczyną jest niewydolny katabolizm i gromadzenie się gangliozydów GM2 . Ich
degradacja jest zależna od trzech białek tworzących podjednostki kompleksu enzymatycznego heksozaminidazy
o
Choroba Taya-Sachsa to najczęstsza postać gangliozydazy GM2
Niedobór podjednostki α heksozaminidazy A
o
Schorzenie to jest częste wśród Żydów
o
Noworodki nie wykazują żadnych objawów klinicznych, jednak pojawiają się one w pierwszym półroczu życia
§ nieodwracalne uszkodzenie układu nerwowego à brak koordynacji ruchów, spadek napięcia mięśni
szkieletowych, zaburzenia widzenia, ślepota nawet.
§ Na dnie oka objaw wiśniowo-czerwonej plamki
§ W ciągu drugiego roku życia chore dziecko zapada w stan wegetatywny i umiera najpóźniej w
trzecim roku życia
o
Choroba Niemanna-Picka
o To rezultat wrodzonego niedoboru sfingomielinazy ,
o Sfingomielina to składnik błon komórkowych à niedobór sfingomielinazy blokuje degradację błon we
wszystkich narządach à postępujące gromadzenie sfingomieliny w lizosomach
Na siatkówce oczu (u 1/3 chorych) te wiśniowo-czerwone plamki.
o
- 2 -
818113054.006.png 818113054.007.png 818113054.008.png 818113054.009.png 818113054.010.png 818113054.011.png 818113054.012.png 818113054.013.png 818113054.014.png 818113054.015.png 818113054.016.png 818113054.017.png
 
© Copyright by $taś
Warianty kliniczne schorzenia:
§ Typ A
· 80% przypadków chorobowych
· Głównie niemowlęta
· Na skutek akumulacji sfingomieliny dochodzi do rozległego zajęcia OUN oraz organów
wewnętrznych z ich powiększeniem
· Wyniszczenie organizmu i śmierć w ciągu pierwszych 3 lat życia
o
§ Typ B
· Nie ma zajęcia OUN
· Występuje organomegalia
· Pacjenci dożywają wieku dorosłego
o
Objawy
§ znacznie powiększony, napięty brzuch (bo hepatosplenomegalię)
§ Zaburzenie rozwoju psychosomatycznego
§ Stopniowe zanikanie funkcji psychomotorycznych
§ Nawracające wymioty, gorączki,
§ Postępująca rozsiana limfadenomegalia
§ Śmierć zazwyczaj pod koniec pierwszego lub w drugim roku życia
Choroba Gauchera
To najczęstsza lizosomalna choroba spichrzeniowa
o
Dziedziczy się autosomalnie recesywnie
o
o
Kluczowe zjawisko to brak lub spadek aktywności glukocerebrozydazy
§ Glukocerebrozydy gromadzą się tam gdzie dużo lizosomów (śledziona, wątroba)
Typową cechą morfologiczną są komórki Gauchera – makrofagi zawierające sfagocytowane
glukocerebrozydy
o
o
Trzy główne postacie choroby Gauchera
§ Typ 1
· To najczęstsza forma (99 % chorych)
· Objawy ujawniają się u osób dorosłych
· Inaczej przewlekła forma nieneuropatyczna (bo nie ma zajęcia OUN) lub postać dorosłych
· Aktywność enzymu jest zmniejszona ale oznaczana
· Znaczne powiększenie śledziony
o Nawet może ona osiągnąć wagę 10 kg – jest to bodaj największa ze wszystkich
patologicznie zmienionych śledzion
o Na przekroju śledziona cętkowana lub jednolicie jasna
· Powiększone wszystkie węzły chłonne
· U 20% chorych bolesne deformacje, erozje, patologiczne złamania kości
· Małopłytkowość (rozległe siniaki, anemia)
· Nieznacznie wpływa na skrócenie życia
§ Typ 2
· Czyli ostra forma neuropatyczna inaczej postać dziecięca lub mózgowa
· Aktywność glukocerebrozydazy nieoznaczalna
· Objawy przed ukończeniem 2 r.ż.
o
Powiększona wątroba i śledziona, węzły chłonne
o
Objawy mózgowe
§ Nadmierne napięcie mięśni
§ Zez
§ Zaburzenia oddechowe
§ Drgawki
§ Narastające opóźnienie rozwoju
· Komórki Gauchera można uwidocznić w okołonaczyniowych przestrzeniach Virchowa-
Robina.
· Zgon najpóźniej do 2 roku życia
§ Typ 3
· Forma pośrednia, młodzieńcza lub choroba Norrbottenów
· Niska aktywność enzymu, ale oznaczana
· Na początku objawy podobne do postaci I, jednakże w drugiej lub trzeciej dekadzie życia
ujawnia się postępujące gromadzenie glukocerebrozydu w OUN à upodabnia się do typu 2
· Zgon w 3.-4. dekadzie życia
Choroba może być leczona podawaniem rekombinowanego enzymu (imiglucerazy) oraz przeszczepami szpiku
kostnego
o
- 3 -
818113054.018.png 818113054.019.png 818113054.020.png
© Copyright by $taś
Choroba Fabry’ego
To skutek braku aktywności α-galaktozydazy
o
§ powoduje to gromadzenie triheksozyloceramidów (zwłaszcza w komórkach śródbłonka)
§ Światło najdrobniejszych naczyń ulega zwężeniu, co w przypadku stresu, wysiłku fizycznego czy zmian
temperatury prowadzi do gwałtownego niedokrwienia i silnego bólu.
Objawy
§ Okresowe napady ciężkich bólów kończyn (acroparesthesies)
§ Naczyniowe zmiany na skórze (angiokeratomata)
· Pojedyncze lub zbiorowe ciemnoczerwone lub niebiesko-czarne pankowate poszerzone
drobne naczynia w powierzchownych warstwach skóry
§ Zaburzenia pocenia
§ Charakterystyczne zaćmienia rogówki i soczewki
§ Białkomocz
§ Stopniowa deterioracja czynności nerek doprowadza do ich krańcowej niewydolności, zazwyczaj
między 3. a 5. dekadą życia
o
§ Mężczyźni z nieco wyższą niż 1% aktywnością α-Gal A zazwyczaj cierpią na tzw. fenotypowy wariant
sercowy (przerost lewej komory, niewydolność zastawki dwudzielnej, białkomocz) lub nerkowy
(przechodzi w niewydolność nerek)
Mukopolisacharydozy (MPS)
Brak enzymów niezbędnych do degradacji glikozaminoglikanów (zwanych inaczej mukopolisacharydami )
o
Glikozaminoglikany tworzą wraz z białkami proteoglikany szczególnie obficie występujące w tkance łącznej
o
W mukopolisacharydozach dochodzi do spichrzania siarczanów
o
Charakteryzują się zajęciem wielu narządów wewnętrznych i ich powiększeniem (wątroba, śledziona, serce,
ściany naczyń krwionośnych)
o
Większość z nich zwraca uwagę charakterystycznym zespołem cech:
§ Grubymi rysami twarzy
§ Bielmem rogówki (leukoma)
§ Sztywnością stawów
§ Opóźnieniem umysłowym
o
Opisano 7 klinicznych rodzajów mukopolisacharydoz, z których każdy jest wynikiem braku odpowiedniego
enzymu:
§ Zespół Hurler (MPS I)
· Niedobór α-1- iduronidazy
· To najcięższa z mukopolisacharydom
· Pod koniec wieku niemowlęcego dochodzi do gwałtownego zahamowania wzrastania,
rozwoju bielma, powiększenia języka, hepatosplenomegalii, deformacji kości długich i
sztywności stawów
· W kolejnych latach życia uporczywe nawracające infekcje dróg oddechowych, cechy
niedorozwoju umysłowego, zaburzenia słuchu, wzrost ciśnienia śródczaszkowego, dysfunkcje
zastawkowe
· Śmierć pomiędzy 6 a 10 rokiem życia (głównie ze względu na zaburzenia naczyniowo-
sercowe)
o
§ Zespół Hunter (MPS II)
· Łagodniejszy przebieg
· Brak niedorozwoju umysłowego
· Brak zaburzeń w narządzie wzroku
Glikogenozy
o
To uwarunkowane genetycznie zaburzenia metabolizmu glikogenu , które są skutkiem niedoboru enzymów
katalizujących te przemiany
W zależności od dystrybucji danego enzymu w organizmie człowieka, spichrzanie glikogenu może być
ograniczone do kilku tkanek lub organów lub może dotyczyć ich większości a nawet całego organizmu
o
- 4 -
818113054.021.png 818113054.022.png 818113054.023.png
© Copyright by $taś
Z patologicznego i klinicznego punktu widzenia można schorzenia te zaklasyfikować do jednej z trzech grup:
o
§ Z przewagą zaburzeń czynności wątroby
· Spichrzanie glikogenu w wątrobie i redukcja poziomu glukozy we krwi
· Np. glikogenoza typu I czyli choroba von Gierkego
o Zahamowanie rozwoju i wzrastania
o Hepatomegalia
o Renomegalia
o Hipoglikemia – drgawki
o Hiperlipidemia i hiperurykemia
· Inne to niedobory: fosforylazy wątrobowej u enzymu odgałęziającego
· We wszystkich tych chorobach glikogen jest gromadzony wielu narządach, jednakże w
obrazie choroby dominuje powiększenie wątroby i hipoglikemia
§ Z dominacją zaburzeń mięśniowych
· Jeśli objawia się niedobór enzymów glikolitycznych, niemetabolizowany glikogen spichrza się
w mięśniach szkieletowych co prowadzi do ich osłabienia
o Np. glikogenoza V (choroba McArdle’a), glikogenoza VII
o Objawy rozwijają się po 20 r.ż. a długość życia się zwykle nie skraca
· Głównymi objawami są bolesne skurcze mięśniowe po wysiłku wraz z brakiem podwyższenia
poziomu mleczanów we krwi w badaniach laboratoryjnych, ze względu na blok glikolizy
§ Inne glikogenozy
· Glikogenoza II typu (choroba Pompego)
o
To rezultat niedoboru kwaśnej maltazy
o
Spichrzanie glikogenu w wielu organach ale głównie w mięśniu sercowym à
kardiomegalia i śmierć (zwykle w ciągu 2-3 lat życia)
· Glikogenoza IV typu
o
Niedobór enzymu rozgałęziającego,
Zaburzenia czynność mózgu, serca, mięśni szkieletowych i wątroby
o
Alkaptonuria
o
Wynika z braku aktywności dioksygenazy homogentyzynowej w wątrobie i nerkach
§ Na skutek braku aktywności tego enzymu dochodzi do kumulacji kwasu homogentyzynowego,
dawniej zwanego alkaptonem
Dziedziczona autosomalnie recesywnie
o
o
Częściej u mężczyzn niż u kobiet
o
Nadmiar kwasu homogentyzynowego jest wydzielany z moczem, w którym po pewnym czasie pod wpływem
światła i powietrza spontanicznie utlenia się tworząc chinon , a chinon ma ciemną barwę à ciemnienie moczu
Alkaptonuria ujawnia się po 30 roku życia
o
o
W badaniu klinicznym najłatwiej dostrzec zmiany pigmentacji tkanek na twardówkach, nosie, policzkach
małżowinach usznych, na skórze pod pachami i w pachwinach
Powoli rozwija się artropatia à bóle stawów, ograniczenie ruchomości
o
zmiany w obrębie kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego
§ Zwyrodnienie i wapnienie dysków, zwężenie przestrzeni międzykręgowych
o
o
Przyspieszone wapnienie i zwężenie zastawek aortalnej i mitralnej
- 5 -
818113054.024.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin