21.12_pjęcia_i_systemy_pedagogiczne.docx

21.12.08

Trzy modele Szkoły nowoczesnej:                                                                                                                                     * Model terapeutyczny                                                                                                                                                                         * Model refleksyjny                                                                                                                                                         *Model emancypacyjny

MODEL TERAPPEUTYCZNY:                                                                                                                                             1. W procesie kształcenia wyższa pozycja przeżyć emocjonalnych i poznawczych.                                                      2. Nauczyciel wspomaga ucznia w rozwiązywaniu problemów.                                                                                                3. Uczeń jest indywidualnością kierującą własnym postępowaniem i kontrolującą własne uczenie się (rolą nauczyciela jest określanie i organizowanie procesu edukacyjnego ucznia.                                                               4. W trakcie procesu kształcenia uczeń upewniany jest że uzyskiwane umiejętności i  kompetencje są wynikiem jego własnej pracy.                                                                                                                                                         5. Praca w grupie, interesowanie się uczniami, którzy potrzebują pomocy.

KRYTYKA SZKOŁY TERAPEUTYCZNEJ:               Niedocenianie znaczenia wiedzy i rozwoju intelektualnego.

MODEL REFLEKSYJNY:                                                                                                                                                 1. Podmiotowe podejście do ucznia (uczeń w centrum uwagi w procesie kształcenia)                                              2. Model opiera się na rozwoju poznawczym wspieranym czynnikami społecznymi (porozumiewanie się w grupie)                                                                                                                                                                                 3. Procesowi kształcenia towarzyszy stała refleksja.                                                                                                           4. Motywacja wewnętrzna – istotnym czynnikiem kształcenia.

MODEL EMANCYPACYJNY:                                                                                                                                      - Rekonstrukcjonalizm               sprzeciw wobec neutralności szkoły, przyznanie prawa nauczycielom i uczniom, prawa opowiadania się za ideałami lub wydarzeniami.                                                                                          - Rekonceptualizm Funkcje szkoły:                                                                                                                                          Szkoła jako uczestnik a nawet prekursor zmian społecznych,  Kulturalna odnowa świata,                                                                                                Kształtowanie ponadnarodowych postaw,   programy szkolne poszerzone o przedmioty społeczne – socjologię, ekonomię, nauki polityczne                                                                                                                                        - Neoprogresywizm Uczeń w centrum zainteresowania szkoły, dopasowanie kształcenia do realnych problemów społecznych, humanizm                                                                                                                     Progresywizm w modelu emancypacyjnym – Dynamiczny i całościowy proces uczenia.

WSPLNE CECHY DOTYCHCZASOWYCH MODELI KSZTAŁCNIA:                                                                     * Doskonalenie procesu edukacji, rozwój jednostek i społeczeństwa

SZKOŁA JAKO ORGANIZACJA UCZĄCA SIĘ: instytucje edukacyjna dzięki analizie wewnętrznego potencjału mogą uczyć się same – poprzez tworzenie społeczności  dydaktycznych oraz wnikania w szersze środowisko – włączając się w kształtowanie przyszłości.                                                                   Następuje odrzucenie postrzegania szkoły jako instytucji statycznej.

TEORETYCZNA  ORIENTACJA  KONCEPCJI  SZKOLY  UCZĄCEJ  SIĘ  odnosi się m.in., do teorii zmiany i teorii organizacji. Uczenia się w organizacji i poprzez nią stanowi sumę indywidualnego i zespołowego uczenia się, obejmującego uczniów, nauczycieli, personel administracyjny.                                                                                                                                                       Proces ten przebiega w trzech płaszczyznach: 1 – Indywidualnej, 2 – Pojedynczej grupie w szkole,                    3 – organizacji.

Na zmianę szkoły mają wpływ: ßà środowisko lokalne ßà media ßà grupy rówieśniczeßà

Podstawą zmiany jest praca w zespole, następuje zerwanie z postrzeganiem dobrego nauczyciela jako indywidualisty.                                                                                                                                                   Edukacja oparta jest na uczeniu w działaniu. W procesie doskonalenia szkoły uczestniczą zarówno nauczyciele, jak i uczniowie (na zasadach partnerskich). Szkoła kieruje procesem zmian wewnętrznie, nie korzystając z ekspertów zewnętrznych. W procesie tym znaczną role odgrywa ewaluacja (zewnętrzna i wewnętrzna)

PODSUMOWANIE ZAŁOŻEŃ SZKOŁY UCZĄCEJ SIĘ:                                                                                                 1. Reagowanie na dynamicznie zmieniający się świat                                                                                                       2. Ostrożność do wprowadzanych zmian                                                                                                                     3. Kształcenie na rzecz demokracji, wielokulturowości, współistnienia, tworzenia ścisłych związków między szkołą a światem pracy, przygotowanie do służenia społeczności lokalnej. Kształcenia do pracy oraz przygotowanie do krytycznego i otwartego korzystania z mediów.                                                              4. Odwoływanie się do refleksyjności, poczucia sprawstwa oraz dialogowej postaci strategii kształcenia.

W XXI wieku popularnością cieszy się model szkoły uczącej się, wychodzącej poza swoje granice (dynamicznie reagującej na zmieniający się świat współczesny).

PDSTAWOWE  PYTANIA:                                                                                                                                                       Czy możliwe jest przygotowanie nauczyciela?                                                                                                        O pełnym przygotowaniu zawodowym mówimy w przypadku zawodu polegającego na wykonaniu:                     1. Powtarzalnych i przewidywalnych zadań,                                                                                                                       2. Wymagających kompetencji technicznych.                                                                                                                         Jakie kompetencje składają się na przygotowanie zawodowe nauczyciela?  Kompetencje, które wymaga się od nauczyciela są stale niewystarczające i wymagające zmiany.                                                                  * Nauczyciel działa w sytuacjach niepowtarzalnych.                                                                                                           * praca nauczyciela ma charakter komunikacyjny.                                                                                                        Na czym polega rozwój zawodowy nauczyciela?                                                                                                      Jaki jest współczesny polski nauczyciel?                                                                                                                        Co to znaczy wspomagać nauczyciela w rozwoju?

Nauczyciel działa w sytuacjach niepowtarzalnych. Współdziała z ludźmi (nie z rzeczami) Każdy uczeń jest zbiorem indywidualnych, niepowtarzalnych cech. Niemożna zatem z góry założyć i przewidzieć przed jakimi zadaniami i problemami stanie nauczyciel w przypadku danego ucznia. Nauczyciel nie powinien bezgranicznie polegać i bazować na zdobytej wiedzy. Również doświadczenie nawet bardzo bogate nie powinno uśpić czujności i odpowiedzialności nauczyciela. Wrażliwość i czujność w  wykonywaniu zawodu nauczyciela powinny stanowić fundament codziennego funkcjonowania. Należy pamiętać o RUTYNIE, która potrafi uśpić wrażliwość i czujność. Praca nauczyciela nie polega zatem na powtarzaniu tych samych czynności, lecz BYCIU OTWARTYM NA NOWOŚĆ I TWORZENIE SPOSOBU BYCIA OD POCZĄTKU. To wszystko sprawia że przygotowanie do wykonywania zawodu nauczyciela ma raczej charakter prowizoryczny.

KOMUNIKACYJNY CHARAKTER PRACY NAUCZYCIELA: Nauczyciel w odróżnieniu od lekarza czy inżyniera – nie osiąga celów, stosując odpowiadające tym celom środki. Cele i środki , które w działalności edukacyjnej rozumiane są jako działanie komunikacyjne, są czymś innym niż cele i środki charakterystyczne dla działania technicznego.                                                                                                    W działaniu komunikacyjnym cel jest intencją wzajemnego porozumienia się. Intencja ta stanowi stały motyw.                                                                                                                                                                          W działaniu technicznym (typowym dla zawodu lekarza czy inżyniera) cele stanowią jakieś wyobrażenie zmian, których trzeba dokonać.                                                                                                                     Środkami w przypadku zawodu  nauczyciela są sposoby, za pomocą których porozumiewające się osoby wyrażają siebie, za pomocą których dają znać rozmówcy kim są, jak postrzegają świat, za jakimi wartościami się opowiadają. Tak interpretowane środki są cechami osobistymi, nie do końca uświadomionymi i kontrolowanymi.                                                                                                                                    Działanie komunikacyjne różni się od technicznego tym, że w trakcie porozumiewania się osoby oddziałują na siebie co powoduje brak możliwości wcześniejszego zaplanowania i przewidywania przebiegu np. rozmowy.

OSOBOWOŚĆ NAUCZYCIELA:                                                                                                                                     Nauczyciel wywiera wpływ na ucznia swoim zachowaniem, poglądami, sposobem tworzenia relacji z uczniem przekazywaniem wiedzy prezentowaniem swojej opinii na temat tej wiedzy.