Patofizjologia: ćwiczenie 1.
Ćwiczenie 1. 20,21,23. 1.2006
Temat: Niewydolność sekrecyjna osi podwzgórze-przysadka, Cukrzyca.
Zagadnienia:
q Zasady fizjologicznej regulacji wydzielania dokrewnego.
q Ektopowe wydzielanie hormonów.
q Zespół Sheehana.
q Patologia hormonu wzrostu: karłowatość przysadkowa, akromegalia, gigantyzm.
q Moczówka prosta.
q Kliniczny podział cukrzycy.
q Cukrzyca pierwotna.
q Ostre powikłania cukrzycy; śpiączki cukrzycowe.
q Przewlekłe zespoły narządowe w długotrwałej cukrzycy.
Regulacja hormonalna w podwzgórzu:
- wazopresyna (ADH, hormon antydiuretyczny) i oksytocyna (OXY):
- są produkowane w podwzgórzu w postaci prohormonów umiejscowionych w pęcherzykach sekrecyjnych;
- w takiej postaci są transportowane do tylnego płata przysadki, gdzie są magazynowane w postaci ciałek Heringa;
- po egzocytozie dostają się do krwiobiegu;
- podwzgórzowe hormony:
- uwalniające – liberyny:
- kortykoliberyna,
- tyreoliberyna,
- gonadoliberyna,
-
- hamujące – statyny:
- prolaktostatyna,
- somatostatyna
Uwalnianie hormonów z przysadki:
· część gruczołowa (płat przedni):
- somatotropina (GH, hormon wzrostu),
- prolaktyna (PRL),
- hormony gonadotropowe (luteotropina LH, folikulotropina FSH),
- hormon adrenokortykotropowy (ACTH),
- tyreotropina (TSH);
· część pośrednia:
- hormon metabotropowy b-endorfina,
· część nerwowa (płat tylny):
- hormon antydiuretyczny (ADH, wazopresyna),
- oksytocyna (OXY).
Oś przysadka-podwzgórze – ujemne sprzężenie zwrotne:
PODWZGÓRZE WYDZIELA ODPOWIEDNIĄ LIBERYNĘ
¯
LIBERYNA POBUDZA PRZYSADKĘ
DO WYDZIELANIA HORMONU TROPOWEGO
HORMON TROPOWY WZMAGA AKTYWNOŚĆ
ODPOWIEDNIEGO GRUCZOŁU WYKONAWCZEGO I
JEDNOCZEŚNIE HAMUJE PODWZGÓRZE
WYDZIELINA TEGO GRUCZOŁU
ODDZIAŁUJE NA KOMÓRKI DOCELOWE ORGANIZMU I
JEDNOCZEŚNIE ZWROTNIE HAMUJE PRZYSADKĘ
Ektopowe wydzielanie hormonów = syntezowanie i wydzielanie hormonów przez tkankę nowotworowo zmienioną (czyli, poza układem dokrewnym).
Wydzielane w ten sposób hormony nie różnią się właściwościami chemicznymi, fizycznymi i immunologicznymi od hormonów wytwarzanych we właściwych gruczołach dokrewnych.
· rak owsianokomórkowy oskrzeli ® produkuje wazopresynę (zespół Schwartza-Barttera),
· rak odoskrzelowy płuc ® produkuje:
§ adrenokortykotropinę (ACTH),
§ wazopresynę (ADH, hormon antydiuretyczny),
§ parathormon (PTH),
§ kalcytoninę,
§ prolaktynę,
§ hormony gonadotropowe (LH, FSH)
· rak dwunastnicy ® produkuje oksytocynę (OXY),
· rak płuc, rak jajnika ® produkują gastrynę
· rak żołądka ® produkuje insulinę.
q CHOROBY PODWZGÓRZA
Podwzgórzyca:
wieloobjawowy zespół podwzgórzowy, będący następstwem uszkodzenia lub trwałego zaburzenia funkcji.
Najczęściej kobiety 20-30 r.ż.
przyczyny występowania:
- pierwotne nowotwory-glejaki
- stany zapalne,
- zaburzenia po zatruciach,
- urazy czaszki,
- patologiczny przebieg ciąży i porodu;
objawy:
- zaburzenia widzenia,
- uporczywe bóle głowy,
- narkolepsja lub bezsenność,
- wzmożone pragnienie (jak w moczówce prostej),
- wzmożone łaknienie (podwyższenie masy ciała),
- zaburzenia miesiączkowania (amenorrhea);
rozpoznanie: (trudne)
- po objawach międzymózgowiowych (zaburzenia snu, wzmożone pragnienie, ..)
leczenie:
- objawowe: hormonalna terapia zastępcza,
- korzystne efekty po zastosowaniu leków prokognitywnych ® np. Nootropil.
Tu nic więcej nie ma
Zaburzenia łaknienia wywołane urazem podwzgórza
Przyczyny: uraz psychiczny,
sytuacje konfliktowe,
stres
· Jadłowstręt psychiczny (anoreksja):
triada objawowa:
- ograniczenie przyjmowania pokarmów,
- zaburzenia miesiączkowania,
- znaczny spadek masy ciała, wyniszczenie
inne objawy:
- biegunki i zaparcia,
- spadek ciśnienia krwi i bradykardia,
- hipotermia
- stany lękowe, depresja
- psycho- i socjoterapia
- hospitalizacja
- farmakoterapia:
- cyproheptadyna ® pobudza łaknienie,
- leki p/depresyjne – pochodne imipraminy.
· Żarłoczność psychiczna (bulimia):
- nadmierna koncentracja na własnej figurze i wyglądzie,
- lęk przed otyłością,
- depresja,
- nawracające okresy żarłoczności kończące się prowokowaniem wymiotów (zgrubienia skóry palców od prowokowania wymiotów),
- uszkodzenia szkliwa zębów,
- uszkodzenia i pęknięcia ściany żołądka,
- nadużycie środków moczopędnych i przeczyszczających
- psycho- i socjoterapia,
- farmakoterapia: leki p/depresyjne – pochodne imipraminy,
- hospitalizacja jest wskazana gdy masa ciała spadnie poniżej 75 % masy normalnej.
Choroby części gruczołowej przysadki
Gruczolaki są łagodnymi nowotworami, ale powodują groźną dla ustroju nadprodukcję hormonów.
Występują u ludzi dorosłych (po 50 r.ż.).
· nieczynne hormonalnie (nieme): np. czaszkogruczolak
- powiększają się i niszczą siodło tureckie,
- niszczą część gruczołową przysadki powodując objawy niedoczynności;
· czynne hormonalnie (niewielkich rozmiarów - mikrogruczolaki)
- powodują znaczne zaburzenia metaboliczne,
- zazwyczaj produkują jeden hormon (spośród wytwarzanych przez gruczoł),
- dają wcześniejsze objawy kliniczne,
- najczęściej wytwarzają:
- prolaktynę – 20-30 %,
- (nieczynne – ~20 %),
-&...
war.mar7