Przewód pokarmowy ver1.pdf

(399 KB) Pobierz
© Copyright by $taś
Patologia chorób przewodu pokarmowego
Inne
POKARMOWEGO
V1
- 1 -
818119288.015.png 818119288.016.png 818119288.017.png
 
© Copyright by $taś
A n a t o m i a c z y n n o ś śc i o w a
· Ogólna budowa histologiczna przewodu pokarmowego
o Błona śluzowa
§ Nabłonek ograniczony błoną podstawną od dołu
§ Blaszka właściwa
§ Blaszka mięśniowa błony śluzowej
o Błona podśluzowa
o Błona mięśniowa
o Błona włóknista (błona surowicza)
· Żołądek
o Ściana żołądka zbudowana jest z warstwy śluzowej, mięśniowej i zewnętrznie leżącej surowiczej (otrzewna
trzewna).
§ Mięśniówka posiada liczne włókna podłużne, szczególnie obecne na krzywiznach, okrężne oraz
warstwę włókien skośnych w obrębie dna i trzonu.
§ Błona śluzowa bogata jest w fałdy żołądkowe wijących się podłużnie z góry na dół oraz drobniejsze
pólka żołądkowe, fałdy kosmkowe, a między nimi mieszczące się dołeczki żołądkowe .
· Na dnie dołeczków żołądkowych znajdują się ujścia gruczołów żołądkowych
W dnie i trzonie żołądka produkcją soku żołądkowego „zajmują się” gruczoły trawieńcowe.
o
o
W antrum produkowana jest treść śluzowa.
o
Antrum jest jednak równocześnie strefą gastrynotwórczą, a gastryna jest potrzebna zarówno w wydzielaniu
żołądkowym jak i wywiera efekt troficzny.
o żołądek w prawidłowych warunkach jest dobrze zabezpieczony przed samostrawieniem.
§ Kwas solny i pepsyna nie trawią prawidłowej błony śluzowej, gdyż błona śluzowa zabezpieczona jest
tzw. barierą śluzówkową, a utracone komórki nabłonka powierzchni są bardzo sprawnie zastępowane
nowymi (tzw. rapid restitution).
· Na barierę śluzówkową składa się
o
pH śluzu żołądkowego i jego pojemność buforowa,
istnienie w śluzie powierzchni warstwy hydrofobowej (fragmenty fosfolipidów błon
złuszczonych do śluzu),
o
o
obecność wodorowęglanów (niesionych ku powierzchni przez krew kapilarną),
wyściółka nabłonkowa,
o
sprawna błona podstawna,
o
wreszcie buforowe własności lamina propria .
o
§ Dla utrzymania integralności błony śluzowej nie ma nic ważniejszego niż utrzymanie prawidłowego
przepływu krwi.
· Służy temu m.in. histamina uwalniana z umiarem z mastocytów i komórek ECl.
· Dopiero masywny wyrzut histaminy w wyniku uszkodzenia sprawia, że histamina działa jak
wybuch granatu.
· To u rzymani u mi krokrążeni a przypi suj e ię ochronny wpływ prostagl andyn przed
uszkodzeniami błony śluzowej (tzw. gastroprotekcja).
C h o r o b y p r z e ł ły k u
Anomalie wrodzone i nabyte
o
Może chodzić u noworodków o częściowy brak przełyku lub jego niedrożność (atresia).
§ Zależnie od tego czy jest to izolowana wada czy też w połączeniu z przetoką do tchawicy objawy
kliniczne (zawsze poważne) mogą być dramatyczne, połączone z zachłystowym zapaleniem płuc.
§ Niedrożność przełyku wymaga szybkiej korekty chirurgicznej.
Zwężenie przełyku
· najczęściej jest nabyte,
· polegają na zgrubieniu i zwłóknieniu ściany
§ szczególnie dotyczy błony podśluzowej,
V1
- 2 -
818119288.001.png 818119288.002.png 818119288.003.png 818119288.004.png
© Copyright by $taś
§ błona mięśniowa może być nawet zcieńczała, a nabłonek wyścielający cienki, czasem owrzodziały.
Oprócz tego mogą wystąpić protruzje (wypadanie) błony śluzowej do światła przełyku, w dolnym odcinku
nazywane pierścieniami Schatzkiego (częstsze u kobiet, etiologia nieznana).
§ Protruzje w górnej części przełyku w połączeniu z niedokrwistością, glossitis i cheilosis to tzw. zespół
Plummer-Vinsona (zwiększone zagrożenie rakiem przełyku poniżej zwężenia).
o
· Zwężenia przełyku najczęściej są skutkiem znacznego uszkodzenia przełyku:
o
oparzenia,
uszkodzenie chemiczne,
o
znaczny refluks treści żołądkowej,
o
o
scleroderma à CREST
· Objawami jest dysfagia, a czasem wręcz niedrożność przełyku.
· Pasaż przełyku jest sprawny w wyniku perystaltycznego ruchu mięśniówki przełyku i współpracy górnego i dolnego
zwieracza przełyku.
Achalazja
· Cechuje się 3 podstawowymi zaburzeniami:
o
Brakiem perystaltyki
o
Częściowe lub niecałkowite rozluźnienie LES (dolny zwieracz przełyku) podczas połykania
o
Zwiększone spoczynkowe napięcie LES
· Podział
o
Pierwotna
§ Patogeneza jest słabo poznana
§ Przyjmuje się, że przyczyną achalazji są zaburzenia unerwienia przełyku, zwłaszcza w peptydergiczne
gałązki nerwu błędnego
§ W większości przypadków achalazja występuje pierwotnie bez znanej przyczyny
Wtórna
§ może występować w chorobie Chakasa - Trypanosoma cruzi powoduje zniszczenie splotu krezkowego
przełyku, dwunastnicy, jelita i moczowodu z następowym poszerzeniem tych narządów
o
· Przełyk w achalazji jest poszerzony nad dolnym zwieraczem.
· Klinika
o
Objawy pojawiają się zwykle u młodych dorosłych (także dzieci).
o
Klasycznym objawem jest postępująca dysfagia, może występować nocne zarzucanie treści pokarmowej i
aspiracja do płuc.
Najpoważniejszym powikłaniem jest ryzyko rozwoju raka płaskonabłonkowego przełyku (5%)
o
Inne powikłania:
§ Candida oesophagitis,
§ uchyłki dolnego odcinka przełyku,
§ zachłystowe zapalenie płuc
§ zatkanie dróg oddechowych
o
Przepuklina rozworowa
§ Hiatus herni a
· Wynika z poszerzenia przestrzeni między ścianą przełyku a przeponą.
· Wyróżnia się tu przepukliny:
o
Przepuklina wślizgowa
§ (95% przypadków)
§ Wynika z częściowego wnikania wpustu i dna żołądka powyżej powierzchni przepony.
§ Żołądek tworzy dzwonowate poszerzenie.
Przepuklina okołoprzełykowa
§ Połączenie przełykowo-żołądkowe pozostaje w prawidłowej pozycji, poniżej rozworu przełykowego,
natomiast dno żołądka i krzywizn większa przemieszczają się ku górze przez rozwór
§ workowato uwypuklona część żołądka sterczy obok przełyku ponad przeponę.
§ W krańcowych przypadkach cały żołądek może znaleźć się w klatce piersiowej.
§ Przyjmuje się, że przepuklina ta występuje u 1-20% dorosłych.
· Może wystąpić również w dzieciństwie.
§ Wiele przypadków przebiega bezobjawowo.
o
V1
- 3 -
818119288.005.png 818119288.006.png
© Copyright by $taś
· Najczęstsze zaburzenia wynikają ze zmniejszonego napięcia dolnego zwieracza przełyku (refluks, zarzucanie).
· Najczęstsze powikłania to owrzodzenia, krwawienia, perforacja, zadzieżgnięcie.
Uchyłek
§ diverticulum
· polega na niewielkim workowatym uwypukleniu ściany przełyku.
· Prawdopodobną przyczyną są zaburzenia perystaltyki.
· Uchyłki mogą być miejscem wtórnych zmian zapalnych, krwawień i przebicia.
Zespół Mallory-Weissa
· polega na podłużnych pęknięciach dolnego odcinka przełyku i wpustu żołądka à są one przyczyną krwawień z
górnego odcinka przewodu pokarmowego.
o
Krwawienia rzadko tylko są masywne.
· Najczęściej naddarcia występują u alkoholików (gwałtowne ruchy antyperystaltyczne przy wymiotach).
· Naddarcia mogą dotyczyć tylko śluzówki połączenia przełykowo-żołądkowego (kilka milimetrów do kilku centymetrów),
ale mogą też być głębsze, aż do przedziurawienia ściany i zapalenia śródpiersia włącznie.
Zapalenia przełyku
· Zapalenie przełyku występuje u około 5% populacji.
· Najczęściej zapalenie jest wynikiem zarzucania do przełyku kwaśnej treści żołądkowej przez „poluzowany” dolny
zwieracz przełyku ( reflux oesophagitis ) .
o
Czasem nawet żółć z dwunastnicy jest obecna w treści zarzucanej do przełyku.
· Morfologicznie w wycinkach endoskopowych wyróżnia się cztery stopnie zmian zapalnych:
o
I stopień
§ widoczny jest pogrubiały nabłonek wielowarstwowy płaski o nieco pogrubiałej strefie rozrodczej (do
1/3 grubości nabłonka) i wydłużonych soplach łącznotkankowych wnikających w nabłonek.
§ Nacieku zapalnego właściwie nie widać, widać natomiast niewielkie poszerzenie naczyń w soplach
łącznotkankowych.
o
II stopień
§ widoczne jest jeszcze większe poszerzenie strefy regeneracyjnej nabłonka (połowa grubości
nabłonka), a w soplach łącznotkankowych wnikających w nabłonek widać nie tylko wyraźne
przekrwienie, ale też pojedyncze komórki nacieku zapalnego.
o
III stopień
§ poszerzenie strefy regeneracyjnej obejmuje ¾ grubości nabłonka, a w soplach łącznotkankowych
widoczny jest wyraźny naciek zapalny.
IV stopień
§ widoczne jest owrzodzenie z ziarniną albo bardzo wyraźny naciek zapalny
o
· Nasilenie zmian morfologicznych nie zawsze jest równoległe z nasileniem objawów klinicznych.
o
Najczęstszym objawem jest zgaga .
Groźne może być zarzucanie treści żołądkowej w nocy z przełyku do płuc, wywołując tam gastromalacia
acida .
o
Czasami zapalenie refluksowe przełyku i zaburzenia napięcia dolnego zwieracza przełyku mogą prowadzić do
silnych bólów w klatce piersiowej, penetrujących do prawej łopatki, imitujących bóle w zawale serca.
o
Żylaki przełyku
· Varices oesophagi
· Rozwijają się u 90% chorych z nadciśnieniem wrotnym,
o jeśli tylko nadciśnienie to trwa wystarczająco długo.
· Dochodzi do żylakowatego poszerzenia naczyń żylnych śluzówki i podśluzówki dolnego odcinka przełyku (droga
oboczna do vena azygos ) i okolicy wpustu i dna żołądka.
· Żylaki są przyczyną groźnych dla życia krwawień (ponad połowa przyczyn śmierci chorych z zaawansowaną marskością
wątroby).
· Nad pękniętym żylakiem dochodzi do nadżerek i zmian zapalnych.
V1
- 4 -
818119288.007.png 818119288.008.png 818119288.009.png 818119288.010.png
© Copyright by $taś
Przełyk Barreta
· Jest to właściwie powikłanie choroby refluksowej przełyku
o
rozwija się u 11% chorych z objawami choroby refluksowej.
· Występuje tu zastąpienie w dolnym odcinku przełyku nabłonka wielowarstwowego płaskiego przez nabłonek
gruczołowy (metaplazja).
· Histologicznie nabłonek metaplastyczny może być żołądkowego typu lub może ulegać metaplazji jelitowej.
o
Ten ostatni typ metaplazji jest groźniejszy gdyż zagraża rozwojem raka gruczołowego przełyku.
· Trzeba również badać czy nie ma dysplazji
o
Dysplazja małego stopnia stanowi wskazanie do powtórzenia badania endoskopowego i histologicznego.
Dysplazja dużego stopnia, w której dodatkowo wystąpi duża ekspresja receptora EGF i mutacja z zakresie genu
p53 stanowi bezpośrednie zagrożenie rakiem.
o
Nowotwory przełyku
Nowotwory łagodne
· To głównie nowotwory mezenchymalne
o
Najczęstsze są mięśniaki (choć one właściwie mieszczą się w spektrum tzw. guzów stromalnych ściany
przewodu pokarmowego)
Rzadziej włókniaki, tłuszczaki, naczyniaki, nerwiaki, guz ziarnistokomórkowy
o
· Polipy mezenchymalne zawierają mieszaninę tkanki włóknistej, tłuszczowej i naczyniowej pokrytej nabłonkiem
paraepidermoidalnym przełyku.
o
W zależności od ilości poszczególnych składników używa się nazwy polypus fibromuscularis albo fibrolipoma.
· Rzadko występują tzw. polipy zapalne.
· Polipy nabłonkowe to typowe brodawczaki płaskonabłonkowe.
Nowotwory złośliwe
· Nowotwory złośliwe przełyku występują rzadko
.
· Najczęstszym jest rak .
o
obarczony jest wysoką umieralnością.
rak przełyku rozwija się skrycie i daje objawy dopiero w stadium zaawansowanym.
o
o
o
Typy histologiczne
§ rak płaskonabłonkowy (90% raków przełyku)
§ rak gruczołowy
· obserwuje się szybkie narastanie zapadalności na raka gruczołowego na podłożu przełyku
Barretta
§ inne (rak niezróżnicowany analogiczny do raka owsianokomórkowego płuc, rakowiak, czerniak, czy
rak gruczołowy z gruczołów podśluzówkowych) są rzadkie.
Największe znaczenie w karcynogenezie przełyku ma w naszych warunkach:
o
§ Czynniki środowiskowe
· picie alkoholu i palenie papierosów (1000x wzrost ryzyka)
· niedobory witaminowe (witamina A, C, tiamina, ryboflawina, pirydoksal)
· niedobory pierwiastków śladowych (cynk, molibden) u alkoholików
· działanie aflatoksyn i nitrozoamin
§ Pewne znaczenie mają też czynniki genetyczne
· zwiększone zagrożenie rakiem o chorych na
o
celiakię,
tylosis,
o
V1
- 5 -
818119288.011.png 818119288.012.png 818119288.013.png 818119288.014.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin