Joanna Bałazy
II PSO
Hubert Teml – „Relaks w nauczaniu” (streszczenie)
Hubert Teml napisał książkę „Relaks w nauczaniu” na podstawie własnego doświadczenia oraz obserwacji. Podkreśla w niej, jak ważną rolę odgrywają techniki relaksacyjne w obecnym świecie, który staje się coraz szybszy a wszyscy jesteśmy spięci i zestresowani.
Szkoła wszystkim nam kojarzy się z takimi pojęciami jak koncentracja czy wysiłek. Dzieci przeskakują z jednego tematu do drugiego, muszą przygotowywać wiele materiału w domu a dodatkowo stresują się perspektywą kolejnych testów i sprawdzianów. Natomiast odprężenie kojarzy nam się ze spokojem i nicnierobieniem. Autor zadaje pytanie jak pogodzić szkołę i odprężenie aby wzajemnie współgrały. Bierność i aktywność uzupełniają się nawzajem jak chiński symbol Yin – Yang. W trakcie nauki powinniśmy znaleźć chwile wytchnienia aby rozluźnić ciało i umysł, uspokoić się, a wtedy zregenerujemy nasze siły do dalszej pracy.
Jednym z naszych głównych problemów jest stres (wg autora to sytuacje, które postrzegamy jako obciążające, stawiające przed nami wyzwania lub zadania przekraczające nasze możliwości). Istnieją dwa rodzaje stresu: mobilizujący oraz szkodliwy. Stres mobilizujący ujawnia się gdy nagle zostajemy postawieni w stan gotowości, może uratować nam życie, zmusza nas do szybkiej reakcji. Jest to stan krótkotrwały, rozładowywany w czasie dłuższego relaksu. Stres szkodliwy natomiast to taki, gdy przez dłuższy okres czasu żyjemy na pełnych obrotach, w stałym napięciu, nie możemy pozwolić sobie nawet na chwilę odprężenia. Może on prowadzić do nerwowości, wyczerpania a nawet wrzodów żołądka czy zawału serca.
Szkoła nie powinna dopuszczać do sytuacji stresowych ponieważ osoby uczące się pod przymusem i w stresie osiągają znacznie słabsze wyniki. Specjaliści zalecają ruch jako środek rozładowujący stres organizmu, dlatego bardzo ważne jest aby dzieci miały możliwość uprawiania sportów oraz aby nauczyciele organizowali gimnastykę śródlekcyjną. Żeby wprowadzić więcej swobody i radości do klas można stosować na co dzień ćwiczenia relaksacyjne.
Jako metody osiągnięcia optymalnego poziomu aktywności na początku lekcji H. Teml wymienia:
- progresywne rozluźnianie mięśni Jacobsona przy jednoczesnym wyłączeniu myśli („przed uczeniem się opróżnij mózg”)
- podnoszenie poziomu aktywności (gry ruchowe, aktywizująca muzyka)
- obniżanie poziomu aktywności (uspokajająca muzyka, wywoływanie przyjemnych obrazów w myślach)
Po przekazaniu przez nauczyciela podstawowych informacji powinien on zorganizować dzieciom krótkie przerwy na relaks przed fazą powtarzania i utrwalania materiału. Jest to czas na ułożenie się informacji (przejście do pamięci długotrwałej) i nabranie przez dzieci energii do dalszej pracy. Podczas przerw można ćwiczyć materiał poznany na poprzednich lekcjach, prowadzić ćwiczenia ruchowe, rozluźniające, uspokajające, koncentrujące oraz podróże w wyobraźni.
Aby nauka stała się bardziej atrakcyjna i żeby nauczyciel mógł stymulować pracę uczniów powinien on wprowadzać urozmaicenia podczas lekcji np.:
- uczenie się z muzyką (proponowane spokojne utwory muzyczne z okresu baroku), wpływa na zwiększenie się ilości fal alfa w mózgu
- uczenie się z wykorzystaniem obu półkul mózgowych (np. przekształcanie materiału w gry na role, pisanie wierszy, malowanie)
- uczenie całościowe (całościowe wychowanie, odwołujemy się do intelektualnej, zmysłowej i emocjonalnej warstwy postrzegania)
Autor jest zwolennikiem wychowania w ujęciu holistycznym które stawia sobie za cel rozwój osobowości. Chodzi o indywidualny rozwój, osiągnięcie wewnętrznej dojrzałości i indywidualnej odrębności, wsłuchiwanie się w potrzeby własnego organizmu, uświadomienie sobie iż stanowimy cielesną całość. Elementem tego wychowania są wg niego ćwiczenia relaksacyjne.
Zawód nauczyciela związany jest ze stresem i presją ze strony otoczenia. Ważną sprawą w prowadzeniu ćwiczeń relaksacyjnych wśród uczniów jest to, aby nauczyciel sam był zrelaksowany i miał te ćwiczenia wypróbowane na samym sobie.
W dalszej części książki H. Teml przedstawia różne ćwiczenia relaksacyjne dla nauczycieli i dzieci.
makina